[JUSTIFY]سنڌ جا شهيد ٿيل اڳواڻ؛ ڳالهه شروع ڪجي ٿي انگريزن جي آخري دور حڪومت کان؛ سورهيه بادشاه صبغت علي شاهه معروف پير پاڳاري کي 1943 ۾ شهيد ڪيو ويو ... سورهيه بادشاهه جڏهن انگريزن جي خلاف جنگ جوٽي وطن يا ڪفن ۽ سنڌ جي آزاديءَ جي ڳالهه ڪئي ته کيس شهيد ڪيو ويو .... مخالف ايترا خائف رهيا جو سندس جسد خاڪي به وارثن جي حوالي نه ڪيو ويو. سورهيه بادشاه پير سائين پاڳارو حر تحريڪ ذريعي سنڌ جي جنگ وڙهڻ شروع ڪئي هئي ... وطن ۽ ڪفن جو نعرو هڻي انگريزن جي ڪوٽن ۾ ڏار وجهي ڇڏيا ۽ هڪ شينهن جيئان انگريزن جي رات جون ننڊون ۽ ڏينهن جو چين حرام ڪيو هو ... سنڌ جي سڄڻ وزيراعظم الله بخش سومرو کي پڻ 1943 ۾ شهيد ڪيو ويو سنڌ جي هن سورهيه سياستدان، سنڌ جي انتهائي ذهين ۽ بهادر سياسي اڳواڻ کي پڻ شهيد ڪيو ويو، جنهن برصغير جي ورهاست جي مخالفت ڪئي، جنهن سنڌي مسلمانن ۽ هندن کي هڪ ئي نسل سمجهندي قومي خودمختياريءَ جي ڳالهه ڪئي ۽ کيس شهيد ڪيو ويو. 1943 اهو سال هو جنهن ۾ سنڌ جي سڀني جوڌن دودن، ڏاهن ۽ ذهين انسانن کي چونڊي چونڊي شهيد ڪيو ويو، انهن ۾ 19 سالن جو شهيد هيمون ڪالاڻي پڻ هو، جنهن سنڌ ۾ پرتشدد ڪاروايون ڪري انگريز سرڪار خلاف سنڌ هند خالي ڪريو واري نعري جو حامي هو ۽ ان ڏوهه ۾ ڦاهي چاڙهيو ويو ... هن سورهيه جو نالو هند جي تاريخ ۾ سونن اکرن سان لکيو وڃي ٿو ... پاڪستان جو دور سنڌ جي ڏاهي وڪيل ۽ سياستدان محمد علي جناح جو موت 1948 ۾ ٿيو سنڌ ڄائي محمد علي جناحَ انگريزن جو ساٿ ڏنو، انگريزن سان دوستيون وڌايون، انگريزن جي شهه تي مسلمان قوم جي فڪر سان ساٿ ڏنو ۽ انگريزن پاران کيس مدد ڪئي وئي، هندستان جي ٽٽڻ کانپوءِ، هن پوڙهي سياسي اڳواڻ جي بيماريءَ ۾ اوچتو شدت آئي ۽ جڏهن کيس اسپتال پهچائڻو هو انوقت ايتري ته ڪوتاهي ڪئي وئي جو هو تڙپي تڙپي مري ويو ... جيتوڻيڪ بظاهر فطري موت مئو پر پوءِ به شڪ آهي ته کيس سازش ڪري مارايو ويو ... جڏهن انگريزن جو ڪم لٿو ۽ هاڻ قائداعظم عوامي ڳالهيون ڪرڻ شروع ڪيون ته کيس مارايو ويو. نواب لياقت علي خان کي 1951 ۾ مارايو ويو ... جيتوڻيڪ هي صاحب سنڌ جو نه هو پر پوءِ به هجرت ڪرڻ کانپوءِ هو سنڌ ۾ ئي رهڻ وارو هو انڪري انجو نالو هن فهرست ۾ آڻجي ٿو ... هي نواب امير ۽ سياستدان انگريزن جو