سنڌ لٽريچر فيسٽيول: ٻاٽَ ۾ لاٽَ انور ابڙو ايندڙ جمعي، 4 نومبر کان آچر، 6 نومبر 2016ع تائين ٽن ڏينهن وارو سنڌ جي تاريخ جو پهريون ”سنڌ ادبي ميلو“ جنهن کي انگريزيءَ ۾ ”سنڌ لٽريچر فيسٽيول“ چون ٿا، ڪراچي شهر جي هڪ هوٽل ۾ منعقد ٿي رهيو آهي. هيءُ رڳو “ميلو“ ناهي، پر هيءُ سنڌي ماڻهن جي علمي، ادبي ۽ سماجي شعور جو هڪ وسيع ڪينواس وارو عڪس آهي، جيڪو؛ لڳ ڀڳ سڄيءَ سنڌ جا نئين توڙي پراڻي ٽهيءَ جا ليکڪ، شاعر ۽ علم سان چاهه رکندڙ ماڻهو پَسي سگهندا. هِن قسم جي ميلي منعقد ڪرڻ جي، گذريل ڪجهه سالن کان، سنڌ جا علم ۽ ادب سان واسطو رکندڙ دوست، شدت سان ضرورت محسوس ڪري رهيا هئا، ڇاڪاڻ جو جڏهن ڪراچي شهر ۾ آڪسفورڊ يونيورسٽي پريس ”ڪراچي لٽريچر فيسٽيول“ منعقد ڪرڻ شروع ڪيو ته، اُن ۾ سنڌي اديبن جي محدود ترين شرڪت، سنڌ جي خاص طور نوجوانن اديبن کي اِهو احساس ڏياريو ته، ”هُو به ڪو اهڙو ميلو مچائي پنهنجن ليکڪن کي مانُ ڏيڻ سان گڏ سنڌي ادب جو دنيا سان هڪ نئون تعارف ڪرائڻ جي ڪوشش ڪن.“ اهڙو ئي اظهار هِن ميلي جي آرگنائيزنگ ٽيم جي هڪ اهم ميمبر علي آڪاش هڪ ملاقات دوران ڪيو هو. جنهن وقت هُو پنهنجي هن اهم اجمتاعي ادبي سرگرميءَ بابت ڳالهائي رهيو هو ته، مون ڏٺو ته ڪيترن ئي ڏينهن کان ميلي جي تيارين جي باوجود سندس اکين ۾ ٿَڪ نه، پر چمڪ هئي. ”مان هڪ ڏينهن ڪي ايل ايف ۾ ويو هئس، جتي مان ٻاهر، اڪيلو وڃي ويهي، پاڻ سان اِهو وچن ڪري آيو هوس ته، اسان اهڙو فيسٽيول منعقد ڪنداسين.“ ڀل ته هيءُ ڪي ايل ايف جهڙو فيسٽيول نه به منعقد ٿئي، ڇاڪاڻ جو ڪي ايل ايف پٺيان هڪ ادارو (آڪسفورڊ يونيورسٽي پريس) آهي، جيڪو عالمي سطح جوادارو آهي، ۽ جنهن جي لاءِ فنڊز ڪو مسئلو ئي نه آهن، ۽ نه ئي دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ مان اديبن يا ٻين شعبن جي اهم شخصيتن کي سڏائڻ ان جي لاءِ ڪو مسئلو آهي، پر هيءُ سنڌ جي هٿين خالي نوجوانن جي، پاڻ سان ڪيل هڪ وعدي جي نڀاهه واري ڪوشش آهي. ان ئي ملاقات ۾ ميلي جي آرگنائيزنگ ٽيم جي هڪ ٻئي تمام گهڻي متحرڪ دوست بخشڻ مهراڻويءَ جا ٻڌايل تفصيل پڻ اها همٿ ڏيندڙ هئا ته، ”اسان جتي جتي ويا آهيون، اُتان اسان کي تمام گهڻو اتساهه ۽ مدد ملي آهي. اسان ڪراچي شهر ۾ سهڪار جي لاءِ اُهي فرد ۽ ادارا ڳوليا آهن، جيڪي سنڌي علمي ۽ ادبي سرگرمين جي مدد ته ڪرڻ چاهين ٿا، پر انهن تائين اسان جا ماڻهو پهتا ئي ناهن.“ سو، سنڌ لٽريچر فيسٽيول، گذريل سال، حيدرآباد ۾ منعقد ٿيل ”حيدرآباد لٽريچر فيسٽيول“ جي توسيع آهي، جنهن ۾ خاص طور نوجوان اديبن، شاعرن ۽ محققن جو هڪ وڏو تعداد شرڪت ڪندو. هيءُ ميلو نئين دور سان سنڌ کي علمي ۽ ادبي حوالي سان، گڏ کڻي هلڻ جي هڪ انتهائي اهم ڪوشش آهي، جنهن جا ديرپا اثر ظاهر ٿيندا. هِن قسم جي سرگرمين سان، پنهنجي قوم جي خاص طور نئين نسل کي، پنهنجو هڪ رخ ملي ٿو، رهنمائي ملي ٿي ۽ اتساهه ملي ٿو، جيڪو کين اڃا وڌيڪ سٺو علمي ۽ ادبي ڪم ڪرڻ ڏانهن وٺي ويندو. اسان کي اميد آهي ته، هيءُ فيسٽيول روايتي ميلن کان مختلف هوندو ۽ هِن جي ٽنهي ڏينهن دوران اهم پروگرام منعقد ٿيندا، بامعنيٰ ڳالهه ٻولهه ٿيندي ۽ ٻڌندڙن کي نوان