بسم اللہ الرحمن الرحيم السلام عليڪم ورحمة الله وبرڪاته اسان جي ڪن دوستن کي ڪورل ڊرا ۾ سنڌي تحرير کي آڻڻ / لکڻ جو مسئلو در پيش آهي. سٻاجهڙن دوستن لاءِ ڪورل ڊرا ۾ سنڌي تحرير لکڻ جا ڪجهه طريقا بيان ڪريان ٿو. اميد ته دوستن لاءِ فائديمند ثابت ٿيندا. هونئن ته ڪورل ڊرا ۾ سنڌي تحرير لکڻ / آڻڻ جا گهڻا ئي طريقا آهن، هتي صرف اُهي چار طريقا بيان ڪجن ٿا، جيڪي تجربي مان گذريا آهن. (1) سڌو سنئون ڪورل ۾ سنڌي ڪمپوز ڪرڻ (ڪورل ڊرا 12، ايڪس 3 ۽ ايڪس 4) (2) پي ڊي ايف جي ذريعي تحرير آڻڻ (ڪول ڊرا 9، ڪورل ڊرا 10 ۽ ڪورل ڊرا 11 لاءِ) (3) Print to File جي ذريعي (ڪورل ڊرا جي تقريبا سمورن ورزنن لاءِ) (4) ڪي مين جي ذريعي. (1) سڌو سنئون ڪورل ۾ سنڌي ڪمپوزنگ ڪرڻ: هن طريقي ذريعي مختصر تحرير ڪورل ڊرا 12، ڪورل ڊرا ايڪس 3 ۽ ڪورل ڊرا ايڪس 4 ۾ ڊائريڪٽ لکي سگهجي ٿي. مثال طور جيڪڏهن ڪنهن ڪتاب جو ٽائٽل ٺاهڻ مقصود هجي يا وري شاعريءَ جي ڊيزائننگ لاءِ ڪجهه سٽون ڪمپوز ڪرڻيون هجن ته هن طريقي کي استعمال ڪري سگهجي ٿو، البته مڪمل سپورٽنگ نه هجڻ ڪري ڪمپوزنگ دوران سنڌيءَ جا گهڻا ئي الفاظ هڪ ٻئي کان الڳ ٿي وڃن ٿا، جنهن ڪري انهن جدا ٿيل لفظن کي بار بار ايڊٽ ڪرڻو پوندو. هي طريقو انتهائي پيچيده ۽ ڏکيو آهي. جيڪڏهن اڳ ۾ ئي ورڊ ۾ ڪا تحرير لکيل آهي ته انهيءَ کي ڪاپي پيسٽ به ڪري سگهجي ٿو. ڪورل ڊرا ايڪس 3 ۾ ڪمپوز ٿيل شاعريءَ جون ڪجهه سٽون ساڄي پاسي ڪالم ۾ اکرن جو توازن هڪ جهڙو نه رهيو آهي. کاٻي پاسي ڪالم ۾ انهن سٽن کي بار بار ايڊٽ ڪيو ويو آهي. (2) پي ڊي ايف جي ذريعي تحرير آڻڻ: هن طريقي مطابق ڪورل ڊرا 9، 10 ۽ 11 ۾ پي ڊي ايف جي ذريعي تحرير آڻي سگهجي ٿي. انهيءَ جو آسان طريقو هي آهي ته ورڊ ۾ ڪمپوز ٿيل پنهنجين سنڌي تحريرن جي پي ڊي ايف ٺاهيو. (پي ڊي ايف ٺاهڻ لاءِ مختلف سافٽويئر استعمال ڪري سگهجن ٿا. مثال طور PDF Factory ۽ Adobe Acrobat Writer) هاڻي ٺهيل پي ڊي ايف کي ڪنهن به پي ڊي ايف سافٽويئر ۾ کولڻ کان پوءِ Save As ڪريو ۽ Save As Type ۾ EPS سليڪٽ ڪريو. جيڪڏهن هڪ کان وڌيڪ پيج آهن ته سمورن پيجن جي الڳ الڳ EPS ٺاهڻي پوندي. بس انهيءَ EPS کي ڪورل ڊرا جي مٿي ڄاڻايل ڪنهن به ورزن ۾ Import ڪرايو. امپورٽ ٿيڻ کان پوءِ توهان جي تحرير ڪورل ڊرا ۾ اچي ويندي، البته انهيءَ ۾ ڪنهن