ساٿي هو، جنهن انگريزن جو ساٿ ڏيندي مسلم قوم جي فڪر کي هٿي وٺرائي ۽ هندستان کي ٽوڙائڻ ۾ ساٿ ڏنو ... جڏهن پاڪستان ٺهي راس ٿيو ۽ هن کي وزارت ملي ته جيئن ته هي اقتصادي ماهر هو ۽ عوامي ماڻهون هو انڪري هن پاڪستان کي عوامي طاقت جي اثر هيٺ هلائڻ جي وڪالت ٿي ڪئي ته کيس مارايو ويو ۽ شهيدن جي فهرست ۾ شامل ٿي ويو ... پاڪستان جو گاڏو گڙندو رهيو، هلڪا ڦلڪا اڳواڻ، جن جو تعلق يا ته فيوڊل طبقي سان هو يا وري فوجي شاهي سان هو يا وري هو بي زرر هئا کي پاڪستان جي حڪمرانيءَ جو موقعا ملندا رهيا، جڏهن آمريڪا جو ۽ انگريزن جو يار ايوب خان مارشلا هڻي آيو ته پاڪستان جو هڪ اهڙو اونداهو دور شروع ٿيو جنهن ۾ انگريزن هن خطي کي پنهنجو ٻانهو ڪرڻ جون ڀرپور ڪوششون ورتيون ... پاڪستان ۾ ون يونٽ جو لڳڻ، اردو ٻوليءَ کي قومي ٻوليءَ جو درجو ۽ پاڪستان ۾ شامل سڀني قومن جي وجود جو انڪار ڪيو ويو ... هاڻ پاڪستان کي هڪ اهڙي ملڪ جي طور تي اڀارڻ جي ڪوشش ڪئي وئي جيڪو انگريزن جو هڪ ٻڌو ٻانهو هجي ... بنگال جي قومپرست اڳواڻن، سنڌ جي سڄڻن جيڪي پاڪستان مان تنگ اچي ويا هيا، پختونن جي ڪجه اڳواڻن ، بلوچن جي حق پرست اڳواڻن ايوب جي مخالفت ڪيئ ۽ قومي ٻولين ۽ قومي خودمختياريءَ جون تحريڪون شروع ٿي ويون. سنڌ ۾ حيدربخش جتوئي بابائي قوم جي لقب سان سرفهرست هو جنهن پنهنجي عهدي جي قرباني ڏئي قومي ڳالهه ڪئي ۽ سنڌ جي فيوڊل طبقي سان جنگ شروع ڪئي ... جنهن سبب کيس ڪيترائي ڏک رسايا ويا کيس حڪمرانن کان علاوه حڪمرانن جي دوست وڏيرن پڻ کيس مارون ڏنيون ... اهڙي نموني حيدربخش جتوئيءَ پنهنجي ڏاهپ سان سنڌ جي سياست ۾ قومي سياست جو نئون روح ڦوڪيو ۽ سنڌ ۾ مذاحمتي سياست جي شروعات ٿي وئي ... بنگالين جي سورهيائي ۽ قومي جذبي، سنڌين جي مذاحمت ۽ قومن جي ڪاوڙ جو تاب نه سهندي ايوب خان هليو ويو ۽ انجي جاءِ تي يحيا خان حڪومت سنڀاليندي آمريڪا جون مٽيون ڀريندي، بنگالين کي سبق سيکارڻ جو عمل شروع ڪيو ۽ بنگالين جو ايترو قتلام ڪيو جيترو تاريخ ۾ شايد ڪنهن به هڪ قوم ٻي قوم جو نه ڪيو آهي ... ان عرصي ۾ سنڌ ۾ ذوالفقار علي ڀٽو ڏاهو ذهن پنهنجي پوري آب و تاب سان سياست جي آسمان تي چمڪڻ لڳو ... بنگالين پنهنجي قتلام جو بدلو وٺندي هندستان جي مدد سان علحدگي حاصل ڪري ورتي ... انگريزن پوءِ به سازشن جو ڄار وڇائي، بنگال ۾ مجيب الرحمان کي قتل ڪرائي ڇڏيو ۽ پاڪستان ۾ سنڌ ڄائي ذوالفقار علي ڀٽي کي مارشلائي حڪمراني ڏياري وئي .... ImageShack.us هي اهو ئي دور هو جنهن ۾ سنڌ جو سڄڻ سياستدان غلام مرتضا سيد ( جي ايم سيد) جنهن ماضيءَ جي غلطين جو ازالو ڪندي سنڌ ۽ سنڌيت کي ايمان جو درجو ڏئي سنڌ جي سياست تي هڪ چنڊ جيئان چمڪڻ شروع ڪيو هو، جنهن پاڪستان جي سياست مان مايوس ٿي، پاڪستان جي غلط ڪارين سبب سنڌو دويش جو نعرو ڏنو ۽ سنڌين کي پاڪستان کان آزاديءَ جا سبق پڙهائڻ شروع ڪيا ۽ ڀرپور ڪتاب لکي اهو ثابت ڪيو ته سنڌ هاڻ وڌيڪ دير پاڪستان جي ڪوڙڪيءَ ۾ ڦاٿي رهي ته اڻ ڳڻيو نقصان ٿيندو ... سنڌ جي ڏاهي، پاڪستان جي خلاف جدوجهد شروع ڪئي ته کيس اڻ ڳڻيون تڪليفون ڏئي کيس عمر ڀر لاءِ قيد ڪيو ويو ... حڪمران مٿس ظلم ڪندا رهيا ۽ سندس پارٽيءَ کي سازشن جي حوالي ڪندا رهيا پر هي محترم هاڻ سنڌ جي عشق ۾ تمام اڳتي نڪري آيو هو ۽ مرڻ گهڙيءَ تائين سنڌ ۽ صرف سنڌ جو پيغام ڏيندو رهيو ... سندس پر اثر شخصيت هجڻ سبب شهيد نه ڪيو ويو پر ضمير جي قيديءَ جو لقب حاصل ڪري امر ٿي ويو ... سنڌ جي ڏاهي ۽ عوامي سربراه محترم ذوالفقار علي ڀٽو کي 1979 ۾ ڦاهي ڏئي شهيد ڪيو ويو .... پهريان ته ڀٽو صاحب پاڪستان جي فوج ۽ آمريڪا جو ساٿياري ٿي حڪومت حاصل ڪئي پر آهستي آهستي عوامي اڳواڻ جي حيثيت اختيار ڪرڻ شروع ڪئي، جڏهن کيس آمريڪا جي اثر رسوخ ۽ پاڪستان کي آمريڪا جي مخصوص مقصدن لاءِ استعمال ڪرڻ جي ٻاڦ پئي ته هن ڏاهي اسلامي ملڪن جو هڪ گروهه گڏ ڪرڻ شروع ڪيو ۽ آمريڪا جي بجاءِ روس جي طرف جهڪاءُ شروع ڪيو، مسلمانن جي ڳالهه ڪرڻ، روس طرف جهڪاءُ ۽ عوامي مقبوليت سندس لاءِ شهادت جو ڪارڻ بڻي ۽ هن سنڌ جي ڏاهي کي عدالت ۽ فوج ذريعي ڦاهي ڏياري سنڌ جي قبرستانن ۾ قلندر جو اضافو ڪري ڇڏيو .... [/JUSTIFY]
جواب: سنڌ جا شهيد ٿيل اڳواڻ؛ [JUSTIFY]قسط 2 سنڌ جي ترقي پسند پارٽين ۽ ڪميونسٽ نظرئي جي حمايت ۾ سنڌ جو هڪ سهڻو نوجوان پئدا ٿيو، جنهن پنهنجي ڏاهپ ۽ سورهيائيءَ سان سنڌين ۾ سوشلزم جي پرچار ڪئي ۽ سنڌي قوم جي ڳالهه ڪندي گهڻ طرفي جدوجهد جو آغاز ڪيو ، هن نوجوان سنڌ جي پيڙهيل هيٺيئن طبقي جي آزاديءَ جو جهنڊو هٿن ۾ کڻي، عوامي خودمختياريءَ طرف وڌڻ جا سبق پڙهائيندو رهيو ۔۔۔ هن سنڌي نوجوان کي ڀٽي صاحب سميت سڀني اڳواڻن تڪليفون پهچايون، پر جڏهن ضياء الحق جي مارشلا لڳائي وئي ته نذير عباسي کي پڻ پاڪستان جي ڳجهن ادارن گرفتار ڪري آگسٽ 1980 ۾ شهيد ڪري ڇڏيو ۽ سنڌ جي شهيدن جي فهرست ۾ هڪ اهم نالي جو اضافو ڪيو ويو ۽ سنڌ ۾ شهيدن جي قبرن م اضافو پڻ ۔۔۔ ڀٽي صاحب جي اولاد جن ۾ مير شاهنواز، محترمه بينظير ۽ مير مرتضا تمام گهڻو مشهور ٿيا، مير شاهنواز کي زهر ڏياري ماريو ويو، پر ڏاهي ۽ سگهاري شخص ذوالفقار جي شخصيت مان پئدا ٿيندڙ اولاد همٿ نه هاري ۽ پيءُ جي قاتل سان جهيڙو جاري رکيو، ان دوران ڀٽي جو قاتل فوجي جنرل ضياء الحق آمريڪي منصوبي جو مضبوط مهرو ٿي اڀري آيو ۽ سموري دنيا ۾ اسلامي لشڪر ٺاهي روس جي سگهاري حيثيت کي ختم ڪرڻ لاءِ جدوجهد لاءِ اڀارڻ وارو نيڪ ڪم پنهنجن آقائن جي حڪم تي پنهنجي هٿ ۾ کڻي چڪو هو ... روس خلاف جهاد شروع ڪرايو ويو ۽ ان ۾ جيترو به خرچ آمريڪا سميت سڄي دنيا ڏنو انکي پاڪستاني فوج تي استعمال ڪيو ويو ... اهو سڄو سارو عرصو آمريڪا سرڪار چپ رهي ۽ پنهنجي ڪم جي پورائي لاءِ شطرنج جي رانديگر جيئان ڪرسيءَ تي ويهي سگار جا سوٽا هڻندي رهي ... پر آخرڪار جڏهن آمريڪا جا مقصد حاصل ٿي ويا ۽ روس ٽٽي ويو ته هاڻ آمريڪا کي ڪنهن ٻي چهري جي ضرورت هئي انڪري محترمه بينظير کي اڳتي آندو ويو ۽ ضياء الحق کي هوا ۾ اڏايو ويو .... ۽ محترمه جي حڪومت قائم ٿي ڪجهه اڳ پوءِ ڪري کيس جلد ٻن سالن( 1988-1990 ) جي اندر حڪمرانيءَ تان لاٿو ويو ۽ نواز شريف کي حڪومت ملي پر وري انکي به آمريڪا پسند نه ڪيو ۽ هڪ دفعو ٻيهر (1993- 1996) بينظير کي حڪومت ڏني وئي ... ان دوران ڀٽي صاحب جو دلير ۽ سورهيه پٽ مير مرتضا ڀٽو جيڪو آمريڪا جي خلاف، فوج جي تانا شاهيءَ جو مخالف ۽ سنڌ دوست ۽ عوامي فڪر رکڻ وارو شخص هو، انکي پاڪستان ۾ آڻائي 1996 ۾ پ پ پ ۽ سندس ئي ڀيڻ جي دور حڪومت ۾شهيد ڪيو ويو ۽ سنڌ ۾ هڪ ٻي اهم قبر جو واڌارو ڪيو ويو .... محترمه بينظير ڀٽو کي 2007 ۾ طويل جلاوطنيءَ کان پوءِ گهرائي راولپنڊيءَ ۾ هزارن مداحن جي وچ ۾ شهيد ڪري سنڌ جي نئين ديري واري قبرستان ۾ هڪ وڌيڪ قلندر جو اضافو ڪيو ويو ... بينظير هن دفعي آمريڪي سازشن کان خوب واقف ٿي چڪي هئي، عوامي اڳواڻ ٿي چڪي هئي، سياست جي دنيا جي پڪي پختي شخصيت تيار ٿي چڪي هئي، جيڪا پاڪستان جي عوامي حالت جي فڪر کڻي نڪتي هئي، جنهن سنڌ سميت ٻين ننڍين قومن کي پنهنجن اختيارن جي ڳالهه ڪرڻ شروع ڪئي هئي ... جنهن پاڻکي سنڌ جي مارئيءَ جو لقب ڏيڻ شروع ڪيو هو ... جنهن جي اکين ۾ هاڻ غريبن جي ڏکن تي ڳوڙها نڪرڻ لڳا هئا ... ان بينظير کي تمام آسانيءَ سان پنهنجي رستي تان هٽايو ويو ..... ٽوڙهي ڦاٽڪ تي سنڌ جا سڄڻ نوجوان، سنڌ جا شاگرد نوجوان شهيد ڪيا ويا، ايم آرڊي تحريڪ ۾ سنڌي ماريا ويا ۽ ڳوٺڻ جا ڳوٺ ساڙيا ويا ۔۔۔ تازو سانگهڙ جي علائقي ۾ سنڌي نوجوان شهيد ڪيا ويا ۔۔۔ مطلب ته سنڌ جي شهيدن جي فهرست ڏينهن به ڏينهن ڊگهي ٿيندي وڃي ٿي ۔۔۔ سنڌ جي سڀني شهيدن جي بي وقتي موت ۽ شهادت تي ... ” انا لله وانا عليه راجعون” رب العالمين کين مغفرت فرمائي ۽ جنت الفردوس ۾ جڳهه عطا فرمائي ... آمين سنڌ جا دوستو! منهنجو هڪڙو سوال آهي ته پاڪستان ٺهڻ کان اڳ ۽ انکانپوءِ هر قومپرست، عوام دوست ۽ سڄاڻ سنڌي حڪمران، سياستدان کي شهيد ڇو ڪيو ويو؟ ڇا اهي سڀ ڏاها الله نه ڪري ڪافر ٿي ويا هيا، يا هو عوام جا دشمن ٿي ويا هيا، يا وري هنن جو ڪو ٻيو ڏوهه هو؟ اوهان دوستن کي جي ان سوال جو جواب ملي وڃي ته ٿورائتو ٿيندس، مونکي آگاهه ضرور ڪندا ۽ جيڪڏهن ان ڳالهه کي ڳولهيندي اوهان کي حقيقت معلوم ٿي وڃي ته ان کي لڪائجو نه بلڪ ان تي سوچيو، قوم کي ٻڌايو ۽ قوم کي گڏ ڪريو ته جيئن وڌيڪ شهادتون نه ڏيڻيون پون ۽ جيڪڏهن ڏجن به ته سنڌ لاءِ ڏجن ڪنهن مقصد کي حاصل ڪرڻ لاءِ ڏجن .... منظم طريقي سان، علم سان، عقل سان ۽ دل و جان سان قوم کي ڀيٽا ڏيون .... سنڌ جا سڄڻ دوستو، الله جي واسطي يا وري اوهانجو جيڪو به ايمان آهي اوهانکي انجو قسم، حق جو ساٿ ڏيو، حق حاصل ڪرڻ لاءِ اڳتي وڌو ۽ هن قهري ڪوٽ مان جان ڇڏايو ۽ سنڌ بچايو ... اچو ته سورهيه بادشاهه جو نعرو وري ورجايون ...” وطن يا ڪفن“ يا وري هوش محمد شيديءَ جو مقصد پورو ڪريون ... “ مرويسون مرويسون پر سنڌ نه ڏيسون“ اي سنڌ! توکـــي ڀيٽ ڏنـــا ڪنهن مــاڪ ڦڙا ڪنهــن لڙڪ ڦڙا، جن تــوکــي پنهنجـــو رت ڏنـــو سي سڀ کان پاڻ ملهائي ويــا. رب العالمين اوهانجو حامي ۽ ناصر هجي ... آمين[/JUSTIFY]
