چنگيز خان جي ڳڻپ دنيا جي ڪامياب ترين ۽ خونخوار سوڀارن ۾ ٿيندي آهي، جنهن جي اڳيان وڏا وڏا بهادر به ڏڪڻ لڳندا هئا، تيرهين صدي جي شروعات ۾ 13 قبيلا چنگيز خان خلاف جنگ وڙهي رهيا هئا ته هڪ جنگ ۾ هڪ تير سندس جي ڪنڌ ۾ اچي لڳو. جنگ جي خاتمي ٿيڻ تي چنگيزخان جي سوڀ جو اعلان ٿي ويوته چنگيز خان قيدي بڻايل سپاهين کان سوال ڪيو ته ان جي گهوڙي جي ڪنڌ ۾ تير ڪنهن هنيو هو. چنگيز خان پنهنجي بدران گهوڙي جو استعمال ان لا ڪيو ته اها ڳالهه ڳُجهي رهي ته ان جو پنهنجو ڪنڌ زخمي ٿيو آهي ۽ ان ڪري به ته ڪير غلط دعوي ا نه ڪري. قيدي سپاهين منجهان زرگدائي نالي همراهه اڳتي آيو۽ چوڻ لڳو ته ان اهو تير گهوڙي تي نه پر چنگيز خان تي هلايو هوجيڪو سندس جي ڪنڌ ۾ ئي لڳو هو ۽ اهو به چيائينس ته جيڪڏهن ان کي سزا جي عيوض ان جو سر ڌڙ کان به ڌار ڪيو ويو ته تيار آهيان . چنگيز خان کي زرگدائي جي صاف گوئي اهڙي ته وڻي جو ان سپاهي کي پنهنجي فوج جي اهم عهدي تي رکي ڇڏيائينس. زرگدائي به چنگيز خان سان پوري وفاداري نڀائڻ جو عهد ڪيائين ۽ اچڻ واري وقتن ۾ هاڻوڪو منگوليا، چين، ۽ روس جي ڪيترن علائقن ۾ وڏيون سوڀون ماڻيائين ۽ ان ئي جرنيل وسطي ايشيا ۽ يورپ جا ڪيترا ئي ملڪ به فتح ڪيائين. ( هتان ترجمو ڪيل)
خاندان چنگيز خان کان شروع ٿيندڙ هڪ ڀرپور تواريخ ۽ ان توريخ جا سنڌ تي اثر ۽ اُهي به(موالي ڪلچر جي صورت ۾)
سچائي ۽ ھمت جو اجُورو چنگيز خان ته ڏنو پر اسانجي سماج ۾ ايتري حسد ۽ ساڙ آھي جو داد ڏيڻ جي ئي ماٺي ٿيندي پئي وڄي، کيس تربيت جي ضرورت آھي.
ڳاله ته تمام سٺي آهي پر هڪ ڳاله سمجهه ۾ نه ٿي اچي ته ظالم کي به اوتري ئي مڃتا ٿي ملي پوء ڪنهن به حوالي سان هجي وري به ساراهجي پيو. جڏهن ته هڪ عام انسان جي ڪيل لک خدمتن ۾ اگر ڪا هڪ غلطي ٿي وڃي ٿي ته نا قابلي معافي بنجي وڃي ٿي. پر هڪ جابر انسان جي هڪ فيصلي کي جيڪو پنهنجي مفاد ۾ ڪيل هجي ان کي ايڏي مڃتا ڇو؟ ڪنهن جي حق خود اراديت تي قبضو ڪرڻ ،ڪنهن جي هستي کي تاراج ڪرڻ پنهنجي وطن کان زبردستي نابود ڪرڻ به سوڀ آهي ته پوء امن ۽ آشتي جو سبق ڇو پڙهايو ٿو وڃي، پوء ڇو اسان ۾ تعليم ۽ امن جي نالي ۾ بزدلي ڀري ويئي آهي، ڪنهن به ظالم کي اختيار آهي ته پنهنجو ڌاڪو ڄمائي جيئن هن اسان جي سماج ۾ ايم قيو ايم ڪندي رهي آهي ۽ حڪومت پاڪستان سميت سنڌ جي وارسي جا دعويدار به انهن کان ڊڄندي پنهنجي زندگي گزارين پيا ، ان کان بهتر هو ته اسان به ڪا اهڙي زندگي جيئون جنهن ۾ سڀاڻي جي تاريخ اسان کي به واه واه ته ڏيندي، پنهنجي حقن لاء وڙهي ته گمنام ڪو ناحق چڙهت ڪري ته سوڀارو.
سائين مُنهنجا اها ته الله جي حڪمت هوندي آهي، ڏسو نٿا ته ڪيئن شيطان کي به مڃتا سان گڏ عُمر ۽ طاقت ملي آهي. جيڪو عام ۽ خاص ٻنهين انسانن تي حاوي ٿئي ٿو۽ جيئن جُرم جا ڏوهن مختلف ايڪا ۽ انهن لاءِ مختلف پينل ڪوڊ ۽ قوانين هوندا آهن ائين ئي هتي به عام انسان کان جابر انسان تائين هڪ پينل ڪوڊ تحت مختلف جزا ئون يا سزائون هونيديون آهن بس سهي سڌي ڦاسي اُنهن لاءِ جيڪي شرڪ ۽ بدعت ڪنا باقي ٻيا ته معمولي سزائون پائي پوءِ آزاد ٿي ويندا. جيڪو دستور دُنيا به آهي ته دستور ڪائنات به. ڇا ٿا ڪري سگهو؟