خيال ٻڌڻ جي لاءِ ملندا. – لازمي طور اِهي خشڪ تقريبون نه هونديون. هِنن ٽنهي ڏينهن دوران، ميلي ۾ شريڪ اسانجا ڀائر ۽ ڀينرون ڀرپور طريقي سان لطف اندوز پڻ ٿيندا. اهو ممڪن آهي، ته هِن ميلي جي منتظمين کان لاشعوري طور ڪي غلطيون به ٿي وڃن، ڪِن اديبن، شاعرن، ليکڪن ۽ علمي ۽ ادبي ادارن ۽ تنظيمن تائين هُو نه به پهچي سگهن، تڏهن به هِن ميلي کي ”پنهنجو“ يعني own ڪرڻ کپي. هيءُ ته ادبي ڪاڄ آهي، پر اسان جي ڪاڄن ۾ ته اسان جا پنهنجا ويجها دوست به بنا سڏ جي هليا ايندا آهن، سو خاص طور ڪراچي شهر ۾ رهندڙ سنڌي خاندانن کي هِن ميلي ۾ پنهنجن گهر ڀاتين (ٻارن) سميت شرڪت ڪرڻ گهرجي، ته جيئن سنڌ جي نئين نسل جي نيڻن اڳيان نين معنائن وارا اکر اچن، سندن ذهنن تي علمي ۽ ادبي گفتگو نقش ٿئي ۽ هُو پنهنجن ليکڪن جي نالن کي پنهنجي يادداشت جو حصو بڻائي، جڏهن وڏا ٿين ته، پنهنجي اولاد کي ٻڌائي سگهن ته،”جڏهن پهريون سنڌ ليٽريچر فيسٽيول منعقد ٿيو هو، تڏهن مان به بابا ۽ امان سان گڏجي اهو ڏسڻ ويو هوس.“
سنڌ لٽریچر فیسٽول 2016 جو مکمل شیڊول ---------------------------- Program of Sindh Literature Festival - SLF Beach Luxury Hotel 4, 5, 6 November 2016 4th November Inauguration 3: 30 PM Inauguration by Abida Parveen Moderator: Dr Arfana Mallah, Bakhshan Mehranvi, Naseer Gopang Shah Jo Kalam: 4:00 PM SLF Song: 4:15 Speeches: 4: 30 Music: 7:00 PM Singer: Abida Parveen Music facilitation: Sounds of Kolachi 5th November Session: Sindhi Language: Problems and Prospects by G A Allana Date: 5th November 2016 Time: 12:00 PM Venue: Lawn Guests: GA Allana, Sasui Palijo, Shoukat Shoro, Mazharul Haq Siddique Moderator: Prof. Saleem Memon Session : Book Launch Mirwah Ki Ratain Date: 5th November 2016 Time: 12: 00PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Rafaqat Hayat Moderator: Kashif Raza Session: Book Launch: 1. Hang Over 2. The Power of Social Media and Policing Challenges Date: 5th November 2016 Time: 12:35 PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Fayaz Dahri, Javed Jiskani Moderator: Ali Zahid Session: Book Launch: Sindhhi Shagird Siyasat Date: 5th November 2016 Time: 12:00 PM Venue: Aquarius Hall Speaker: Abdul Haee Palijo Moderator: Rizwan Gul Session: Book Launch: Drawar Dil Ji Tanhai by Ayaz Jani Date: 5th November 2016 Time: 12:35 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Ali Mansoor, Ghous Pirzado, Amar Pirzado Moderator: Imtiaz Danish Session: Journalism: New trends Date: 5th November 2016 Time: 1:15 PM Venue: Lawn Speaker: Wusatullah Khan Moderator: Yasir Qazi Session: Languages in a Globalizing World Date: 5th November 2016 Time: 1:15 PM Venue: Jasmine Hall Speakers: Dr Fahimda Hussain, Dr Qasim Bughio, Dr Altaf Jokhio Moderator: Dr Ghafoor Memon Session: The economic Development