به قسم جي ايڊيٽنگ نٿي ڪري سگهجي، ڇاڪاڻ ته ٺهيل EPS لائن آرٽ ۾ تبديل ٿي ويندي آهي. جيڪڏهن ڪابه ايڊيٽنگ ڪرڻ آهي ته پوءِ اها ايڊيٽنگ ورڊ ۾ ئي ڪريو ۽ ٻيهر انهيءَ جي پي ڊي ايف ٺاهي ۽ پوءِ EPS ٺاهي ڪورل ڊرا ۾ امپورٽ ڪرايو. (3) پرنٽ ٽو فائل ذريعي ڪورل ۾ سنڌي تحرير آڻڻ: هي هڪ انتهائي آسان ۽ سود مند طريقو آهي. منهنجي خيال ۾ هتي بيان ڪيل سمورن طريقن ۾ هي طريقو سڀني کان بهتر آهي. هن جو طريقو هي آهي ته پنهنجي ڪمپيوٽر ۾ LaserMaster Unity 1200XL v47.0 انسٽال ڪريو. LaserMaster Unity 1200XL v47.0 انسٽال ڪرڻ لاءِ Control Panel ۾ وڃو. اُتي Printers & Faxes کي کوليو. هاڻي فائل مينيو ۾ وڃي Add Printer تي ڪلڪ ڪريو. انهيءَ کان پوءِ ڏنل Instructions تي عمل ڪندي اڳتي هلندا وڃو، جڏهن پرنٽر جي Manufacturer تي پوءِ اتي LaserMaster ڪمپني سليڪٽ ڪريو. انهيءَ کي سليڪٽ ڪرڻ سان ساڄي پاسي انهيءَ ڪمپنيءَ جا ڪجهه ٻيا پرنٽر ظاهر ٿي پوندا. انهن مان LaserMaster Unity 1200XL v47.0 سليڪٽ ڪري، Next ڪندا هلو ۽ آخر ۾ Finish تي ڪلڪ ڪريو، توهان جو پرنٽر انسٽال ٿي ويو. هاڻي ورڊ ۾ لکيل پنهنجي سنڌي تحريرن کي مٿي ڄاڻايل پرنٽر ۾ پرنٽ ڪريو. پرنٽنگ دوران Print to File جو آپشن سليڪٽ ڪري Ok ڪريو. هاڻي توهان کان فائل جو نالو پڇيو ويندو، پنهنجي مرضيءَ جو ڪوبه نالو ڏئي OK ڪريو. هڪڙي ڳالهه ياد رهي ته نالو انگريزيءَ ۾ ڏيڻ گهرجي سنڌيءَ يا عربيءَ ۾ نالو ڏيڻ سان فائل اعتبار جوڳو نه هوندو. هاڻي ڪورل جو ڪوبه ورزن کوليو (جيڪو توهان موجود آهي) انهيءَ ۾ Print to File ڪيل فائل کي امپورٽ ڪريو. امپورٽ ڪرڻ وقت Files of Type ۾ EPS, PS, PRN جي ٽائيٽ سليڪٽ ڪري Import تي ڪلڪ ڪريو. امپورٽ ٿيڻ کان پوءِ ٻه Option پڇيا ويندا، هڪڙو Text جو ۽ ٻيو Curves جو. هن ٻئين آپشن تي ڪلڪ ڪري OK ڪريو. ورڊ مان ڪورل ۾ Print to File جي ذريعي آيل پيج (4) ڪي مين جي ذريعي ڪورل ۾ سنڌي تحرير لکڻ: هن طريقي ذريعي ڪورل 9 ۾ سنڌي لکي سگهجي ٿي، پر اُها معياري نه آهي. بهرحال هن جي پنهنجي جاءِ تي اهميت ضرور آهي. هن ”ڪي مين“ کي انسٽال ڪرڻ کان پوءِ سنڌيءَ جو ڪي بورڊ انسٽال ڪرڻو پوندو. هي ڪي مين ”ون ورڊ“ (ونڊوز 98 تي سنڌي لکڻ لاءِ سافٽ ويئر) جي فونٽن کي سپورٽ ٿو ڪري. هيٺ ڏنل لنڪ ۾ ڪي مين ۽ سنڌي جا فونٽ موجود آهن. انهيءَ کي ڪاپي ڪرڻ کان پوءِ Instructions تي عمل ڪندي، ڪي بورڊ انسٽال ڪريو. ڪي مين هتان ڪاپي ڪريو
