غلام مصطفي ميمڻ
سينيئر رڪن
امتحان جو ڊپ ويو ۽ نتيجن جو ڊپ شروع ٿئي ويو۔
پيارا معزاز ميمبرس ،اسان جي ننڊي صاحبزادي بلال مصطفي ميمڻ انگلش زبان ۾ مٿين ٽاپڪ تي والدين کي سمجهائڻ لاء هڪ ليک لکيو آهي،ان جو سنڌي ورزن (ترجمو) اوهان جي نظر ڪرم لاء:_
اڄ اسان جي سيونيٿ اسٽينڊرڊ جي رزلٽ اسڪول ۾ ٻڌائي ويئي،الله پاڪ جي مهربانين ۽ پنهنجي ؤاستادن جي محنتن سان اسان ٽيئن پوزيشن ڪلاس ۾ ۔جنهن ۾ پنجونجه (55) شاگرد هئا،ماڻين سين،اسان کي ڪپ به ڏنو ويو،جڏهن اسان اهو ڪپ کڻي خوشي خو شي گهر آيا سين ۽ بابا سائين کي پنهنجي ڪاميابي جي خبر ٻڌائسين ته بابا سائين اسان کي مبارڪ ته ڏني پر انهن جي چهري تي اهئاء بي اختيار خوشي نظر نه آئي،جيڪا ان موقعي تي والدين جي منهن مان ظاهر ٿئي ويندي آهي۔جڏهن اسان بابا سائين کان ان جو سبب پڇو ته هنن فرمايو ته هو وڌيڪ خوش تڏهن ٿين هان جڏهن اسان پهرين پوزيشن کڻو هان۔بابا سائين جي ان جواب اسان کي هيٺيون ڪجه سٽيون لکڻ تي مٍجبور ڪيو تاڪي حد ادب جي اندر رهندي اسان پنهنجون تڪليفون جنهن جي ڪري پهرين پوزيشن نه کئينسين ٻڌائي سگهون۔
”والدين اولاد کان مستقبل جون ڪئي اميدون وابسته ڪن ٿا،پر تعليمي ادارن جو حال اهو آهي ته امتحان جي ٽائيم تائين ڪورس مڪمل نه ٿا ڪرائين،ان جا سبب شهر جي حالتون،هڙتالون ۽ ٻيون گهڻيون آهن۔طالب علم امتحان شروع ٿيڻ کان پهريائين ڪورس ڪمپليٽ نه هئڻ جي ڪري خوف ؤدهشت جو شڪار نظر ايندو آهي۔جيستائين اسڪول ۾ ماهانه ٽيسٽ ۽ مڊ ٽرم ٽيسٽ جو سلسلو جاري رهندو آهي شاگرد پر سڪون هوندو آهي پر جڏهن ساليانه امتحان جو سلسلو شروع ٿئي ويندو آهي،هن جي اندر هلچل مچي ويندي آهي،هن کي اندر ۾ ادهم اٿيندا آهن ته الائي منهنجي رزلٽ ڪهڙي ايندي،مان سٺن نمبرن سان پاس ٿئي سگهندس يا نه،مان پنهنجي والدين ۽ استادن جي معيار۽ اميدن مطابق ڪاميابي ماڻيندس يا نه۔جڏهن اهئي سڀ ڳالهيون هن جي ذهن ۾ گردش ڪنديون آهن ته هو پريشر ۾ اچي ويندو آهي،بظاهر ڏسڻ ۾ ته هو پرسڪون نظر ايندو آهي پر اندرني طورهو پنهنجي رزلٽ کان ڊڳل(خوفزاده) هوندو آهي مطلب ته امتحان جو ڊپ(ٽينشن) ختم ٿيندو آهي ته رزلٽ جو ٽينشن شروع ٿئي ويندو آهي۔
جڏهن امتحان ختم ٿئي ويندو آهي ته رزلٽ اچڻ تائين ڊپ ؤخوف جي ڪري ٻار کائڻ پيڻ حتائڪي پنهنجي پسنديد مشغلن ۾ به دلچسپي نه وٺندو آهي ۽ نتيجي جي انتظار ۾ پريشر ۽ ٽينشن ۾ رهندو آهي۔هو اهو سوچيندو رهندو آهي ته جيڪڏهن رزلٽ هن جي والدين جي توقعات مطابق نه آئي ته،هن سان گهر ۾ گهر ڀاتين جو روايو ڪهڙو هوندو؟ اڪثر شاگرد نتائج ۾ سوء فيصد ڪاميابي جي لاء پنهنجا روزمره جي معمولات تبديل ڪري ڇڏيندا آهن۔