in Sindh: Vision and Mystery Date: 5th November 2016 Time: 1:15 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Fazlullah Qureshi, Kaiser Bengali, Nadeem Hussain Moderator: Prof. Aijaz Qureshi Session: Qualitative High Education and our Universities Date: 5th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Lawn Speakers: Dr Muhammad Ali Shaikh, Parveen Shah Moderator: Dr Arfana Mallah Session: Literary and Intellectual tendencies of contemporary Sindhi literature Date: 5th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Jami Chandio Moderator: Mahmood Mughal Session: Impact of visual media on society Date: 5th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Aquarius Hall Speaker: Sultana Siddiqui Moderator: Najia Mir Session: Development of Sindh in British Period Date: 5th November 2016 Time: 3:45PM Venue: Lawn Speaker: Hamida Khuhro Moderator: Dr Ayoob Shaikh Session: Celebrating Poetry Date: 5th November 2016 Time: 3. 45 PM Venue: Aquarius Hall Speaker: Khalid Ahmed Moderator: Bakhshan Mehranvi Session: Post partition criticism in Sindhi literature Date: 5th November 2016 Time: 5:00 PM Venue: Lawn Speakers: Akbar Laghari, Khaleeque Bughio, Mubarak Ali Lashari Moderator: Mehran Memon Session: Sharing poetic experiences Date: 5th November 2016 Time: 5:00 PM Venue: Jasmine Hall Speakers: Ayaz Gul Adal Soomro Moderator: Naseer Mirza Session: Adab Baraye Zindgi Date: 5th November 2016 Time: 5:00 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Rahat Saeed Dr Badar Ujjan Kalpana Devi Moderator Dr Khadim Mangi Session: Dynamics of Regional Politics Date: 5th November 2016 Time: 6:15 PM Venue: Lawn Speaker: Abdullah Hussain Haroon Moderator: Ali Rind Session: Feminist Literature in Sindh Date: 5th November 2016 Time: 6: 15 PM Venue: Jasmine Hall Speakers: Amar Sindhu Attiya Daud Moderator: Hussain Mussarat Session: Mushaairo Date: 5th November 2016 Time: 6:15 PM Venue: Aquarius Hall Presided by Fahmida Riaz Chief Guest: Dr Aakash Ansari Moderator: Altaf Jatoi Amar Pirzado Music: Music Moderator: Maheen Hesbani Mai Dhai Rafiq Faqeer and Nazakat Sadiq Faqir Sounds of Kolachi Natasha Baig 6th NOvember Session: Book Launch: Sukhan Ladhi Saar Date: 6th November2016 Time: 12:00 PM Venue: Lawn Speaker: Justice Deedar Hussain Shah Moderator: Sajjad Suhag Session: Book Launch: Muhammad Ibrahin Joyo: Sindh jay Jadeed Shaoor jo Adeendar Date: 6th November2016 Time: 12: 00PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Aijaz Qureshi Moderator: Dr Ahsan Danish Session: Book Launch Hasan Dars Jo Risalo Date: 6th November2016 Time: 12:35 Venue: Jasmine