استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه محمد سليمان وساڻ اڄوڪي ڏينهن 3 مئي تي سنڌ جي ڪلاسيڪل ڳائڻي استاد محمد ابراهيم جي ورسي آهي۔ اسان سنڌ سلامت پاران سنڌ جي هن البيلي ڳائڻي کي سندس ورسيء تي سلام ٿا پيش ڪيون. سنڌ ڌرتيء جي مهان راڳي ڳائڻن مان استاد محمد ابراهيم جي هڪ الڳ ئي حيثيت هئي. لطيف سائين جي وائيءَ کي ڳائڻ وقت ساڳي ئي سُر مان سهڻا بيت شامل ڪرڻ جي شروعات ڪندڙ مهان سنڌي راڳين مان هڪ سدا بهار آواز ماسٽر محمد ابراهيم جي ورسيء تي کيس ڀيٽا پيش ڪجي ٿي. موسيقي جي دنيا جي هن بادشاهه ڳائڻي استاد محمد ابراهيم جي پيدائش احمد ڪڇي جي گهر ۾ 1920ع ۾ ٿي. سندس جاء پيدائش هندستان جي علائقي ڪڇ جي راڄڌاني ڀُڄ کان ڇٽيهه ميل ڏکڻ توناهاربر پورٽ ويجهو ڳوٺ سيلايا آهي. ننڍپڻ کان ئي ڳائڻ جو شوق رکندڙ استاد محمد ابراهيم اسڪول جي زماني ۾ اسيمبلي ۾ پڙجهندڙ پرارٿا (دعا) جي اڳواڻي ڪندو هو ۽ هن جي راڳ سان دل لڳي وئي ۽ پڙهڻ تان شوق کڄي ويو. سندس ڳائڻ تي گهر وارن کي اعتراض هوندو هو. موسيقي جي شوق ۾ کيس گهر ڇڏڻو پيو ۽ ڳائڻ جي چڪر ۾ هن جو مڱڻو به ٽٽي ويو. پاڻ هندستان ۾ ناليوارن راڳين کان راڳ جي سکيا ورتي. 1946ع ۾ والد جي وفات کانپوءِ هو هندستان کان ڪراچي آيو ۽ هتي به ڳائڻ وڄائڻ جو سلسلو جاري رکيو. ڪراچي ۾ نيوي جهازن ۾ مڪينڪ جي نوڪري ملي پر اها به ڳائڻ جي ڪري وڃائي ويٺو. ڇو جو هي اڪثر ڪري ڳائڻ ۾ مگن رهندو هو. آخرڪار ڳائڻ جي ڪري برادري وارن به هن کي الڳ ڪري ڇڏيو. پر هن پنهنجو شوق نه ڇڏيو ۽ آخر تائين شوق سان سلهاڙيل رهيو. ڪراچي ۾ هو پهريان ڪڇي ۾ ڳائيندو هو پر پوء هن سنڌي سکي ورتي ۽ هو سنڌي، اردو. ڪڇي ۽ گجراتي ۾ ڳائڻ لڳو. 1948ع ۾ ريڊيو ڪراچي جو بنياد پيو ته هي به اتان جي بنيادي ڳائڻن ۾ شامل ٿيو. 1955ع ۾ جڏهن ريڊيو حيدرآباد جي شروعات ٿي ته استاد محمد ابراهيم کي به اوڏانهن ڪمپوزر طور بدلي ڪيو ويو ۽ ريڊيو حيدرآباد تان پهرين فنڪار جو آواز سندس ئي هيو. سنڌي سنگيت يونيورسٽي جو خطاب ماڻيندڙ ۽ برصغير جو صدا حيات فنڪار ۽ امر موسيقار ماسٽر محمد ابراهيم سنگيت سان لاڳاپيل فنڪارن، توڙي سنڌي شاعرن ۽ شاهه عبداللطيف جي شاعري کي جهر جهنگ تائين پهچائڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو. هن هزارين ڪلامن جون ڌنون ڪمپوز ڪيون، نه صرف اهو پر پاڻ سنڌي فلمن ۾ ڳائيندڙ پهريون سنڌي فنڪار پڻ هيو. سندن مشهور فلمن ۾ عمر مارئي، سسئي پنهون، پرديسي، مارو، پرائي زمين ۽ تنهنجون ڳالهيون سڄڻ شامل آهن. محمد ابراهيم واحد راڳي هو جيڪو شاهه جو ڪلام ڳائڻ کان اڳ ۽ پوءِ ڏوهيڙا چوندو هو. پاڻ ڪورس، دوگانا ۽ سولو گيت ڳائڻ ۾وڏي مهارت رکندڙ هو. استاد محمد ابراهيم پهريون سنڌي راڳي هو جنهن جو آواز پاڪستان جي قومي تراني ۾ شامل آهي، شاهه عبداللطيف، سچل، سامي، بابا فريد، غالب، ڪبير، حمل فقير، رکيل شاهه، طالب المولا ۽ ٻين ڪيترن ئي شاعرن کي ڳايو. سندس 16 آڊيو ڪيسٽ اڄ به مارڪيٽ ۾ موجود آهن. پاڻ اسٽيج، ريڊيو، ٽي وي، فلم ۽ گرافون تي آخري وقت تائين ڳائيندو رهيو. سنڌي راڳين ۾ استاد محمد ابراهيم واحد راڳي هو جنهن وڌ کان وڌ شاهه عبداللطيف ڀٽائي کي ڳايو آهي. موسيقي جو هي سدا بهار آواز 3 مئي 1972ع تي اسان کان هميشه لاءِ موڪلائي ويو. پاڻ پاڪستان کان سواءِ هندستان، بنگلاديش ۽ ٻين ملڪن ۾ فن جو مظاهرو ڪيو، محمد ابراهيم اردو، سنڌي، گجراتي، ڪڇي، پنجابي، بلوچي، پشتو ۽ سرائيڪي ۾ ڳايو جڏهن ته حمد، نعت، مرثيو، ڪافي، وائي، گيت، غزل ۽ نظم وغيره پڻ ڳايا آهن. شاهه سائين جي رسالي ۾ پيش ڪيل لوڪ قصن کي خوبصورتي سان ڳائي خاص مقبوليت حاصل ڪين. استاد محمد ابراهيم شاگردي ۾ سڀ کان وڌيڪ عورتن کي راڳ جي دنيا ۾ متعارف ڪرايو انهن ۾ ڪيترن ئي عورتن کي هن راڳ جي سکيا ڏني. جنهن ۾ روبينه قريشي، زرينه بلوچ، سوشيلا مهتاڻي، امينه، شيلا مهتلاڻي، نور بانو، طاهرا شيخ، رقيه خانم، غزاله بلقيس، فرح جوڻيجو، شهنيلا قريشي، زيب النساءَ، حميده جوڻيجو جڏهن ته مردن ۾ عبدالله ڪڇي ، فقير عبدالغفور، عبدالله پنهور، سيد لطيف شاهه، احمد ابراهيم، مولا بخش لاسي، ابراهيم رايو، احمد علي، ماسٽر جان عبدالرشيد ۽ ٻيا شامل آهن. حوالو : مصطفى ملاح جي ڪاوش ۾ ڇپيل رپورٽ ڪمال ڄامڙي جو مضمون
جواب: استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه (ورسيء تي کيس ڀيٽا) واهه جو مضمون آهي سنڌي سنگيت جي وڏن نالن مان هڪ استاد محمد ابراهيم به هيو جيڪو ڀٽائيء جي رسالن جي قصن خاص ڪري نوري ڄام تماچي، عمر ماروي ۽ سسئي پنهون کي ڀٽائيء جي بيتن سان ڳائي داد حاصل ڪندو هو۔ اهم مضمون ونڊ ڪيل آهي۔
جواب: استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه (ورسيء تي کيس ڀيٽا) مهربانيون سائين اوهان بلڪل صحيح لکيو آهي ، لطيف جا ڪردار هجن ۽ ڳائڻ وارو وري استاد محمد ابراهيم هجي ته پوء سندس فن ٻڌڻ وٽان هوندو آهي۔ مٿي مان ان قسم جو هڪ ڪلام وند ڪري چڪو آهيان۔
جواب: استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه (ورسيء تي کيس ڀيٽا) اڄ وري تنهنجي ياد آئي ،،،،،،،،،،،،،، ماسٽر ابراهيم جي ورسي ۽ سندس سريلي آواز جي سرگوشي ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
