جڏنهن کان اليڪٽرانڪ ميڊيا جو زور هن مُلڪ ۾ وڌيو آهي تڏنهن کان بريڪنگ نيوز جو فيشن به زور پڪڙڻ لڳو آهي. ۽ انهي ڊوڙ ۾ ٿوري گهڻي فرق سان سڀ ٽي وي چئنل لڳي ويا آهن. انهي جا ڪڏنهن ڪڏنهن ته تمام دلچسپ ۽ کل جوڳا نتيجا به سامهون ايندا آهن جڏنهن ڪنهن چئنل پاران ڪا بريڪنگ نيوز ڪوڙي نڪري يا بلڪه اُها نيوز هوندي ئي ناهي ۽ پوءِ ڪڏنهن ترديدون ته ڪڏنهن وري انهي خبر کي ئي گول ڪيو ويندو آهي. ۽ خاص طور تي مسئلو انهن نيوز چئنلز سان ٿيندو اهي جن جون پنهنجون اخبارون به آهن ۽ هڪ ڏينهن بريڪنگ نيوز طور ڏِنل ڪا خبر ٻي ڏينهن يا ته سندن اخبار ۾ هوندي ئي ناهي يا وري انهي جي بلڪل اُبت خبر هُجي ٿي. انهي ڊوڙ ۾ اڄڪلهه سڀ کان وڏي اُردو چئنل جي دعوى ڪندڙ هڪ چئنل ته ايترو ته اڳتي نڪري ويو آهي جو هڪ لطيفو به ٺهيو آهي ته “ڪراچي ۾ جون مهيني ۾ برف ڪِري، تفصيل موجب هڪ همراه سائيڪل تي برف کنيو پئي ويو ته سائيڪل تان برف ڪِري پئي”.
انهي ڊوڙ ۾ سنڌي ميڊيا جو وڏو نالو يعني ڪي ٽي اين ڪافي پوئتي آهي. جنهن جو ثبوت ڪاوش سالگره 2011 جي ايڊيشن ۾ لاهور جي بيورو رپورٽر امداد سومرو جو هڪ آرٽيڪل به آهي جنهن ۾ هُن پاڻ اهو اعتراف ڪيو آهي ته اڪثر صحافي بريڪنگ نيوز جي چڪر ۾ غلط يا غير تصديق خبرون هلائي پوءِ پيا پشيمان ٿيندا آهن. ۽ هو اهو به چئي ٿو ته هُن پاڻ ڪافي دفعا اداري جي اسرار باوجود هو ڪجه خبرون رپورٽ نه ڪيون ۽ اداري کي به جهليو ته اهي خبرون بريڪنگ نيوز ۾ نه ڏجو ڇو ته انهن ۾ ڪا صداقت ناهي. نتيجو اهو نڪتو ته جنهن جنهن چئنل اها خبر بريڪنگ نيوز طور ڏني اُها غلط نِڪتي ۽ ڪي ٽي اين اها خواري کڻڻ کان بچي وئي. انهي ۾ نواز شريف جي هڪ پريس ڪانفرنس سرِفهرست آهي.
پر ڪڏنهن ڪڏنهن ڪي نيوز چئنل (جِن ۾ وري ڪي ٽي اين سرِفهرست آهي) اهڙيون خبرون به بريڪ ڪندي آهي جيڪي بلڪل صحيح هُجن ٿيون يا وري اهڙا وڊيو ڪلپس ڏي ٿي جنهن کي ڏسي اچرج ٿيئي ٿي ته اهي هنن ڪيئن حاصل ڪيون. پر شايد اهو ئي سندن ڪاميابي جو راز آهي ته هو اهڙين خبرن کي بريڪ ڪرڻ تي به پاڻ پڏائڻ جي روايت نه ٿا ڪن. ۽ سنڌي ماڻهن لاءِ مختلف وقتن تي ڏهارا ملهائي دليون کٽيون آهن ۽ سنڌين کي يڪتا جي مظاهري جو درس ڏنو آهي. جيڪا مٿي ذڪر ٿيل هڪ اُردو چئنل ۾ ڪُجهه سوائي آهي. ڪا خبر شل نه بريڪ ڪن ۽ اُها صحيح نڪري ته انهي ڪارنامي تي هفتو کن وڏي رپورٽ پيا هلائيندا ۽ حج کٽڻ جو جشن ملهائيندا.