هو صبح جو سوير اٿئي عبادت ڪندا آهن ۽ پوري يقين سان پنهنجي ڪاميابي لاء دعائون ۾ مشغول رهندا آهن۔انهي دوران هو پنهنجي سڀني دوستن کان به پرتي رهندا آهن ،هنن جي سوچ اها هوندا آهي نتائج جي حوالي سان هو ٻين ماڻهون جون دل ڏکائيندڙ ڳالهيون ڪيئن برداشت ڪري سگهندا۔هو چڙ چڙا ٿئي ويندا آهن۔ٻار(شاگرد ) جو ذهن ايڏو مضبوط نه هوندو آهي ته ان قسم جا پريشر کڻي سگهي،انڪري ٻار ڪڏهن ڪڏهن ڊپريشن جو شڪار ٿئي ويندو آهي،جنهن جي ڪري ڪمزور سوچون هن جون ساٿي ٿئي وينديون آهن ۽ انهن جي آڌار تي هن جو ذهن باغي ٿئي ويندوآهي پڙهڻ کان،، جيڪا شي هن جي ذهني ؤ جسماني نشوء نما لاء خطرناڪ آهي۔شاگرد کي امتحان ۽ ان جي نتيجي تائين پنهنجي والدين ۽ ٻين همدردن کان محبت،نرم روايئي،۽ خوش اخلاقي جي ضرورت هوندي آهي تاڪي هو ان ٽينشن ؤ پريشر واري وقت ۾ پنهنجي پاڻ کي سنڀالي وٺي۔ان ڪري والدين کي گهرجي ته ان وقت پنهنجي اولاد کي وڌيڪ توجھ جو مرڪز بڻائن۔هن ۾ پنهنجي محبت ؤ گفتار سان اعتماد پيدا ڪن ۽ جيڪڏهن ان ٻار جو امتحاني نتيجو هنن جي اميد کان گهٽ آيو آهي ته بار کي همٿائن ۽ ان گهٽ نتيجي اچڻ جا وجھ ڳولهين ،نه ڪئي ان شاگرد سان ڪاوڙ واري انداز ۾ پيش اچن يا هن کي گهٽ وڌ ڳالهائين۔هر ٻار جي دل ۾ الله پاڪ رهندو آهي جيڪڏهن هڪ دفغو به ٻار پنهنجي والدين جي سخت روايئي جي ڪري دلبرداشت ٿيو ته الله سائين ناراض ٿئي ويندا۔“
پيارا معزاز ميمبرس ،اسان جي ننڊي صاحبزادي بلال مصطفي ميمڻ انگلش زبان ۾ مٿين ٽاپڪ تي والدين کي سمجهائڻ لاء هڪ ليک لکيو آهي،ان جو سنڌي ورزن (ترجمو) اوهان جي نظر ڪرم لاء:_
اڄ اسان جي سيونيٿ اسٽينڊرڊ جي رزلٽ اسڪول ۾ ٻڌائي ويئي،الله پاڪ جي مهربانين ۽ پنهنجي ؤاستادن جي محنتن سان اسان ٽيئن پوزيشن ڪلاس ۾ ۔جنهن ۾ پنجونجه (55) شاگرد هئا،ماڻين سين،اسان کي ڪپ به ڏنو ويو،جڏهن اسان اهو ڪپ کڻي خوشي خو شي گهر آيا سين ۽ بابا سائين کي پنهنجي ڪاميابي جي خبر ٻڌائسين ته بابا سائين اسان کي مبارڪ ته ڏني پر انهن جي چهري تي اهئاء بي اختيار خوشي نظر نه آئي،جيڪا ان موقعي تي والدين جي منهن مان ظاهر ٿئي ويندي آهي۔جڏهن اسان بابا سائين کان ان جو سبب پڇو ته هنن فرمايو ته هو وڌيڪ خوش تڏهن ٿين هان جڏهن اسان پهرين پوزيشن کڻو هان۔بابا سائين جي ان جواب اسان کي هيٺيون ڪجه سٽيون لکڻ تي مٍجبور ڪيو تاڪي حد ادب جي اندر رهندي اسان پنهنجون تڪليفون جنهن جي ڪري پهرين پوزيشن نه کئينسين ٻڌائي سگهون۔
