ڀلائيءَ جو فلسفو ۽ شاه جو پيغام رات دير تائين شاه سڳوري جي سر مارئي جي داستان ستين جو آخري بيت، منهنجي ذهن ۾ گهمندو رهيو، ننڊ ته وٺي وئي پر تنهن هوندي به وقفي وقفي سان اک کلي ٿي وئي ته به اهو ئي بيت ذهن جي ڪنهن ڪنڊ ۾ ڊائونلوڊ ٿيندو رهيو هو ... اهو بيت ڊائلوڊ ٿيندو رهيو ۽ ان جي معني ۽ مطلب پڻ منهنجي سمجهه ۽ پهچ آهر منهنجي ذهن ۾ جمع ٿيندو رهيو ... بيت؛ پــاڇــاهي نه پاڙيــان، سرتيون! سئيءَ ســـاڻ، ڍڪي اگهاڙن کي، ڪين ڍڪيائين پاڻ، ٻيهـــر ڄــاپي ڄاڻُ، ابـــــر جي اوصــاف کي. لفظي معنا؛ اي سرتيون! مان بادشاهيءَ کي به سئيءَ جي مٽ نه ٿي سمجهان، هوءَ ننگن کي ڪپڙا ٿي پهرائي، پر پاڻ ڪجهه نه ٿي پهري، تون ٻيو دفعو ڄمي، سئيءَ جي گڻن کي پروڙ .... ڪلياڻ آڏواڻي روحاني معنا؛ سئي هڪ معمولي شئي آهي پر سندس اهميت ايتري ته اتم آهي جو ڀٽائيءَ سڳوري سندس اوصاف جي سمجهڻ لئه ڪيترائي ڀيرا ڄمڻ لئه چيو آهي ... سندس گڻ اهو آهي جو هوءَ ٻين جي تن تي ڪپڙن ڍڪڻ جو ڪم ڪري ٿي پر پاڻ اگهاڙي رهجي وڃي ٿي .... تصور ڪيو انهن ماڻهن جو، جي پنهنجي پيٽ تي ته پٿر رکنٿا پر غريبن ۽ مسڪينن کي کاڌي کارائڻ کان ڪڏهن ڪونه ڪيٻائن ... تصور ڪيو انهن ماڻهن جو، جي پنهنجي تن جا ڪپڙا به ضرورتمندن کي ڏئي ڇڏين ٿا ۽ پاڻ سادي موچاري تي گذران ڪنٿا ... تصور ڪيو انهن زخمي مجاهدن جو، جي پنهنجي منهن تي پاڻيءَ جي مشڪيز اڃان آڻن ئي ٿا ته ڀر ۾ پيل زخمي پاڻي پاڻي پڪاري ٿو ته هو پنهنجي منهن تان پاڻي لاهي انجي وات ۾ وجهن ٿا ... تصور ڪيو انهن انسانن جو، جي پنهنجي قوم جي آزادي ۽ خوشحاليءَ لئه پنهنجو پاڻ ته نثار ڪنٿا پر قومي مفادن جو سودو ڪڏهن به نٿا ڪن ... دوستو اهڙين قربانين جي اهميت ايتري ته شاندار هوندي آهي جو الله رب العزت به خوشيءَ وچان پنهنجن بندن تي فخر ڪري چوندو آهي ته اهي آهن منهنجا خاص ٻانها، اهي ئي ڇوٽڪاري وارا آهن، اهي ئي جنت جا وارث آهن، اهي ئي انسانيت جا مهندار آهن، انهن انسانن لئه ئي مون جهان قائم ڪيو آهي ...