ڪجه ڏينهن پهرين ڪي ٽي اين تي هڪ وڊيو ڪلپ هلي جنهن ۾ شهداد پور کان ايندڙ وين کي وائرنگ شارٽ ۽ پوءِ سي اين جي سئليندر ڦاٽڻ جي ڪري باه لڳي وئي، ڪي ٽي اين اها خبر ۽ انهي جي وڊيو به هلائي. مون سميت سڀني کي حيرت ٿي ته اها وڊيو انهن کي ڪيئن ملي هوندي پر منهنجي دوست گورڌن ولاسائي ٻڌايو ته هو نوابشاهه کان حيدرآباد پئي آيو ته انهي بدنصيب وين کيس اوور ٽيڪ ڪيو ۽ باهه لڳي وئي. هُن اهو منظر موبائيل ڪئميرا ۾ رڪارڊ ڪري ورتو ۽ ڪي ٽي اين کي موڪلي ڏني جتان اها نشر ٿي وئي.
ايئن ئي اڄ منهنجي سئوٽ محمد علي ٻُڌايو ته بي بي سي تي 28 جولاءِ 2010 تي ايئر بليو سان ٿيل حادثي جي خبر آئي آهي. بي بي سي جي ويب سائيٽ تي ڏٺم ته خبر پئي ته وزيرِدفاع تصديق ڪئي آهي ته ايئر بليو جي حادثي جي انڪوائري مُڪمل ٿي چُڪي آهي ۽ رپورٽ 15 ڊسمبر 2011 تي عوام آڏو پڌري ڪئي ويندي پر بي بي سي کي ڪنهن ساک رکندڙ ذريعي ٻُڌايو آهي ته پائليٽ جي غلطي سبب حادثو پيش آيو. ڇو ته جنهن ڏينهن اهو حادثو پيش آيو انهي ڏينهن اسلام آباد جي موسم تمام خراب هئي ۽ ڌنڌ سبب انهي کان پهرين به ٽي جهاز بنا ليندنگ پاس موتايا ويا. ۽ هن جهاز جي پائلٽ کي به اهو چيو ويو پر اهڙي صورتِحال ۾ اهو پائلٽ تي هوندو آهي هو ليندنگ ڪري يا نه؟ مطلب ته هو سمجهي ٿو ته لينڊنگ ٿي ويندي ته ڪري نه ته موتي وڃي. پر هن سينيئر (پي آئي اي جي رٽائرڊ 64 ساله پرويز اقبال چوڌري) پائليٽ سمجهيو ۽ چيو ته آئون لينڊنگ ڪري ويندس ۽ مون کي رن وي نظر اچي رهيو آهي. هيٺان گائيڊ ڪندڙ ڪنٽرول ٽاور کي ريڊار جي توسل سان جڏنهن اهو اطلاع مليو ته جهاز جو رخ صحيح ناهي ته انهن فورن پائيلٽ کي ٻڌايو. پر پائلٽ وري به چيو ته آئون رن وي ڏسان پيو. هاڻي هن رپورٽ ۾ ظاهر ٿيو آهي ته دراصل ڌنڌ سبب پائليٽ اسلام آباد جي هڪ مين شاهراه کي رن وي سمجهيو ۽ بضد رهيو ته لينڊنگ ممڪن آهي پر هو تيستائين ايترو اڳتي نڪري ويو جو مٿي وڃن يا رُخ مٽائڻ به ممڪن نه رهيو ۽ آخرڪار مارگلا پهاڙن سان ٽڪرئي پاڻ تباه ٿي 152 انساني جانين جو به زيان ڪري ويو.
هتي وڪي ميپ وارن جي نقشي ذريعي سمجهايل آهي ته رن وي ڪهڙو هو ۽ پائليٽ ڪيئن هڪ هاءِ کي رن وي سجهيو ۽ سامهون مارگلا هِل طرف هليو ويو۔ تير سان اُهو هاءِ وي ڏيکاريل آهي جنهن کي پائليٽ رن وي سمجهيو۔
جڏنهن اهو سڀ پڙهيم ته لڳو ته اهو سڀ منهنجو ٻڌل آهي يا پڙهيل آهي. ٿورو ذهن تي زور ڏنم ته ياد آيو ته اها خبر ته ڪاوش حادثي جي ٻي ڏينهن ئي ڪاوش رپورٽ ڪئي هئي.
