هريلو پيماني تي ڀاڄين جي پوک ڀاڄيون انسان ذات جي صحت لاءِ تمام اهم آهن،ڀاڄين ۾ موجود ڪاربوهائڊريٽ، پروٽين، وٽامن، ڪئلشم ، فولاد ۽ ٻيا اهمخوراڪي جزا شامل آهن، جيڪي اسان جي جسم تندرست ۽ توانا رکن ٿا. عام طرح سانمارڪيٽ ۾ ايندڙ ڀاڄيون عام واپريندڙ تائين پهچڻ ۾ دير ڪن ٿيون ، جنهن سانسندن خوراڪي جزا متاثر ٿين ٿا، ٻيو ته عام طرح سان ڀاڄين ۾ زهريلين زرعيدوائن جي استعمال سببان پڻ عام ماڻهو متاثر ٿئي ٿو. ان لاءِ ضروري آهي تهگهريلو پيماني تي ڀاڄين جي پوک لاءِ خصوصي ڌيان ڏنو وڃي . ان لاءِ ضرورت انامر جي آهي ته پنهنجي گهرن ۾ ننڍڙين باغيچن ، وڏن بنگلن ۾ ننڊڙين ٻارين ياگهرن ۾ ڀتين جي ڀرسان ننڍڙين نالين يا گهملن ۾ ڀاڄين پوکڻ کي ترجيح ڏنيوڃي. ائين ڪرڻ سان گهرن ۾ گلڪاري / گلن جي شوق سان گڏ تازيون ڀاڄيون ملڻ شروع ٿينديون، جيڪي غذايت ۽ ذائقي سان ڀرپور هونديون. دنيا جي اڪثر ملڪن ۾گهريلو پيماني ڀاڄيون پوکڻ جو رواج عام آهي، گهر ننڍو هجي توڙي وڏو ڀاڄيونپوکڻ ڪو ايڏو مشڪل ڪم نه آهي. هر عام توڙي خاص ڀاڄيون پوکي هن مهانگائيواري دور ۾ پنهنجي ڀرپور غذا حاصل ڪري سگهي ٿو.گهريلو پيماني تي ڀاڄيونپوکڻ لاءِ خاص طور تي هيٺيان اپاءُ وٺڻ گهرجن. 1. گهرن ۾ خالي جاين جيباغيچن ۾ پوکي ڪرڻ. 2. گهرن جي اندر ڀتين ڀرسان ٺهيل پٽڙين ۽ نالين تي پوک. گهرن ۾ خالي جاين جيØ3. گهملن ، ڀاٽين، خالي ڪريٽ يا ٽين جي ڊبن ۾ پوک. باغيچن ۾ پوکي ڪرڻ. عام طور تي هر بنگلي ۾ کوڙ ساري خالي زمين موجود هونديآهي. جنهن جي ڪجهه حصي کي ڀاڄين جي پوک لاءِ استعمال ۾ آڻي سگهجي ٿو. گهرن جي اندر ڀتين ڀرسان ٺهيل پٽڙين ۽ نالين تي پوک. اسان وٽ گهرن اندرڀتين ڀرسان به کوڙ ساري خالي جاءِ موجود هوندي آهي، جنهن کي پڻ پٽڙيون ۽گهملن ، پاٽين،ناليون ٺاهي ڀاڄين جي پوک لاءِ استعمال ۾ آڻي سگهجي ٿو. خالي ڪريٽ يا ٽين جي ڊٻن ۾ پوک. اهڙا گهر جتي کليل زمين نه آهي. اتي وريگهملن ، پاٽين، خالي ڪريٽن يا ٽين جي ڊٻن ۾ زرخيز مٽي ڀري ڀاڄين جي پوک ڪريپوکيءَ جو وقت. هتي اسان ربيع ۽ خريف جي ڀاڄين جي پوکيءَ جوسگهجي ٿي. وقت ڏيون ٿا. جئين هر گهر ۾ وقت سر ڀاڄيون پوکي سگهجن. ربيع _ سياري جي مندواريون ڀاڄيون نمبر نالو نرسري رونبو 01 بصر جولاءِ آگسٽ سيٽمبر .