بالڪل سائين اوهان سچ چئي رهيا آهيو ڀلائي جهڙي ڪا نيڪي ئي ناهي سائين اوهان جي لاجواب لکڻي جي تمام گهڻي مهرباني
سائين قبلا نثار ابڙو صاحب السلام عليڪم حقيقت اها ئي آهي ته ٻين لاء جيئجي پنهنجي لاء ته هرڪو جيئي پر انسان اهو جيڪو ٻين خاطر جيئي اهو دنيا مان ظاهري هليو وڃي تڏهن به دنيا کيس نه وساريندي اسان جي پياري لطيف جو هر بيت حقيقت ۽ معرفت جو خزانو آهي پاڻ ئي ان طرف توجهه ڏياريندي فرمايو اٿن ته جي توبيت ڀانئيا سي آيتون آهين نيو من لائين پريان سندي پار ڏي۔ اها حقيقت آهي ته هر بزرگ نصيحت جي ظاهري ڪڙاڻ کي لڪائي ڪو مزاڪ جي مٺاڻ سان تو ڪو مجاز جي مي سان ملائي پيش ڪندو آهي جيئن حڪيم پنهنجي ڪڙي دوا کي ڪنهن مصري وغيره ۾ ملائي پيارڻ لاء چوندو آهي ته مريض چس سان دوا واپرائي ته کيس ئي فائدو ٿئي ليڪن استعمال ڪرڻ کان نه ڪيٻائي خوشي سان کائي اهڙي طرح شيخ سعدي ميان مصلح الدين پنهنجي نصيحت جا نڪتا مزاڪ جي مٺاڻ سان ملائي پيش ڪندو آهي سهڻي لطيف مجاز جي پردي ۾ رهي ڪري ماڻهن کي نصيحت فرمائي آهي اوهان کي ياد هوندو ته نائين درجي جي انگريزي نصاب ۾ هڪ نظم مس ايلسا قاضي جو "نيم ٽري" آهي ان ۾ هڪ نم جي وڻ جي حقيقت کي سمجهائيندي چيو اٿس ته قرباني جو جذبو ته توهان ان نم جي وڻ کان سکو جو پاڻ اس جي سخت تپش برداشت ڪري ٻين کي Shelter (تحفظ) مهيا ڪري ٿو ۽ ايڏو ته بهادر آهي جو سخت گرمي هجي چاهي ڪو آنڌي طوفان هجي ليڪن هي بغير ڪنهن خوف جي کليل فضا ۾ سڌو ٿيو بيٺو آهي هميشه ٻين جي تحفظ ڏيڻ لاء سندس ٻانهون کليل رهن ٿيون ڪيڏو نه باريڪ بيني واري جي لاء درس آهي ، ائين سڀني وڏي درجي وارين شخصيتن اهڙو درس سيکاريو آهي محبوبن صلي الله عليه وسلم جن جي پوري زندگي ان جو مثال رهي پاڻ فرمايو اٿن ته اهو ڪامل مومن نه آهي جيڪو پاڻ ته پيٽ ڀري سمهي ليڪن انجو پاڙي وارو بکيو رهي۔ شيخ سعدي فرمايو آهي ته بني آدم اعضاء يڪديگر اند يعني سڀ انسان هڪ جسم جي عضون وانگر آهن جو جيڪڏهن جسم جو ڪو هڪ عضوو تڪليف ۾ هجي ته سڄو جسم بي قرار هجي يعني هڪ مسلمان کي تڪليف ٿئي ته هر مسلمان ان کي پنهنجي تڪليف سمجهي ان تڪليف کي دور ڪرڻ جي ڪوشش ڪري اهڙو عنوان هڪ حديث شريف ۾ به آهي۔ بهرحال اسان سڀني مسلمانن کي الله تعالي سمجهه عطا فرمائي ۽ همت ۽ توفيق بخشي جو پنهنجن اڳواڻن جي ڏسيل دڳ تي هلون ٻئي مسلمان جي هر جائز ڪم ۾ سندس مدد ڪيون هڪ عرض ٻيو به ڪندو هلان ته هت ڪنهن دوست جو نالو وٺي تعريف ڪونه ٿو ڪيان جو اهڙي تعريف سامهون ڪرڻ منع آهي باقي سنڌ سلامت جا ڪافي دوست ٻين جي مدد لاء هر وقت سندرو ٻڌل جوان وانگر تيار نظر ايندا آهن پر ان ۾ اهو به عرض ضروري ٿو سمجهان ته جيڪي دوست ڪم ڪن پيا ان ۾ للهيت وارو پهلو کي مد نظر ضرور رکندا اچن پاڻ کي ناموس يا نالي واري لالچ کان بچائين ته کين الله تعالي اجر عظيم عطا فرمائيندو جو شيطان هر طرح انسان جي نيڪي برباد ڪرڻ چاهيندو آهي هڪ هربو سندس اهو به آهي ته اسان جيڪو ڪم ڪيون ان ۾ واه واه ٿئي ليڪن اهو به نه آهي ته ڪو سٺو ڪم ڪري ته ان کي شاباس نه چئو بلڪ منهنجو مقصد آهي ته ڪم ڪرڻ واري کي اهو مقصد ذهن مان ڪڍي پوء ڪم ڪرڻ گهرجي باقي پوء ڀلي ڪري شاباس چئي ته ان ۾ حرج نه آهي ۔جلدي ۾ ڪا غلطي هجي لکت ۾ ته وڏن اختياري وارن کي عرض آهي ته ان کي درست ڪرڻ فرمائيندا۔
ڀائڙا رحيم بخش حق موجود ... سلامتي هجي اوهان تي ۽ اوهانجي پوري خاندان تي مهرباني جو اوهان ايتري تفصيل سان هن ليک کي مان ڏنو آهي ... اوهانجين ڳالهيون پڻ سون تي هيرن جڙڻ وارو ڪم ڪيو آهي ... مٺڙا ڀاءُ پاڻ گنهگار ٻانها آهيون، الله جي ذات ئي پاڪ ۽ رحيم آهي ... انسان ته سندس خليفو آهي جو ڪڏهن ڀاڪر ۾ ته ڪڏهن ڀريءَ ۾ آهي ... ڪٿي انسان ته ايترو ته اثرائتو ۽ ايمان وارو آهي جو سندس ڪردار تي سوچي دل فخر سان ڀرجيو وڃي ۽ ڪٿي ته انسان اونهي تري ۾ ڪريل آهي جو ان تي سوچي پاڻ تي شرم اچيو وڃي ... صاحب جي صاحبي عجيب آهي ... ڪٿي ته پٿر تريو وڃن ڪٿي ته پتا به وڃيو تر کڻن ... ڪٿي ته خوشين جي ڪا کوٽ ئي ناهي ڪٿي ته غمن جي ڪا حد ئي نه ... ڪٿي مال ۽ اسباب جو ڪوڪاٿو ئي ناهي ته ڪٿي ته وري پيٽ تي پٿر ... رب العالمين اسان سڀني انسانن کي هڪ ٻئي سان ڀلي ڪرڻ جي توفيق عطا فرمائي جو اها ئي صراط المستقيم آهي ... جنهن تي هلي انسان سرکرو ٿي سگهي ٿو ... اسانجو مذهب دين فطرت آهي فطرت کي بچائڻ ۽ فطرت تي عمل ڪرڻ ئي اسانجو فرض آهي ... اسين جي اهو مامرو سمجهي وڃون ته هوند ” الله جي دوستن“ ۾ شمار ٿي وڃون ... مهرباني دوست دعائن ۾ گڏ
ڀائڙا رحيم بخش هڪ ٻيو عرض ته هڪ لفظ کي سڌارڻ لئه مون اوهانجو ليک کوليو پر انٽرنيٽ جي گهوٻيءَ سبب اهو ڪم ته نه ٿيو پر اوهانجي ليک جو آخري حصو متاثر ٿيو آهي ... مهرباني ڪري جي اوهان وٽ لکيل هجي ته درستگي ڪري ڇڏيندا ... هڪ دفعو ٻيهر معافي جو مشين جي غلطي سبب اوهانجي ليک ۾ ڪٽوتي ٿي آهي ...