هتي اهو واضح ٿئي ٿو ته ڪاوش گروپ ڪيترو جلدي ايڏي اهم خبر ڪيڏو جلدي ڏني جيڪا عوام آڏو گورنمنٽ هاڻي ظاهر ڪرڻ جو ارادو رکي ٿي. پر پاڻ پڏائڻ جي روش کان پري هن اداري شايد رُڳو پنهنجي ڪم سان ڪم رکيو آهي. نه ته هن ڪارنامي تي ڪو ٻيو ادارو ته جشن ملهائي ها!
انهي ڊوڙ ۾ سنڌي ميڊيا جو وڏو نالو يعني ڪي ٽي اين ڪافي پوئتي آهي. جنهن جو ثبوت ڪاوش سالگره 2011 جي ايڊيشن ۾ لاهور جي بيورو رپورٽر امداد سومرو جو هڪ آرٽيڪل به آهي جنهن ۾ هُن پاڻ اهو اعتراف ڪيو آهي ته اڪثر صحافي بريڪنگ نيوز جي چڪر ۾ غلط يا غير تصديق خبرون هلائي پوءِ پيا پشيمان ٿيندا آهن. ۽ هو اهو به چئي ٿو ته هُن پاڻ ڪافي دفعا اداري جي اسرار باوجود هو ڪجه خبرون رپورٽ نه ڪيون ۽ اداري کي به جهليو ته اهي خبرون بريڪنگ نيوز ۾ نه ڏجو ڇو ته انهن ۾ ڪا صداقت ناهي. نتيجو اهو نڪتو ته جنهن جنهن چئنل اها خبر بريڪنگ نيوز طور ڏني اُها غلط نِڪتي ۽ ڪي ٽي اين اها خواري کڻڻ کان بچي وئي. انهي ۾ نواز شريف جي هڪ پريس ڪانفرنس سرِفهرست آهي.
پر ڪڏنهن ڪڏنهن ڪي نيوز چئنل (جِن ۾ وري ڪي ٽي اين سرِفهرست آهي) اهڙيون خبرون به بريڪ ڪندي آهي جيڪي بلڪل صحيح هُجن ٿيون يا وري اهڙا وڊيو ڪلپس ڏي ٿي جنهن کي ڏسي اچرج ٿيئي ٿي ته اهي هنن ڪيئن حاصل ڪيون. پر شايد اهو ئي سندن ڪاميابي جو راز آهي ته هو اهڙين خبرن کي بريڪ ڪرڻ تي به پاڻ پڏائڻ جي روايت نه ٿا ڪن. ۽ سنڌي ماڻهن لاءِ مختلف وقتن تي ڏهارا ملهائي دليون کٽيون آهن ۽ سنڌين کي يڪتا جي مظاهري جو درس ڏنو آهي. جيڪا مٿي ذڪر ٿيل هڪ اُردو چئنل ۾ ڪُجهه سوائي آهي. ڪا خبر شل نه بريڪ ڪن ۽ اُها صحيح نڪري ته انهي ڪارنامي تي هفتو کن وڏي رپورٽ پيا هلائيندا ۽ حج کٽڻ جو جشن ملهائيندا.
ڪجه ڏينهن پهرين ڪي ٽي اين تي هڪ وڊيو ڪلپ هلي جنهن ۾ شهداد پور کان ايندڙ وين کي وائرنگ شارٽ ۽ پوءِ سي اين جي سئليندر ڦاٽڻ جي ڪري باه لڳي وئي، ڪي ٽي اين اها خبر ۽ انهي جي وڊيو به هلائي. مون سميت سڀني کي حيرت ٿي ته اها وڊيو انهن کي ڪيئن ملي هوندي پر منهنجي دوست گورڌن ولاسائي ٻڌايو ته هو نوابشاهه کان حيدرآباد پئي آيو ته انهي بدنصيب وين کيس اوور ٽيڪ ڪيو ۽ باهه لڳي وئي. هُن اهو منظر موبائيل ڪئميرا ۾ رڪارڊ ڪري ورتو ۽ ڪي ٽي اين کي موڪلي ڏني جتان اها نشر ٿي وئي.