ادا ابوزين تمام بهترين سمجهاڻي ڏني اٿوَ ۔۔۔ واقعي به ڪافي سارا اسان جا دوست ان ڳالهه کان اڻ واقف هيا ته سنڌي کي ڪورل ڊرا ۾ ڪيئن لکجي۔۔۔۔ حقيقت ته اها آهي ته گرافڪ جي گهٽ ڄاڻ هجڻ ڪري مونکي توهان جي لکڻي کان پوءِ خبر پئي ته ورڊ ۾ لکيل سنڌي فائيل کي Eps ۾ ڪهڙي طرح تبديل ڪجي۔۔۔ جنهن کان پوءِ آرام سان فائيل کي فوٽوشاپ ۾ کڻي وڃي وڌيڪ خوبصورت بڻائي سگهجي ٿو۔۔۔۔ توهان جي هن تحرير کي مڃتا ڏيڻ لاءِ مان هن کي 5 سٽار جو درجو ڏئي رهيو آهيان يقينن سمورا ساٿي به توهان جي اهڙي لاجواب محنت جي داد ضرور ڏيندا۔۔۔۔
سائين ابو زين صاحب السلام عليڪم اوهان جي وڏي مهرباني جو اوهان فراخدلي سان سمجهاڻي ڏني شال الله تعالي اوهان جي علم ۾ اڃا وڌيڪ اضافو فرمائي هاڻي خبر پئي ته شيخ سعدي رح سچ فرمايو ته هر بيش گمان مبر که خالي است شايد که پلنگ خفته باشد۔ واقعي اسان جي سنڌي ڀائرن کي به الله تعالي سهڻي سمجهه عطا فرمائي آهي ۔ دعائن ۾ نه وساريندا۔ فقط رحيم بخش
ادا ابو زين اهڙي بهترين نموني سمجهائڻ لا۽ توهان جس لهو ادا ابو زين يقين ڪيو ته توهان جي هن انمول تحرير مان ڪافي دوستن کي فائدو رسندو خاص طور تي مون پارن اٻوجهن کي lajwab-sharing . shal judy hujeen sindhsalamatsaathsal
واه سائين واه۔۔۔ اڃان چئو ٿا ته مونکي ڪورل ڊرا نه ٿي اچي، هاڻي هي تحرير ڪنهن به انمول هيري کان گهٽ نه آهي۔ مونکي پاڻ پهرين صرف ڊائريڪٽ لکائي جي خبر هئي۔۔۔
الله سائين جنت نصيب ڪريوَ۔۔سمورا مسئله حل ٿي ويا۔۔۔مان ڪورل ڊرا ۾ سنڌي ايڊيٽنگ جو ڪم ڪندو آهيان ان مسئلي سان بار بار منهن ڏيڻو پوندو هئو۔۔۔پر الله سائين جي احسان ۽ توهان جي مدد سان مسئلو حل ٿي ويو۔
ادا عمران اوهان کي صلاح ٿي ڏجي ته سنڌ سلامت جي پيارن دوستن ادا ابو واصف، ادا ابو زين، ادا مست يا ادا عمران درويش جن سان ذاتي ڪچهري ۾ اچو۔۔۔
السلام عليڪم : ادا ابو زين توهان بهتر ونڊ ڪئي آهي منهنجي ڪمپيوٽر ۾ جڏهن پي۔آر۔اين فائل امپورٽ ڪندو آهيان ته ڪَرو کي سليڪٽ به ڪندو آهيان پر فارميٽ صحيح نٿي اچي ۔
تمام بهترين سمجهاڻي ڏکاريل آهي ............................الله سائين سنڌ سلامت جي ويب سائٽ جي ميمبرن کي سدا سلامت رکي.
