نڌي ماڻهو پنهنجي ٻولي، تاريخ، تهذيب ۽ ثقافت سان ڪيتري محبت ڪن ٿا. ان جو اندازو انهن اڌوري تاريخ پڙهيل وڏن صحافين کي ضڙور ٿي ويو هوندو. اهڙي صورتحال پيدا ٿي وئي آهي جو قومپرست ۽ وفاق پرست پارٽين سميت عوام ثقافت جي معاملي تي هڪ ٿي ويو آهي. جڏهن ته سنڌ ۾ بيروزگاري، بدامني ۽ بدحالي عروج تي آهي، ماڻهو اٽي، لٽي ۽ اجهي لاءِ پريشان آهن مسڪين والدين بک کان بيزار ٿي ٻچا وڪڻي رهيا آهن پر انهن بنيادي ۽ اهم مسئلن تي به ڪڏهن اهڙو منظم احتجاج نه ٿي سگهيو آهي جهڙو ثقافت تي ”چٿر“ ڪرڻ خلاف ٿيو آهي ماڻهن کان بک بيروزگاري ۽ مهانگائي به وسري وئي آهي. پنهنجي ثقافت سان محبت جو اهڙو مثال تاريخ ۾ ملڻ مشڪل آهي. اسان جي ته دلي خواهش آهي ته هي اتحاد نه صرف قائم رهڻ گهرجي پر اڃا به سگهارو ٿيڻ گهرجي. جنهن ذريعي صرف هڪ ڏينهن نه پر هميشه پنهنجي ثقافت کي اجاگر ڪبو رهجي ان سان گڏ مسڪين ماڻهن ۽ قوم جا مسئلا حل ڪرائڻ لاءِ بهجدوجهد ڪئي وڃي. ڇاڪاڻ ته اسان پنهنجي ٻولي، تاريخ، ثقافت ۽ ڌرتي سان محبت جي معاملي ۾ انتهائي حساس آهيون. ان ڪري ٻين قومن جي ثقافت ۽ ٻوليءَ جي به عزت ڪندا آهيون. سو اهڙي فراخدليءَ جو هر ڪنهن کي مظاهرو ڪرڻ گهرجي. اڄوڪي ڏهاڙي تي سنڌي قوم متحد ٿي پنهنجي ثقافت سان محبت جو مظاهرو ڪري دنيا تي واضح ڪري ڇڏيو آهي ته سنڌي قومي مسئلن تي متحد آهن. اسان جي راءِ ته اها آهي ته سياسي ۽ قومپرست ڌرين کي هاڻي عوامي مسئلن جي حل لاءِ به وک وڌائڻ گهرجي، ڇاڪاڻ ته ثقافت تي چٿر ٿي آهي جڏهن ته اسان کان وسيلا کسجي ويا آهن. حڪمرانيءَ جو حق کسيو ويو آهي بيروزگاريءَ سبب اسان جا پڙهيا لکيا نوجوان ذهني دٻاءَ جو شڪار ٿيڻ کانپوءِ خودڪشيون ڪري رهيا آهن. مائرون بک کان بيزار ٿي ٻچا وڪڻي رهيون آهن. زندگي ۽ موت جهڙن مسئلن کي حل ڪرائڻ لاءِ به اسان کي اول آخر اهڙي ئي اتحاد جو مظاهرو ڪرڻو پوندو. اڄ به اسان جي ثقافت جا ساکي قومي ڪارڪن کنڀجي وڃن ٿا، جن بابت ڪو ٻڌائڻ لاءِ به تيار نه آهي ته اهي ڪاٿي ۽ ڪهڙي حال ۾ آهن؟ وسيلن جي مالڪيءَ لاءِ لکن جي تعداد ۾ گڏ ٿي ڪڏهن جسقم جي سڏ تي ته ڪڏهن عوامي تحريڪ جي آواز تي لبيڪ چئون ٿا پر ڪوبه اسان جي رڙ واڪو ٻڌڻ ۽ ورنائڻ وارو نه آهي. شهر اڻ اعلانيا طور کسيا ويا آهن. سنڌ جي تخت گاهه وارن درسگاهن ۾ ڌرتيءَ ڌڻين لاءِ داخلا جا دربند آهن. مختلف ادارن ۾ ٻين صوبن جا ماڻهو ته روزگار ڪري رهيا آهن پر ڌرتيءَ ڌڻي بيروزگاريءَ کان بيزار ٿي خودڪشيون ڪري رهيا آهن. اهي ذڪر ڪيل مسئلا به ثقافت سان ئي سلهاڙيل آهن. اسان جي ميڊيا کي ان ڏس ۾ به ڪردار ادا ڪرڻ گهرجي. ڪالاباغ ڊيم خلاف به سنڌي ماڻهن اهڙو ئي احتجاج جو مظاهرو ڪيو جو آخرڪار حڪومت کي منصوبو رد ڪرڻ جو اعلان ڪرڻ تي مجبور ڪيو ويو. اسان جي راءِ آهي ته ماڻهن جا بنيادي مسئلا حل ڪرڻ لاءِ به سياسي ڌرين ۽ ميڊيا کي اهڙو ئي ڪردار ادا ڪرڻ گهرجي. ملڪ ۾ مهانگائي ختم ٿيڻ جو نالو نه ٿي وٺي، تيل جي اگهن ۾ واڌ سبب مهانگائيءَ ماڻهن جون متيون منجهائي ڇڏيون آهن. سو جيڪر هي ثقافت تي ٿيل اتحاد قائم رهڻ گهرجي ۽ ان تحريڪ جو رخ ماڻهن جا اصل مسئلو حل ڪرڻ طرف به موڙيو وڃي، جنهن سان ماڻهن کي زندگي به ملي ۽ کسجي ويل خوشيون به موٽي ملن. اها به سنڌي قوم جي بنيادي ضرورت آهي باقي سنڌ جي ثقافت تي چٿرون ڪندڙن تي ته اڄ واضح ٿي ويو هوندو ته سنڌي قوم جيڪا مسئلن جي ڌٻڻ ۾ ڦاٿل هجڻ باوجود پنهنجي ثقافت جي معاملي ۾ ڪيتري حساس آهي. ان ڪري دقيانوسي سوچ ۽ فڪر سان لاڳاپيل ماڻهن کي پنهنجو قبلو درست ڪرڻ گهرجي. ڪنهن کي به پنهنجي خصيص مقصدن لاءِ نه ڪنهن قدم جي ثقافت تي چٿر ڪرڻ گهرجي ۽ نه ئي ڪنهن کي پنهنجي مقصدن لاءِ ڪنهن جي ثقافت کي آڙ بڻائڻ گهرجي. اڄ ضرورت ان ڳالهه جي آهي ته پنهنجي ڌرتي، وسيلن ۽ شهرن جي مالڪيءَ لاءِ متحد ٿي جدوجهد ڪرڻ گهرجي جيڪو هر ماڻهوءَ جو بنيادي فرض ۽ ذميواري آهي. هميشه دعائن ۾ ياد رکندا سنڌ سلامت ساٿ سلامت پاران سيد گل محمد شاه راشدي