جواب: استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه (ورسيء تي کيس ڀيٽا) ساڳيو مضمون روزانه عوامي آواز ۽ روزانه سُڪار جي اڄوڪي ايڊيشن ۾ پڻ ڇپيو آهي۔
جواب: استاد محمد ابراهيم - سُر ۽ سنگيت جو بادشاهه (ورسيء تي کيس ڀيٽا) رب العالمين کيس جنت الفردوس ۾ جڳهه عطا ڪري ... آمين سندس ڳايل لطيف جون وايون ٻڌڻ کانپوءِ ڪو پٿر دل هوندو جو سندس ا کيون آب نه هارن. تمام سهڻو ۽ درد ڀريو آواز جيئن ڪنهن عبادت جو آواز هجي. نه سي ووڻ وڻن ۾ نه سي ڪاتياريون
ماسٽر محمد ابراهيم سنڌي موسيقي جويگانو ڪلاڪار 3مئي تي 40 ورسي جي مناسبت سان ابراهيم لاشاري ( وارهه) ايندو سڄڻ سائين الا منهنجو ايندو ڍولڻ سائين سنڌي موسيقي ۾ قديم زماني کان وٺي سهڻن ڪلاڪارن جي ڪا به ڪمي ناهي رهي سنڌي فنڪارن موسقي کي پنهنجي روح سان ڳائي سر سنگيت ۾ وقت به وقت پنهنجو پنهنجي ملڪ جو هميشه نالو روشن ڪيو آهي انهن منجهان ماسٽر محمد ابراهيم جو موسيقي سر سنگيت جي دنيا جو پڻ هڪ وڏو نالو هو جنهن پنهنجي زندگي جو سفر احمد ڪڇي جي گهر کان گرمي جي مند ۾ 13 جون 1920ع آچر ڏينهن ڀارت ۾ ڪڇ جي راڄداني ڀڄ کان ڇهٽيهه ميل ڏکڻ ٽونوهاربر سامونڊي بندر لڳ گجرات جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ ( سيلايا ) ٿيو هو پاڻ سنڌي موسيقي جو شهنشاه ڳائڻو ۽ موسيقار ٿي گذريوآهي سندس وڏڙن جو جو تعلق ملڪ اردن سان هو جيڪي بعد ۾ اچي سنڌ وسايائون سندس والد احمد ڪڇي جو تعلق ڪڇي عرب خاندان سان هو جيڪو 1946 ع ۾ لاڏاڻو ڪري ويو هو محمد ابراهيم جو والد صاحب ان زماني ۾ (ٽونوهاربر) ريلوي اسٽيشن ۾ اسٽيشن ماسٽر طور ملازم پڻ هو ماسٽر محمد ابراهيم کي ڳائڻ سان ننڍڙي هوندي سندس گهري دلچسپي هوندي هئي سندس مٽ مائٽ خاندان جا سمورا ڀاتي ڳائڻ کان وڏي منع ڪندا هئا مگر هن مائٽ ۽ ٻين جي ڪا پرواهه نه ڪئي رڳو ڳائڻ جو شوق هوندو هيس سڄو ڏينهن موسيقي جي شوق ۾ گم هوندو هيو ان جي اهڙي ڪيفيت ڏسي والد صاحب پنهنجي هڪڙي هندو دوست رگهوجي ٺاڪر وٽ مڪينڪ جو ڪم سيکارڻ لاءِ موڪليو اتي هن جي ان ڪم سکڻ تان دل ئي کڄي وئي رڳو پيو سڄو ڏينهن راڳ ڳائڻ ۾ رڌل نظر ايندو هيو هو ان زماني ۾ گجراتي زبان ۾ پيو ڳائيندو هو ان زماني ۾ جڏهن رگهوجي جي ڌي شيلا کي ڄاڻ پئي ته محمد ابراهيم کي ڳائڻ سان دلي لڳاءَ آهي ته هن هڪدم ممبئي (بمبئي) جي موسيقي جي ڪاليج (گانڌروسنگيت مهاوديالا)جي پرنسيپال ۽ بهترين ڳائڻي زبردست موسيقار پروفيسر نارائڻ راءِ وياس سان ملاقات ڪرائي ائين ئي سندس پهريون راڳ سيکارڻ جو ڳانو استاد پروفيسر نارائڻ راءِ وياس ٻڌو تنهن بعد هن عظيم فنڪار احمد آباد ۾ هڪ ڪپڙي جي مل ۾ ملازمت اختيار ڪئي اتي هن ڌرلا نالي هڪ گويي جو وڃي باقاعدي شاگرد ٿيو هن کي ڳائڻ سان ايتري ته دلچسپي هئي جو هن جي مـڱڻو به انهي ڪري ٽٽي ويو جو هن جي چاچي ابراهيم جيڪو ان زماني ۾ صوبيدار پڻ هو اهيو چئي مڱڻو ٽوڙي ڇڏيو ته آءَ پنهنجي نياڻي سلما هن فنڪار ڳائڻي کي نه ڏيندس مگر محمد ابراهيم ڳائڻ کي نه ڇڏيو ۽ راڳ جاري رکيائين سندس ڪٽنب ۾ راڳ ڳائڻ کي عيب سمجهو ويندو هو جڏهن سندس والد احمد ڪڇي وفات ڪري ويو ته هن ستت ئي واپس ڪراچي شهر اچي وسايائين ۽ ڪراچي ڪياماڙي انجنيئرنگ ورڪشاپ ۾ مڪينڪ جي حيثيت ۾ ڪم ڪرڻ لڳوجتي ۽ راڳ ڳائڻ سان ناتو پڻ ڳنڍيل رهيو راڳ ڳائڻ نه ڇڏيائين سندس کي ڇهه ست سو روپيه ماهوار پگهار پڻ ملندي هئي پر هن راڳ جي عشق ۾ نوڪري تان هٿ ڪڍي اچي 1948ع ڌاري ريڊيو پاڪستان ڪراچي اسٽيشن پنهنجي نشريات شروع ڪئي ته پندرهن روپيه پگهار تي اچي ملاز ٿيو محمد ابراهيم پهريان پهريان اردو، گجراتي ۽ ڪڇي زبان ۾ ڳائيندو هو جڏهن ته ڪراچي ڪياماڙي جي سنڌي ڳوٺن ۾ سنڌي ڳالهائي ۽ ڳائي ويندي هئي هن زبردست شوق سان دل لڳائي سنڌي زبان سکي ۽ پوءِ سنڌي زبان ۾ ڳائڻ لڳو بعد ۾ سال 1955ع ڌاري جڏهن ريڊيو پاڪستان حيدرآباد اسٽيشن کلي ته هن کي اتي ميوزڪ ڪمپوزر مقرر ڪيو ويو ماسٽر محمد ابراهيم کي اهيو به اعزاز آهي ته جڏهن ريڊيو پاڪستان حيدرآباد منجهان جنهن فنڪار جو پهريون آواز نشر ٿيو ته اهيو اعزاز به ماسٽر محمد ابراهيم ئي حاصل ڪيو وري ريڊيو پاڪستان ڪراچي به ماسٽر محمد ابراهيم کي اهيو اعزاز به ڏنو استاد محمد ابراهيم ساز ۽ آواز سر سنگيت جو باڪمال انمول هيرو هو هن جيڪا سر سنگيت سنڌي جي جيڪا به خدمت ڪئي سا تعريف جي لائق آهي هو رڳو راڳ جو شهنشاهه راڻو نه پر عظيم موسيقار ڪمپوزنگ جي فن جو هڪ اهم انمول ڄاڻو پڻ هوهن هزارين ڌنون ٺاهي سنڌي موسيقي ۾ نواڻ ۽ بهترين رنگ ملائي انهن کي نهايت ذهانت سان سهڻي دلڪش نموني سان پيش ڪيو هي واحد فنڪار آهي جيڪو هڪ ئي وقت اٺن زبانن منجهه پڻ ڳائيندو هو يعني اٺن زبانن ۾ سر سنگيت جي فن ۾ پاڻ ڳائي ماڻهن کي جهومائي ڇڏيندو هو هن جن زبانن ۾ پنهنجي فن جو مظاهرو ڪيو تن منجهه اردو بلوچي براهوئي گجراتي پنجابي سنڌي سرائڪي ۽ ڪڇي ۾ ڳائي سگهندو هو ماسٽر محمد ابراهيم صوفي شاعرن کان علاوه جديد شاعرن جي شاعري پڻ ڳائي سنڌي فلمن منجهه به ڳايو هيائين ان کانسواءِ وطن جا گيت ٻارڙن لاءِ گيت پڻ شوق سان ڳائيندو هو جن سنڌي فلمن جا نغما ڳايائين انهن منجهه فلم عمر مارئي سسئي پنهون پرديسي مارو پراڻي زمين ۽ تنهنجون ڳالهيون سڄڻ شامل آهن محمد ابراهيم ماسٽر کي هڪ اهيو به اعزاز حاصل آهي ته هو پاڪستان وجود ۾ اچڻ بعد پهرين سنڌي فلم عمر مارئي جا نغما ڳائي پهريون سنڌي فلمي نغمن ڳائڻ وارو فنڪار بڻجي ويو هن هر هنڌ ريڊيو ٽي وي گرامو فون ڪيسٽ جي دنيا ۾ پڻ پاڻ مڃرايو پاڪستان ٽيليويزن تي ڪمپوزر جي حيثيت ۾ پڻ ڪم ڪيائين جيڪي فنڪا رسندس تربيت هيٺ رهيا انهن منجهه عبدالله پنهور عبدالله ڪڇي احمد ابراهيم جيجي زرينه بلوچ فقير امير بخش روبينه قريشي سشيلا مهتاڻي بي_اي غزاله شاگردن ۾ شمار ٿين ٿا هي سرسنگيت جو پهريون فنڪار هو جنهن حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح جي وائين کي ڪافي جو رنگ ڏئي ڳايو هن ٻيو ته ڀلاري ڀٽائي رح جي بيتن کي سهڻي نموني صحيح طرح سان اصل صورت سان ڳائي لطيف سرڪار جي پيغام کي گهر گهر پهچائڻ ۾ ڀرپور ڪردار ادا ڪيو ان کان اڳ جا فنڪار شاهه سائين جي ڪلام کي صحيح نموني سان نه ڳائي سگهندا هئا ماسٽر محمد ابراهيم اهو لاجواب فنڪار هو جنهن پنهنجي رنگ سان ڪافي يا نغمي جي ابتدا ۽ وچ ۾ بيتن (ڏوهيڙن) چوڻ جو رواج عام جام ڪيو ماسٽر محمد ابراهيم سڀ کان گهڻو لطيف سرڪار جي ڪلام کي ڳايو هن جي شهريت ۽ سڃاڻپ جو ڪلام بڻيو سو هو (ايندو سڄڻ سائين الا ايندو ڍولڻ سائين) جنهن جو شاعر پڻ شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح هو ماسٽر محمد ابراهيم جي آواز ۾ درد ۽ سوز سمايل هوندو هو هن سر سنگيت جي سرهاڻ سان نه رڳو پنهنجي وطن ۾ نالو ڪمايو پر پرڏيهه ۾ به پنهنجي فن جو ڪمال سان مظاهرو ڪندو رهيو محمد ابراهيم پنهنجي ملڪ پياري پاڪستان کان علاوه هندستان بنگلاديش ۽ ٻين ملڪن منجهه به فن جو مظاهرو ڪيو محمد ابراهيم ماسٽر جي جيون ساٿي (گهر واري ) جو نالو (خديجه) هو جنهن مان چار نياڻيون ۽ ٻه پٽ نور محمد ۽ ٻيو محمد صديق جيڪو احمد ابراهيم جي نالي سان مشهور فنڪار پڻ هو سنڌ حڪومت جي ثقافت کاتي محمد ابراهيم کي شاهه لطيف ايوارڊ 2004 ع سان نوازيو هي ننڍي کنڊ جو شهنشاه فنڪار سڀ سر سنگيت جا ساز بند ڪري موسيقي جي دنيا جو بادشاه ڪينسر جهڙي خراب موتمار مرض ۾ وڪوڙجي 3 مئي سال 1977ع اڱاري ڏينهن اسان کان هميشه لائي موڪلائي 56 سال 10 مهينا زندگي جو سفر پورو ڪري وڃي راهه رباني ٿي ويو سندس تربت ڪراچي شهر جي ميوي شاهه قبرستان ۾ آهي هن فنڪار کي شاهه سائين سان نهايت عشق ۽ عقيدت هوندي هئي پاڻ پنهنجي جئري وصيت ڪئي هئائين ته جڏهن آءَ هن دنيا مان لاڏاڻو ڪري وڃان ته منهنجي تربت (قبر) تي حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح جو هي بيت