Hall Speakers: Taj Joyo Munir Shah Moderator: Riazat Buriro Session: Sindhi Electronic Media: Positives and Negatives Date: 6th November2016 Time: 12:00 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Kareem Rajpar Gulam Nabi Morai Razaq Sarohi Moderator: Mustafa Jarwar Session: Science literature in Sindhi Language Date: 6th November2016 Time: 1:15 PM Venue: Lawn Speakers: Dr Suleman Shaikh Prof. Abdul Shakoor Qazi Moderator: Waheeda Mahesar Session: Shaikh Ayaz: The Great Modern poet Date: 6th November 2016 Time: 1:15 PM Venue: Jasmine Speaker: Aijaz Mangi Moderator: Dr Fayaz Latif Session: Archaeological importance of Karachi Date: 6th November 2016 Time: 1:15 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Kaleem Lashari Gul Hassan Kalmati Moderator: Akhtar Baloch Session: World view of Modern Creative Literature Date: 6th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Lawn Speaker: Mohammad Hanif Moderator: Gobind Meghwar Session: Peace and tolerance in Sindh: A Changing Scenario Date: 6th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Mazhar Laghari Moderator: Naz Sahito Session: Meet A Literary Family Date: 6th November 2016 Time: 2:30 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Ishtiaq Ansari Akhlaq Ansari Ashaq Ansari Moderator: Shabnam Gul Session: Literary Institutions: Issues and Solutions Date: 6th November 2016 Time: 3:45PM Venue: Lawn Speakers: Sardar Shah Inam Shaikh Moderator: Ishaq Samejo Session: Existentialism in Sindhi Short Story Date: 6th November 2016 Time: 3. 45 PM Venue: Jasmine Hall Speaker: Noor Ul Huda Shah Moderator: Zaib Sindhi Session: Modern Trends in Music Date: 6th November 2016 Time: 4: 20 PM Venue: Jasmine Hall Speakers: Saif Samejo Ahsan Bari Moderator: Session: the role of Language Engineering in Society Date: 6th November 2016 Time: 3. 45 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Amar Fayaz Shabir Kunbhar Suleman Wasan Moderator: Dr Hafeez Laghari Session: Short Story reading Date: 6th November 2016 Time: 5:00 PM Venue: Lawn Speaker: Amar Jalil Moderator: Asghar Soomro Session: Thar Desert: alarming environmental situation Date: 6th November 2016 Time: 5:00 PM Venue: Jasmine Hall Speakers: Suhail Sangi Arbab Naik Muhammad Khalil Kunbhar Moderator: Dr Subhash Babu Session: Modern trends in Sindhi short story Date: 6th November2016 Time: 5:00 PM Venue: Aquarius Hall Speakers: Rasool Bux Dars, Munawar Siraj Rasool Memon Moderator: Manzoor Kohyar Session: Socio-political Change in Sindh: Dilemmas and possibilities Date: 6th November2016 Time: 6:15 PM Venue: Lawn, Beach Luxury Hotel Karachi