جواب: سنڌ جا شهيد ٿيل اڳواڻ؛ دوستو، معاف ڪجو سنڌ جو هڪ ٻيو سهڻو ڪردار ۽ سنڌ جو شهيد مونکان هن فهرست ۾ آڻڻ وسري ويو آهي، محترم فاضل راهو شهيد ۔۔۔۔ [JUSTIFY]سنڌ دوست اڳواڻ، سنڌين جي هيٺئين طبقي، هارين جو هڏ ڏوکي ۽ سنڌ جي عوامي سياست جو چمڪندڙ ستارو، جنهن پنهنجي ڏاهپ ۽ سياسي بصيرت سان سنڌين کي هڪ هنڌ گڏ ڪرڻ شروع ڪيو جنهن قومي ڳالهه ڪئي ۽ سنڌين جي حقن لاءِ ويڙهه جو سندرو ٻڌي ميدان ۾ لٿو ۔۔۔ هن سنڌ دوست اڳواڻ، محترم رسول بخش پليجي سان ملي سنڌ عوامي تحريڪ جو بنياد وجهي جدوجهد شروع ڪئي ۔۔۔ سنڌ جي هر ڏکئي سڏ تي هي اڳواڻ اڳ کان اڳرو رهيو ۔۔۔ پر افسوس جو عوام جي دشمنن ۽ پاڪستاني ڳجهن ادارن هن سهڻي اڳواڻ کي پڻ 17 جنوري 1987 ۾ ڪهاڙين جا ڌڪ هڻائي مارائي ڇڏيو ۔۔۔۔ ۽ اهڙيءَ طرح سان سنڌ جي عوامي اڳواڻ جي شهيدن جي فهرست ۾ اضافو ٿيو ۔۔۔۔ انا لله وانا عليه راجعون ۔۔۔[/JUSTIFY]
جواب: سنڌ جا شهيد ٿيل اڳواڻ؛ سائين نثار سلام معاف ڪجو اوهان جي سوال جو جواب نه هجڻ ڪري مان ايترن ڏينهن کان اوهان جي هن سوال ۽ ليک تي ڪمينٽ ڪري نه سگهيو آهيان۔۔۔ گهڻو ڳولهڻ جي باوجود جواب ناهن مليا؟؟؟ جيڪڏهن سنڌ جي شهيدن تي اسلام دشمنيء جو ٺپو لڳايو به وڃي (پر اصل ۾ ايئن ناهي) ڇا گذريل 60 سالن ۾ ملڪ اسلامي قانون ۽ قائدن تي هليو آهي ؟؟ ڇا اسان جو دستور اسلامي رهيو آهي ؟؟؟ ڇا پنجاب ۽ پختونخواهه ۾ اسلام جا ڦوهارا نڪتا آهن ؟؟ جواب نفي ۾ ملندو ۔۔۔۔۔۔۔۔ تنهنڪري منهنجي ناقص سوچ مطابق سنڌ جي ڏاهن کي شهيد ڪرڻ جو سبب سنڌي ماڻهن کي نڌڻڪو ڪري انهن جي وسيلن تي قابض ٿيڻ ئي آهي۔ سنڌ جيڪا مالامال آهي ، زراعت ، معدنيات، گيس ۽ پيٽروليم جي ذخيرن سان، سنڌ جنهن کي سمنڊ به آهي ته درياء جو لٽ به آهي، جابلو علائقا به آهن ته زرخيز پٽ به آهن ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ جڏهن ڪو قابل اڳواڻ ڪونه هوندو آهي ته اها قوم ڪجهه ڪري سگهڻ جي قابل ناهي رهندي۔ وڌيڪ ته ڪي ڏاها ئي اوهان جي سوال جو جواب ڏئي سگهن ٿا۔ اوهان جا لک قرب اوهان بهترين ليک وند ڪيو آهي۔
جواب: سنڌ جا شهيد ٿيل اڳواڻ؛ جي ڏونگر ڏيل ڏڪائي ويا ، گجگوڙ ڪري گرمائي ويا۔۔۔ آ ڪنهن ڪنهن ماڻهونءَ منجهن مڻيان، پر مونکي اهڙا مڙس وڻيان جي سارو جڳ جرڪائي ويا، پر پنهنجو پاڻ ملهائي ويا [/center]