ايئن ئي اڄ منهنجي سئوٽ محمد علي ٻُڌايو ته بي بي سي تي 28 جولاءِ 2010 تي ايئر بليو سان ٿيل حادثي جي خبر آئي آهي. بي بي سي جي ويب سائيٽ تي ڏٺم ته خبر پئي ته وزيرِدفاع تصديق ڪئي آهي ته ايئر بليو جي حادثي جي انڪوائري مُڪمل ٿي چُڪي آهي ۽ رپورٽ 15 ڊسمبر 2011 تي عوام آڏو پڌري ڪئي ويندي پر بي بي سي کي ڪنهن ساک رکندڙ ذريعي ٻُڌايو آهي ته پائليٽ جي غلطي سبب حادثو پيش آيو. ڇو ته جنهن ڏينهن اهو حادثو پيش آيو انهي ڏينهن اسلام آباد جي موسم تمام خراب هئي ۽ ڌنڌ سبب انهي کان پهرين به ٽي جهاز بنا ليندنگ پاس موتايا ويا. ۽ هن جهاز جي پائلٽ کي به اهو چيو ويو پر اهڙي صورتِحال ۾ اهو پائلٽ تي هوندو آهي هو ليندنگ ڪري يا نه؟ مطلب ته هو سمجهي ٿو ته لينڊنگ ٿي ويندي ته ڪري نه ته موتي وڃي. پر هن سينيئر (پي آئي اي جي رٽائرڊ 64 ساله پرويز اقبال چوڌري) پائليٽ سمجهيو ۽ چيو ته آئون لينڊنگ ڪري ويندس ۽ مون کي رن وي نظر اچي رهيو آهي. هيٺان گائيڊ ڪندڙ ڪنٽرول ٽاور کي ريڊار جي توسل سان جڏنهن اهو اطلاع مليو ته جهاز جو رخ صحيح ناهي ته انهن فورن پائيلٽ کي ٻڌايو. پر پائلٽ وري به چيو ته آئون رن وي ڏسان پيو. هاڻي هن رپورٽ ۾ ظاهر ٿيو آهي ته دراصل ڌنڌ سبب پائليٽ اسلام آباد جي هڪ مين شاهراه کي رن وي سمجهيو ۽ بضد رهيو ته لينڊنگ ممڪن آهي پر هو تيستائين ايترو اڳتي نڪري ويو جو مٿي وڃن يا رُخ مٽائڻ به ممڪن نه رهيو ۽ آخرڪار مارگلا پهاڙن سان ٽڪرئي پاڻ تباه ٿي 152 انساني جانين جو به زيان ڪري ويو.
هتي وڪي ميپ وارن جي نقشي ذريعي سمجهايل آهي ته رن وي ڪهڙو هو ۽ پائليٽ ڪيئن هڪ هاءِ کي رن وي سجهيو ۽ سامهون مارگلا هِل طرف هليو ويو۔ تير سان اُهو هاءِ وي ڏيکاريل آهي جنهن کي پائليٽ رن وي سمجهيو۔
جڏنهن اهو سڀ پڙهيم ته لڳو ته اهو سڀ منهنجو ٻڌل آهي يا پڙهيل آهي. ٿورو ذهن تي زور ڏنم ته ياد آيو ته اها خبر ته ڪاوش حادثي جي ٻي ڏينهن ئي ڪاوش رپورٽ ڪئي هئي.
هتي اهو واضح ٿئي ٿو ته ڪاوش گروپ ڪيترو جلدي ايڏي اهم خبر ڪيڏو جلدي ڏني جيڪا عوام آڏو گورنمنٽ هاڻي ظاهر ڪرڻ جو ارادو رکي ٿي. پر پاڻ پڏائڻ جي روش کان پري هن اداري شايد رُڳو پنهنجي ڪم سان ڪم رکيو آهي. نه ته هن ڪارنامي تي ڪو ٻيو ادارو ته جشن ملهائي ها!