Speaker: Ali Qazi Moderator: Mushtaq Rajpar Session: Print Media in modern age Date: 6th November2016 Time: 6: 15 PM Venue: Jasmine Hall, Beach Luxury Hotel Karachi Speakers: Niaz Panhwar Farooq Soomro Dr Jabbar Khattak Moderator: Nisar Khokhar Session: Mushaairo Date: 6th November2016 Time: 6:15 PM Venue: Aquarius Hall, Beach Luxury Hotel Karachi Presided by Imdad Hussaini Chief Guest: Sarmad Chandio Moderated by Masroor Pirzado Imtiaz Danish Music: Music moderator: Yasir Qazi The Sketches Bedil Masroor Shehla Gul Shakoor Faqir Khamach Player Zulfiqar Faqir Bonnendo player
سنڌ لٽريچر فيسٽيول : ڪراچيءَ جي وارثيءَ ڏانهن هڪ وِک محمد سليمان وساڻ ڳنڍين سارو ڏينهن، ڇنڻ مور نه سکيا .... سڀني اديبن، شاعرن، ليکڪن ۽ ماڻهن کي خوش ڪرڻ ممڪن ڪونهي .... ڪجهه ماڻهو تنقيد ڪري رهيا آهن، ڪي صلاحون ڏئي رهيا آهن، ڪي اسان جهڙا دوستن جي محنتن تي کين داد ڏئي رهيا آهن. مان ڪراچي لٽريچر فيسٽيول ۾ گذريل ٽن سالن کان لاڳيتو شريڪ ٿيندو رهيس پر سنڌي پروگرام نه هجڻ تي مايوسي ٿيندي هئي، جيتوڻيڪ ڪراچي لٽريچر فيسٽيول ۾ وڏو تعداد سنڌي ليکڪن ۽ نوجوانن ۽ فيمليز جو هوندو آهي. ٻيو ته ٺهيو هڪ به سنڌي اسٽال ڪونه هوندو هو. اسان ڪراچي جي ٺلهي ۽ اجائي مالڪي جي دعوا ڪندا آهيون پر جڏهن به آرٽس ڪائونسل، نيشنل ميوزيم يا ٻين جاين تي سنڌي پروگرام ٿيندا آهن ڪوشش ڪندا آهيون ته حاضري ڀري پروگرام ڪامياب ڪجي. کوڙ دوست ڪم ڪندا آهن، هن ئي سال سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن پاران ٽن ڏينهن واري ٻولي ڪانفرنس ۽ هاڻي هي سنڌ لٽريچر فيسٽيول جو ٽن ڏينهن جو ميلو سچ پچ ته اسان سنڌين لاءِ خوشين ڀريو ڏڻ آهي. اسان جي نوجوان دوستن وڏي محنت ڪئي آهي ۽ ڪيترائي علمي، ادبي، ثقافتي، ٻولي جي افاديت بابت، موسيقي بابت ۽ ٻين سرگرمين جا سيشن شامل آهن. گهٽتايون رهجي وڃن ٿيون، ڪڏهن ڪڏهن ڄاڻي واڻي ۽ ڪڏهن ڪڏهن اڻڄاڻائي ۾ شيون رهجي به وينديون آهن پر ڪجهه دوستن جا ناڪاري رايا، مايوس اسٽيٽس يا ايونٽ کان لاتعلقي سچ پچ ڏکائي ٿي. اسان سڀني کي اختلاف هوندي به سنڌين جي هن ڪاڄ کي قومي ڪاڄ سمجهي ڪامياب ڪرڻ گهرجي. هيترا اديب، انٽيلڪچوئل، شاعر، ليکڪ، ڏاها، نوجوان ۽ راڳي پنهنجا رايا ڏيندا، ڳالهيون ٿينديون، ڪچهريون ٿينديون، سور سڻائبا، کلبو، روئبو، ڏوراپا ڏبا، ڪي ڪاميابيون ملنديون، ڪجهه ڪاميابين جا ذڪر ٿيندا، ڪجهه ناڪامين جون ڳالهيون ٿيون ۽ اونداهي مان نڪرڻ لاءِ راهون ڳولبيون. سنڌي ادبي سنگت هجي يا سنڌ گريجوئيٽس ايسوسيئيشن يا ٻيون تنظيمون يا ڪراچي جي وارثيءَ جا دعويدار .... يار اوهان کي عرض آ ته ڏک سور پاسي تي رکي اچو سڀ شامل ٿيو ۽ سنڌ لٽريچر فيسٽيول کي ڪامياب ڪيو.
جي جي کي جيارين... لاٽ ٻرندي رهي ساٿ هلندو رهي ادا سائين تمام ڀلو ڪم ( وڏو ڪم نه چيم ،ڇو ته وڏا ڪم اڃا ٻيا ڪرڻاآهن ) اسان جو هر قسم جو اوهان سان ساٿ آهي ،ڪا ضرورت پوي ته والنٽيئر ٿي اوهان سان هر موقعي تي ڪم ڪرڻ لا حاضر آهيون .اهڙا ميلا مچائيندا رهو ،سنڌ جاڳي پوندي. انشاالله