لکرائجو ۽ واقع سندس خاندان وصيت تي عمل ڪندي ائين ئي شاهه سائين هي جو بيت لکرايو جا ڀونءِ پيرن مون سا ڀونءِ مٿي سڄڻين ڌگ لٽبا ڌوڙ ۾ اڀي ڏٺاسون ڏينهن مڙوئي ڏون اٿي لوچ لطيف چئي سندس هيترو وقت گذري وڃڻ باوجو اڄ به فن کي ياد ڪيو پيو وڃي ماسٽر محمد ابراهيم سنڌي موسيقي جويگانو ڪلاڪار 3مئي تي 40 ورسي جي مناسبت سان ابراهيم لاشاري ( وارهه) ايندو سڄڻ سائين الا منهنجو ايندو ڍولڻ سائين سنڌي موسيقي ۾ قديم زماني کان وٺي سهڻن ڪلاڪارن جي ڪا به ڪمي ناهي رهي سنڌي فنڪارن موسقي کي پنهنجي روح سان ڳائي سر سنگيت ۾ وقت به وقت پنهنجو پنهنجي ملڪ جو هميشه نالو روشن ڪيو آهي انهن منجهان ماسٽر محمد ابراهيم جو موسيقي سر سنگيت جي دنيا جو پڻ هڪ وڏو نالو هو جنهن پنهنجي زندگي جو سفر احمد ڪڇي جي گهر کان گرمي جي مند ۾ 13 جون 1920ع آچر ڏينهن ڀارت ۾ ڪڇ جي راڄداني ڀڄ کان ڇهٽيهه ميل ڏکڻ ٽونوهاربر سامونڊي بندر لڳ گجرات جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ ( سيلايا ) ٿيو هو پاڻ سنڌي موسيقي جو شهنشاه ڳائڻو ۽ موسيقار ٿي گذريوآهي سندس وڏڙن جو جو تعلق ملڪ اردن سان هو جيڪي بعد ۾ اچي سنڌ وسايائون سندس والد احمد ڪڇي جو تعلق ڪڇي عرب خاندان سان هو جيڪو 1946 ع ۾ لاڏاڻو ڪري ويو هو محمد ابراهيم جو والد صاحب ان زماني ۾ (ٽونوهاربر) ريلوي اسٽيشن ۾ اسٽيشن ماسٽر طور ملازم پڻ هو ماسٽر محمد ابراهيم کي ڳائڻ سان ننڍڙي هوندي سندس گهري دلچسپي هوندي هئي سندس مٽ مائٽ خاندان جا سمورا ڀاتي ڳائڻ کان وڏي منع ڪندا هئا مگر هن مائٽ ۽ ٻين جي ڪا پرواهه نه ڪئي رڳو ڳائڻ جو شوق هوندو هيس سڄو ڏينهن موسيقي جي شوق ۾ گم هوندو هيو ان جي اهڙي ڪيفيت ڏسي والد صاحب پنهنجي هڪڙي هندو دوست رگهوجي ٺاڪر وٽ مڪينڪ جو ڪم سيکارڻ لاءِ موڪليو اتي هن جي ان ڪم سکڻ تان دل ئي کڄي وئي رڳو پيو سڄو ڏينهن راڳ ڳائڻ ۾ رڌل نظر ايندو هيو هو ان زماني ۾ گجراتي زبان ۾ پيو ڳائيندو هو ان زماني ۾ جڏهن رگهوجي جي ڌي شيلا کي ڄاڻ پئي ته محمد ابراهيم کي ڳائڻ سان دلي لڳاءَ آهي ته هن هڪدم ممبئي (بمبئي) جي موسيقي جي ڪاليج (گانڌروسنگيت مهاوديالا)جي پرنسيپال ۽ بهترين ڳائڻي زبردست موسيقار پروفيسر نارائڻ راءِ وياس سان ملاقات ڪرائي ائين ئي سندس پهريون راڳ سيکارڻ جو ڳانو استاد پروفيسر نارائڻ راءِ وياس ٻڌو تنهن بعد هن عظيم فنڪار احمد آباد ۾ هڪ ڪپڙي جي مل ۾ ملازمت اختيار ڪئي اتي هن ڌرلا نالي هڪ گويي جو وڃي باقاعدي شاگرد ٿيو هن کي ڳائڻ سان ايتري ته دلچسپي هئي جو هن جي مـڱڻو به انهي ڪري ٽٽي ويو جو هن جي چاچي ابراهيم جيڪو ان زماني ۾ صوبيدار پڻ هو اهيو چئي مڱڻو ٽوڙي ڇڏيو ته آءَ پنهنجي نياڻي سلما هن فنڪار ڳائڻي کي نه ڏيندس مگر محمد ابراهيم ڳائڻ کي نه ڇڏيو ۽ راڳ جاري رکيائين سندس ڪٽنب ۾ راڳ ڳائڻ کي عيب سمجهو ويندو هو جڏهن سندس والد احمد ڪڇي وفات ڪري ويو ته هن ستت ئي واپس ڪراچي شهر اچي وسايائين ۽ ڪراچي ڪياماڙي انجنيئرنگ ورڪشاپ ۾ مڪينڪ جي حيثيت ۾ ڪم ڪرڻ لڳوجتي ۽ راڳ ڳائڻ سان ناتو پڻ ڳنڍيل رهيو راڳ ڳائڻ نه ڇڏيائين سندس کي ڇهه ست سو روپيه ماهوار پگهار پڻ ملندي هئي پر هن راڳ جي عشق ۾ نوڪري تان هٿ ڪڍي اچي 1948ع ڌاري ريڊيو پاڪستان ڪراچي اسٽيشن پنهنجي نشريات شروع ڪئي ته پندرهن روپيه پگهار تي اچي ملاز ٿيو محمد ابراهيم پهريان پهريان اردو، گجراتي ۽ ڪڇي زبان ۾ ڳائيندو هو جڏهن ته ڪراچي ڪياماڙي جي سنڌي ڳوٺن ۾ سنڌي ڳالهائي ۽ ڳائي ويندي هئي هن زبردست شوق سان دل لڳائي سنڌي زبان سکي ۽ پوءِ سنڌي زبان ۾ ڳائڻ لڳو بعد ۾ سال 1955ع ڌاري جڏهن ريڊيو پاڪستان حيدرآباد اسٽيشن کلي ته هن کي اتي ميوزڪ ڪمپوزر مقرر ڪيو ويو ماسٽر محمد ابراهيم کي اهيو به اعزاز آهي ته جڏهن ريڊيو پاڪستان حيدرآباد منجهان جنهن فنڪار جو پهريون آواز نشر ٿيو ته اهيو اعزاز به ماسٽر محمد ابراهيم ئي حاصل ڪيو وري ريڊيو پاڪستان ڪراچي به ماسٽر محمد ابراهيم کي اهيو اعزاز به ڏنو استاد محمد ابراهيم ساز ۽ آواز سر سنگيت جو باڪمال انمول هيرو هو هن جيڪا سر سنگيت سنڌي جي جيڪا به خدمت ڪئي سا تعريف جي لائق آهي هو رڳو راڳ جو شهنشاهه راڻو نه پر عظيم موسيقار ڪمپوزنگ جي فن جو هڪ اهم انمول ڄاڻو پڻ هوهن هزارين ڌنون ٺاهي سنڌي موسيقي ۾ نواڻ ۽ بهترين رنگ ملائي انهن کي نهايت ذهانت سان سهڻي دلڪش نموني سان پيش ڪيو هي واحد فنڪار آهي جيڪو هڪ ئي وقت اٺن زبانن منجهه پڻ ڳائيندو هو يعني اٺن زبانن ۾ سر سنگيت جي فن ۾ پاڻ ڳائي ماڻهن کي جهومائي ڇڏيندو هو هن جن زبانن ۾ پنهنجي فن جو مظاهرو ڪيو تن منجهه اردو بلوچي براهوئي گجراتي پنجابي سنڌي سرائڪي ۽ ڪڇي ۾ ڳائي سگهندو هو ماسٽر محمد ابراهيم صوفي شاعرن کان علاوه جديد شاعرن جي شاعري پڻ ڳائي سنڌي فلمن منجهه به ڳايو هيائين ان کانسواءِ وطن جا گيت ٻارڙن لاءِ گيت پڻ شوق سان ڳائيندو هو جن سنڌي فلمن جا نغما ڳايائين انهن منجهه فلم عمر مارئي سسئي پنهون پرديسي مارو پراڻي زمين ۽ تنهنجون ڳالهيون سڄڻ شامل آهن محمد ابراهيم ماسٽر کي هڪ اهيو به اعزاز حاصل آهي ته هو پاڪستان وجود ۾ اچڻ بعد پهرين سنڌي فلم عمر مارئي جا نغما ڳائي پهريون سنڌي فلمي نغمن ڳائڻ وارو فنڪار بڻجي ويو هن هر هنڌ ريڊيو ٽي وي گرامو فون ڪيسٽ جي