[/IMG] اڄ هر ڪنهن جو هي رايو آ، تو نينهن ”اياز“ نڀايو آ، تون ڳاتا گيت بغاوت جا، تون لاٿا زنگ ضميرن جا. سنڌي شاعري ۾ شيخ اياز پنهنجو مٽ پاڻ آهي. سنڌي شاعري کي شيخ اياز تائين پهچندي پهچندي پوريون ٻه صديون لڳيون آهن. نور محمد خسته کان شيخ اياز تائين، سنڌي غزل جو سفر سنڌ جي رستي تي، اوپري شخص جو سفر آهي. پنهنجيءَ هلت، لوڏ، انداز، لباس توڙي وک جي کڻت ۾ ئي اوپرو ۽ اجنبي. اڪثر شاعرن ان ئي اوپري چال جي اهل ڪرڻ ۾ عمر گذاري ڇڏي هئي. سندن حياتي اهڙي ڌاريءَ روايت جي ڌنڌ کي هوا ڏيندي هوا ٿي وئي. جنهن سنڌي شعر جو پنهنجو سٻاجهو ۽ روشن چهرو لٽي ڇڏيو هيو. اياز اُن ڌنڌ ۾ سج جو اُهاءُ ٿي اُڀريو. هُن جو شعر نئن جي تک ۽ طوفان جي زور جيان آيو ۽ نه فقط پاڻ کان اڳ وارين سمورين ادبي روايتن کي اُڏائي کڻي ويو، پر همعصر دور کي به ايترو متاثر ڪيائين، جيترو شايد ئي ڪنهن ٻئي شاعر جي ڪلام پنهنجي دور کي متاثر ڪيو هجي. اهوئي سبب آهي جو اياز کان بعد واري اڪثريتي سنڌي شاعري اياز جي ئي سڏ جو پڙاڏو محسوس ٿئي ٿي. شيخ اياز جي شاعري صدين جي پيڙيل، لتاڙيل ۽ ماريل ڌرتيءَ جي ڇرڪائيندڙ دانهن آهي، جيڪا هر دور ۾ غلامي کي للڪاريندي ۽ ستل ذهنن کي جاڳائيندي رهندي. هيءَ شاعري فني توڙي فڪري سطح تي هڪ مڪمل نئين ادبي روايت ۽ تحريڪ وانگر ئي آهي. هڪ اهڙي تحريڪ، جيڪا تند کي تلوار سان ويڙهائڻ سيکاري ٿي ۽ ان تي فتح حاصل ڪرڻ جا به سمورا گُر سمجهائي ٿي. اوءِ پر متڙيا، ڪونه سمجهي سگهئين هيءَ ڪوتا نه هئي، ڪا نئين مت هئي! ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ Coutesy By: www.voiceofsindh.net
جواب: سنڌ جو مهان ڪوي شاعر ۽ شخص۔۔۔ شيخ اياز اڄ هر ڪنهن جو هي رايو آ، تو نينهن ”اياز“ نڀايو آ، تون ڳاتا گيت بغاوت جا، تون لاٿا زنگ ضميرن جا. مان ڌرتيء جيڏي شاعر شيخ اياز جي ورسيء موقعي تي اهو چوندس ته اياز اسان جي دور جو تمام وڏ شاعر هو. سندس شاعريء جا ڪيئي دور رهيا آهن. اياز جتي هڪ وڏو قانوندان هو ته اتي ان کان وڏو شاعر هو. هو انقلابي به هو ته وڏو فلسفي به هو. هن سنڌي شاعري کي نوان لاڙا ڏنا. سندس موضوع به انيڪ آهن ۽ سندس ڄاڻ به اڻ کُٽ آهي۔ هن شاعريء جي هر صنف کي ڇا ته ڪمال سان پيش ڪيو آهي۔ 20هين صديء جو تمام وڏو تخليقڪار هو۔