آڪٽوبرآگسٽ کان سيٽمبر آڪٽوبر کان نومبر 02 ٽماٽا جون کان آگسٽ جولاءِ کان سيٽمبر 03 گل گوبي جولاءِ کان آگسٽ آگسٽ کان سيپٽمبر جولاءِ کان آگسٽ سيپٽمبر کانآڪٽوبر 04 بند گوبي آگسٽ کان آڪٽوبر سيپٽمبر کان نومبر ٻج ذريعي پوکي 05ٿوم آڪٽوبر کان نومبر 06 مٽر آڪٽوبر کان ڊسمبر 07 موري جولاءِ کان جنوري 08گجر آگسٽ کان نومبر 09 گوگڙو آگسٽ کان نومبر 10 پالڪ آگسٽ کان ڊسمبر 11ڏاڻا آگسٽ کان ڊسمبر 12 ميٿي سيٽمبر کان آڪٽوبر خريف . اونهاري جون ڀاڄيوننمبر نالو نرسري رونبو 01 مرچ فيبروري کان مارچ مارچ 02 واڱڻ فيبروري کانجولاءِ اپريل کان آڪٽوبر ٻج ذريعي پوکي 03 ڀينڊي فيبروري کان جولاءِ 04گوار فيبروري کان جولاءِ 05 ميها فيبروري کان مارچ جولاءِ کان آگسٽ 06ڪريلا فيبروري کان مارچ جولاءِ کان آگسٽ 07 توري فيبروري کان مارچ جون کانجولاءِ 08 پيٺو ڊسمبر کان اپريل 09 ڪدو ڊسمبر کان جولاءِ 10 چوءنرا فيبروريکان مئي 11 گدرو ڊسمبر کان جولاءِ 12 ڇانهين فيبروري کان جولاءِ 13 ونگاجنوري کان جون 14 لاهوري گجر اپريل کان مئي زمين جي تياري اڪثر ڪري گهرن ۾موجود مٽي زرخيز ناهي هوندي ، جنهن لاءِ ڪوشش ڪري ٽريڪٽر ٽرالي ذريعي زرخيزمٽيءَ جو بندوبست ڪجي.گهملن ۽ ڪونڊين لاءِ ڪمپوسٽ يا وٿاڻ جو ڀاڻ مليل مٽياستعمال ڪجي. انهيءَ کان پوءِ ضرورت مطابق ننڍڙيون ٻاريون ٺاهجن يا جيڪڏهنولين واريون ڀاڄيون پوکڻيوڻ هجن ته کريا يا ويڪريون پٽڙيون تيار ڪجن. هڪدفعو زمين تيار ٿيڻ ۽ فصل پوکڻ کانپوءِ گڏ ۽ دڙ ذريعي ٻاريون تيار ڪريٻج. ڀاڄين جو ٻج مارڪيٽ مان آساني سان ملي ٿو. سٺي ۽ خالص ٻج سگهيون. پوکيءِ جو طريقو. ولين واريون ڀاڄيونØپوکڻ سان بهتر نتيجا حاصل ٿين ٿا. جهڙوڪ توري ، ڪدو، ڪريلا، چونرا، ميها، گدرا ۽ ڇانهان وغيره ويڪرين، پٽڙين ۾پوکڻ گهرجن. جيڪڏهن گهملن، يا ڪريٽن وغيره ۾ ڀاڄيون پوکڻيون آهن ته پوءِولين لاءِ جاءِ ڇڏڻ گهر جي. بصر، ٽماٽا، گل گوبي، بند گوبي، مرچ ۽ واڱڻ جيپهريائين نرسري تيار ڪبي آهي، ان کان پوءِ تقريباََ هڪ مهيني کانپوءِ تيارٿيل ٻيجاري جو کرين تي رونبو ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته باقي ڀاڄيون ٻج وسيليگجر، موري،ڀينڊيءَ کي کرين توڙي ٻارين ۾ پوکي سگهجي ٿو. پوکجن ٿيون. ميٿي، پالڪ ۽ ڌاڻن کي ٻارين ۾ پوکڻگوگڙو کي کرين تي پوکي ڪرڻ گهرجي. پاڻي ڏيڻ. گهرن ۾ ڀاڄين کي پاڻي پلاسٽڪ واري پائيپ يا ڦوهاريگهرجي. ذريعي ضرورت مطابق ڏيڻ گهرجي، گهملن ، پاٽين يا ڊٻن ۾ پوکيل ڀاڄين کيڪيميائي ڀاڻ. ڀاڄين کي نائٽروجن،ڦوهاري ذريعي پڻ پاڻي ڏئي سگهجي ٿو. فاسفورس، پوٽاش، ڀاڻ جي ضرورت پوي ٿي. جنهن لاءِ ڊي اي پي، پوٽاش ۽ يورياڀاڻ کي برابر وزن ۾ ملائڻ گهرجي. انهيءَ مڪسچر جا تقريباََ 5 گرام في ٻوٽيکي جڏهن ٻوٽا هڪ فوٽ جا ٿي وڃن ته ڏيڻ گهرجن، ڪيميائي ڀاڻ ٻوٽي جي ٿڙ کانٿورو پري ڏيڻ گهرجي. تحرير ۽ ترتيب ديدار احمد ڀٽو ابرار احمد مجيداڻو غلاممصطفي نانگراج ڊائريڪٽوريٽ زرعي اطلاعات زرعي توسيع سنڌ، حيدرآباد