دنيا ۾ پڻ پاڻ مڃرايو پاڪستان ٽيليويزن تي ڪمپوزر جي حيثيت ۾ پڻ ڪم ڪيائين جيڪي فنڪا رسندس تربيت هيٺ رهيا انهن منجهه عبدالله پنهور عبدالله ڪڇي احمد ابراهيم جيجي زرينه بلوچ فقير امير بخش روبينه قريشي سشيلا مهتاڻي بي_اي غزاله شاگردن ۾ شمار ٿين ٿا هي سرسنگيت جو پهريون فنڪار هو جنهن حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح جي وائين کي ڪافي جو رنگ ڏئي ڳايو هن ٻيو ته ڀلاري ڀٽائي رح جي بيتن کي سهڻي نموني صحيح طرح سان اصل صورت سان ڳائي لطيف سرڪار جي پيغام کي گهر گهر پهچائڻ ۾ ڀرپور ڪردار ادا ڪيو ان کان اڳ جا فنڪار شاهه سائين جي ڪلام کي صحيح نموني سان نه ڳائي سگهندا هئا ماسٽر محمد ابراهيم اهو لاجواب فنڪار هو جنهن پنهنجي رنگ سان ڪافي يا نغمي جي ابتدا ۽ وچ ۾ بيتن (ڏوهيڙن) چوڻ جو رواج عام جام ڪيو ماسٽر محمد ابراهيم سڀ کان گهڻو لطيف سرڪار جي ڪلام کي ڳايو هن جي شهريت ۽ سڃاڻپ جو ڪلام بڻيو سو هو (ايندو سڄڻ سائين الا ايندو ڍولڻ سائين) جنهن جو شاعر پڻ شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح هو ماسٽر محمد ابراهيم جي آواز ۾ درد ۽ سوز سمايل هوندو هو هن سر سنگيت جي سرهاڻ سان نه رڳو پنهنجي وطن ۾ نالو ڪمايو پر پرڏيهه ۾ به پنهنجي فن جو ڪمال سان مظاهرو ڪندو رهيو محمد ابراهيم پنهنجي ملڪ پياري پاڪستان کان علاوه هندستان بنگلاديش ۽ ٻين ملڪن منجهه به فن جو مظاهرو ڪيو محمد ابراهيم ماسٽر جي جيون ساٿي (گهر واري ) جو نالو (خديجه) هو جنهن مان چار نياڻيون ۽ ٻه پٽ نور محمد ۽ ٻيو محمد صديق جيڪو احمد ابراهيم جي نالي سان مشهور فنڪار پڻ هو سنڌ حڪومت جي ثقافت کاتي محمد ابراهيم کي شاهه لطيف ايوارڊ 2004 ع سان نوازيو هي ننڍي کنڊ جو شهنشاه فنڪار سڀ سر سنگيت جا ساز بند ڪري موسيقي جي دنيا جو بادشاه ڪينسر جهڙي خراب موتمار مرض ۾ وڪوڙجي 3 مئي سال 1977ع اڱاري ڏينهن اسان کان هميشه لائي موڪلائي 56 سال 10 مهينا زندگي جو سفر پورو ڪري وڃي راهه رباني ٿي ويو سندس تربت ڪراچي شهر جي ميوي شاهه قبرستان ۾ آهي هن فنڪار کي شاهه سائين سان نهايت عشق ۽ عقيدت هوندي هئي پاڻ پنهنجي جئري وصيت ڪئي هئائين ته جڏهن آءَ هن دنيا مان لاڏاڻو ڪري وڃان ته منهنجي تربت (قبر) تي حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح جو هي بيت لکرائجو ۽ واقع سندس خاندان وصيت تي عمل ڪندي ائين ئي شاهه سائين هي جو بيت لکرايو جا ڀونءِ پيرن مون سا ڀونءِ مٿي سڄڻين ڌگ لٽبا ڌوڙ ۾ اڀي ڏٺاسون ڏينهن مڙوئي ڏون اٿي لوچ لطيف چئي سندس هيترو وقت گذري وڃڻ باوجو اڄ به فن کي ياد ڪيو پيو وڃي