”والدين اولاد کان مستقبل جون ڪئي اميدون وابسته ڪن ٿا،پر تعليمي ادارن جو حال اهو آهي ته امتحان جي ٽائيم تائين ڪورس مڪمل نه ٿا ڪرائين،ان جا سبب شهر جي حالتون،هڙتالون ۽ ٻيون گهڻيون آهن۔طالب علم امتحان شروع ٿيڻ کان پهريائين ڪورس ڪمپليٽ نه هئڻ جي ڪري خوف ؤدهشت جو شڪار نظر ايندو آهي۔جيستائين اسڪول ۾ ماهانه ٽيسٽ ۽ مڊ ٽرم ٽيسٽ جو سلسلو جاري رهندو آهي شاگرد پر سڪون هوندو آهي پر جڏهن ساليانه امتحان جو سلسلو شروع ٿئي ويندو آهي،هن جي اندر هلچل مچي ويندي آهي،هن کي اندر ۾ ادهم اٿيندا آهن ته الائي منهنجي رزلٽ ڪهڙي ايندي،مان سٺن نمبرن سان پاس ٿئي سگهندس يا نه،مان پنهنجي والدين ۽ استادن جي معيار۽ اميدن مطابق ڪاميابي ماڻيندس يا نه۔جڏهن اهئي سڀ ڳالهيون هن جي ذهن ۾ گردش ڪنديون آهن ته هو پريشر ۾ اچي ويندو آهي،بظاهر ڏسڻ ۾ ته هو پرسڪون نظر ايندو آهي پر اندرني طورهو پنهنجي رزلٽ کان ڊڳل(خوفزاده) هوندو آهي مطلب ته امتحان جو ڊپ(ٽينشن) ختم ٿيندو آهي ته رزلٽ جو ٽينشن شروع ٿئي ويندو آهي۔
جڏهن امتحان ختم ٿئي ويندو آهي ته رزلٽ اچڻ تائين ڊپ ؤخوف جي ڪري ٻار کائڻ پيڻ حتائڪي پنهنجي پسنديد مشغلن ۾ به دلچسپي نه وٺندو آهي ۽ نتيجي جي انتظار ۾ پريشر ۽ ٽينشن ۾ رهندو آهي۔هو اهو سوچيندو رهندو آهي ته جيڪڏهن رزلٽ هن جي والدين جي توقعات مطابق نه آئي ته،هن سان گهر ۾ گهر ڀاتين جو روايو ڪهڙو هوندو؟ اڪثر شاگرد نتائج ۾ سوء فيصد ڪاميابي جي لاء پنهنجا روزمره جي معمولات تبديل ڪري ڇڏيندا آهن۔هو صبح جو سوير اٿئي عبادت ڪندا آهن ۽ پوري يقين سان پنهنجي ڪاميابي لاء دعائون ۾ مشغول رهندا آهن۔انهي دوران هو پنهنجي سڀني دوستن کان به پرتي رهندا آهن ،هنن جي سوچ اها هوندا آهي نتائج جي حوالي سان هو ٻين ماڻهون جون دل ڏکائيندڙ ڳالهيون ڪيئن برداشت ڪري سگهندا۔هو چڙ چڙا ٿئي ويندا آهن۔ٻار(شاگرد ) جو ذهن ايڏو مضبوط نه هوندو آهي ته ان قسم جا پريشر کڻي سگهي،انڪري ٻار ڪڏهن ڪڏهن ڊپريشن جو شڪار ٿئي ويندو آهي،جنهن جي ڪري ڪمزور سوچون هن جون ساٿي ٿئي وينديون آهن ۽ انهن جي آڌار تي هن جو ذهن باغي ٿئي ويندوآهي پڙهڻ کان،، جيڪا شي هن جي ذهني ؤ جسماني نشوء نما لاء خطرناڪ آهي۔شاگرد کي امتحان ۽ ان جي نتيجي تائين پنهنجي والدين ۽ ٻين همدردن کان محبت،نرم روايئي،۽ خوش اخلاقي جي ضرورت هوندي آهي تاڪي هو ان ٽينشن ؤ پريشر واري وقت ۾ پنهنجي پاڻ کي سنڀالي وٺي۔ان ڪري والدين کي گهرجي ته ان وقت پنهنجي اولاد کي وڌيڪ توجھ جو مرڪز بڻائن۔هن ۾ پنهنجي محبت ؤ گفتار سان اعتماد پيدا ڪن ۽ جيڪڏهن ان ٻار جو امتحاني نتيجو هنن جي اميد کان گهٽ آيو آهي ته بار کي همٿائن ۽ ان گهٽ نتيجي اچڻ جا وجھ ڳولهين ،نه ڪئي ان شاگرد سان ڪاوڙ واري انداز ۾ پيش اچن يا هن کي گهٽ وڌ ڳالهائين۔هر ٻار جي دل ۾ الله پاڪ رهندو آهي جيڪڏهن هڪ دفغو به ٻار پنهنجي والدين جي سخت روايئي جي ڪري دلبرداشت ٿيو ته الله سائين ناراض ٿئي ويندا۔“
