سنڌ جو يگانو صوفي فقير، جيڪو جيئري به فقير رهيو ۽ مرڻ کانپوءِ به فقير ئي رهيو آهي ... سندس ڳالهيون ته سڀني سنڌين جي زبان تي آهن، انڪري موت کانپوءِ به فقير جي صورت ۾ اسانجي وچ ۾ آهي. محبت پائي من ۾، رنڊا روڙيا جن، تن جو صرافن، اڻ توريو ئي اگهايو. هڪ دفعي وتايو بازار ۾ ويو، کيس هنداڻن جي دڪان تي تازا هنداڻا (شايون) آيل هيا، وتايي جي دل چيو ته ڪو سٺو هنداڻو کائي، سو ويو دڪان تي، فقير جو ڪم سين هڻڻ، سو آواز ڏنائين “ الله جي نالي تي هنداڻو ملي بابا“، هنداڻي واري کيس ڪراهت سان ڏسي، هنداڻن مان هڪ ڦٿل، ڪنو ۽ ڌپيارو هنداڻو ڪڍي وتايي کي ڏنو. وتايي ڏٺو ته همراه بخيل آهي، سو کيسي مان هڪ سڪو ڪڍي هنداڻن واري کي ڏنائين ۽ چيائين ته هي وٺ ڏوڪڙ هاڻ ڪو ڀلو ڏي، هنداڻن واري ڏوڪڙ ڏسي هڪ ڀلو ۽ مٺو هنداڻو ڪڍي ڏنو. وتايي الله جي نالي جو هنداڻو هڪ تريءَ تي ۽ پئسن ۾ ورتل هڪ تريءَ تي رکي، ٻئي هٿ ۽ منهن مٿي ڪري الله سان مخاطب ٿيندي چيو ته “ اي منهنجا الله دنيا وارن جي آڏو تنهنجي حيثيت هيءَ آهي“
جواب: وتايو فقير سائين نثار لک ٿورا اوهان سنڌ جي هڪ اهم ڪردار طرف ڌيان ڇڪايو۔ وتائي فقير جون ڳالهيون سدائين من ۾ مانڌاڻ ۽ سوچ پيدا ڪنديون رهنديون آهن. هو پنهنجون ڳالهيون ڪري ڄڻ ته دنيا تي ٺٺول ڪندو آهي۔ جتي مزاح هوندي اٿس اتي اٿاهه گهرائي پڻ هوندي اٿس۔ سچائي کي بيان ڪرڻ جو اهو ڏانء وتائي جي لفظن مان ئي سکجي۔
جواب: وتايو فقير سمجهڻ واري لاءِ سندس ڳالهيون تمام گهرائيءَ واريون هجن ٿيون ۽ نه سمجهڻ واري لاءِ دٻي ۾ ٺڪريون، جيئن هي قصو مشهور آهي ته؛ هڪ دفعي سيارو اصل اهڙو جو ڏند پيا وڄڻ، سندس ماءُ ڏڪندي چيو ”ابا وتايا، تون ته الله جو فقير آهي، ڪر عرض الله کي ته جهنم مان ڪا باهه موڪلي ته هن سيءَ جو مقابلو ڪجي“ تنهن تي وتايي جواب ڏنو، ” امڙ! توکي ڪنهن ٻڌايو ته جهنم ۾ باهه آهي، هر ماڻهون هتان پنهنجي باهه پاڻ سان گڏ کڻي ويندو“ هاڻ سمجهو ڪي سمجهن
جواب: وتايو فقير چونٿا ته هڪ ڀيري ڳوٺ جي چڱي مڙس جي دعوت ۾ کيس سنيهو مليو ته دعوت ۾ شامل ٿئي، فقير ماڻهون جهڙا حال تهڙا ئي کڻي وڃي دعوت تي پهتو، اوطاق جي ٻاهران بيٺل ٻانهي وتايي کي بڇڙي حالت ۽ ميرن ڪپڙن ۾ ڏٺو ته ٽوڪيائينس ۽ چيائينس ته وڃ وڃي ڪپڙا مٽائي اچ، هت تمام وڏا وڏا ماڻهون آيل آهن ۽ تون وري ميرا ڪپڙا پائي پيو گهمندي“ وتايي چيو، يار ڇڏ، ڪير گهر وڃي ڪپڙا پائي اچي، دير ٿي ويندي !!!! دربان اصل سختي ڪئي ته نه وڃ وڃي ڪپڙا پائي اچ ،،، خئير وتايو وريو گهر ۽ وڃي ڀليرڙا ڪپڙا پائي آيو دعوت ۾ گهمندي، دسترخوان تي طرحين طرحين طعامن جي وچ ۾ وڃي ويٺو ۽ ڪپڙن کي چوڻ لڳو ”کائو ماني ،،، کائو ماني ،،،، کائو ماني“ ماڻهن ڏٺو ته هي وتايو ڇا پيو ڪري ؟؟؟ پڇيائونس ته وتايا هي ڀلا ڪهڙي ماجرا آهي، ڪپڙن کي ويٺو کاڌو کارائين چيائين ابا! آءُ ڪجهه دير اڳ آيو هيس ته دعوت وارن موٽائي ڇڏيو، چيائون ته ڪپڙا ڀلا پائي اچ ته کاڌو ملندو، سو ابا هي کاڌو مونکي ناهي مليو، منهنجن ڪپڙن کي مليو آهي، سو هاڻ ڪپڙن کي ويٺو چوان ته کائن، مونکي ته کائڻو ناهي سمجهو ڪي سمجهن
