هر ٻار مختلف رفتار سان واڌ ڪري ٿو۔ ڪي ٻار جلد وڏا ٿيندا آهن ته ڪي وري دير سان، اهو هڪ قدرتي عمل آهي۔ پر اسان کي ٻار جي واڌ بابت بنيادي معلومات حاصل ڪرڻ بيحد ضروري آهي ته جيئن ٻار جي بيماري يا خوراڪ جي گهٽتائي کي وقت سر سمجهي سگهون ۽ تُرت علاج ڪري پنهنجي ٻار کي نه صرف ذهني يا جسماني نقص کان بچائي سگهون پران جي صحت ۽ نشونما کي به برقرار رکي سگهون۔ ٻار جي نشونما ۾ ماء جي ٿڃ جو اهم ڪردار آهي۔ خاص طور تي شروعاتي 6 مهينا تمام اهم آهن۔ ماء جي ٿڃ ٻار لاء سڀ کان بهترين خوراڪ آهي۔ انڪري اها ڏينهن ۽ رات ۾ ٻار جيگهرجمطابق ڏيڻ بيحد ضروري آهي۔ ماء جي ٿڃ 24 ڪلاڪن ۾ گهٽ ۾ گهٽ 8 ڀيرا ڏيڻ گهرجي۔ پهريون مهينو هن مهيني ۾ ٻار جو وزن 5۔3 کان 4 ڪلو تائين هئڻ گهرجي۔ ٻار کي ٻاهريون کير يا ٻي ڪا به خوراڪ ڏيڻ کان سخت پرهيز ڪجي۔ جڏهن ٻاربيزاري ڏيکاري ، پنهنجون آڱريون چُوسڻ لڳي ، هٿ پير گهڻا هڻي ۽ بار بار روئڻ لڳي ته سمجهي وڃو ته کيس بُک لڳي آهي۔ اگر هو کير به نه وٺي ته پوء سمجهڻ گهرجي ته کيس ڪا ٻي تڪليف يا بيماري ٿي رهي آهي۔ اهڙي صورتحال ۾ ڊاڪٽر سان رجوع ڪرڻ گهرجي۔ پنهنجي ٻار ۾ هيٺيون علامتون نوٽ ڪريو، اگر هڪ به علامت موجود هجي ته فورن ڊاڪٽر سان رجوع ڪندا۔ ٻار شوق سان کير نه پئي يا کير چُوسڻ ۾ ڪمزوري ڏيکاري۔ اکين کي هڪ جاء تي نه بيهاري يا ويجهين شين کي نه ڏسي۔ تيز روشني تي ڪو به ردِعمل نه ڏيکاري۔ عضوا تمام سخت، اَڪڙيل يا وري بلڪل ئي نرم محسوس ٿين۔ اگر ٻار تيز آواز تي ڪوبه ردِعمل نه ڏيکاري۔ ٽيون 3 مهينو هن عمر ۾ ٻار جو وزن 5 کان 6 ڪلو هئڻ گهرجي۔ توهان جو ٻار مُسڪرائي سگهي ٿو۔ ٻار جي مسڪراهٽ مان لطف اندوز ٿيو۔ هن عمر ۾ ٻار سان راند ڪجي، ان کي کلائجي، ٻار سان اکيون اکين ۾ ملائي کيس هِمٿائجي۔ ايئن ڪرڻ سان ٻار جي ذهن تي تمام سٺو اثر پوي ٿو۔ پنهجي ٻار ۾ هيٺيون علامتون نوٽ ڪريو، اگر هڪ به علامت موجود هجي ته فورن ڊاڪٽر سان رجوع ڪندا۔ ٻار پنهنجو ڪنڌ نه جهلي سگهي۔ ٻار هٿ ۾ ڪا به شي جهلي نه سگهي۔ چُرپُر ڪندڙ ڪنهن به شي کي صحيح طرح سان فوڪس نه ڪري سگهي۔ کل يا مُسڪراهٽ بلڪل غائب هجيس۔ وڏن، تيز آوازن تي ڪو به خاص ردِ عمل نه ڏيکاري۔ نون چهرن تي ڪا به توجه نه ڏئي۔ منجهيل يا هر وقت پريشاني ڏيکاري۔ 4 کان 7 مهينا هن عمر ۾ ٻار جو وزن 6 ڪلو کان 8 ڪلو تائين هئڻ گهرجي۔ ٻار جي مُسڪراهٽ، کل ۽ ٽهڪن مان لُطف اندوز ٿيو۔ ٻار پاسا ورائڻ جي قابل ٿي ويو آهي۔ توهان جي سپورٽ سان ويهي به سگهي ٿو۔ پنهنجن رانديڪن کي هڪ هٿ کان ٻئي هٿ ڏي منتقل به ڪري سگهي ٿو۔ ٻار کي مختلف رنگن جون شيون، رانديڪا وغيرهڏيکارجن ۽ کيس انهن سان کيڏڻ جو شوق ڏيارجي۔ ٻار سان ڳالهيون ڪرڻ گهرجن، کيس لولي ڏيڻ گهرجي، مختلف احساسات محسوس ڪرائڻ گهرجن۔ خيال رکو توهان جو ٻار هاڻ توهان جي دڙڪي کي به سمجهي سگهي ٿو انڪري ان سان محبت ۽ پيار سان ڳالهيون ڪريو۔ هن عمر ۾ صرف ماء جو کير ٻار جي بُک ختم ڪرڻ لاء ڪافي نه آهي۔ ان ڪري اهڙي غذا شروع ڪرڻ بيحد ضروري آهي جيڪا نرم هجي ۽ آرام سان چٻاڙي سگهجي۔ ڪوشش ڪريو ته ٻار پاڻ خوراڪ وٺي، کيس همٿايو، ماء کي گهرجي ته ٻار جي خوراڪ وٺڻ ۾ مدد ڪري ۔ ٻار کي اهڙا رانديڪا مهيا ڪرڻ گهرجن جيڪي صاف سٿرا هجن، ڇو جو هن عمر ۾ ٻار هر شئ کي وات ۾ وجهي ان جي ذائقي سان ان کي سمجهڻ جي ڪوشش ڪندو آهي۔ ٻار جي پهچ کان هر اها شي پري رکڻ گهرجي جيڪا کيس نقصان پهچائي سگهي ٿي۔ هيٺيون علامتون نوٽ ڪريو، اگر هڪ به علامت موجود هجي ته فورن ڊاڪٽر سان رجوع ڪندا۔ ٻار پنهنجو ڪنڌ نه جهلي سگهي۔ ٻار هٿ ۾ ڪا به شي جهلي نه سگهي۔ پاڻ مرادو ويهي نه سگهي۔ توهان سان ڪچهري ۾ ڪو ردِ عمل نه ڏيکاري۔ گهر جي فردن سان محبت جو اظهار نه ڪري۔ مختلف شين، رانديڪن ۾ ڪو شوق، جذبو نه ڏيکاري۔ هلندڙ۔۔۔
8 کان 12 مهينا هن عمر ۾ ٻار جو نارمل وزن 9 ڪلو کان 11 ڪلو تائين هئڻ گهرجي۔ ٻار کي اهڙا رانديڪا مهيا ڪري ڏيو جيڪي جوڙي ۽ ٽوڙي سگهجن ته جيئن ٻار جي ذهني اوسر ٿي سگهي۔ پنهنجي ٻار تي گهري نّظر رکو۔ هو ڏينهون ڏينهن حرڪتي ٿي رهيو آهي۔گهر جي ڪنڊن پاسن تي پهچڻ جي سگهه اچي رهي اٿس۔ توهان جو ٻار پاڻ مرادو ويهي سگهي ٿو ۽ پنهنجي هٿ ۾ هر شي کي مضبوطي سان جهلي سگهي ٿو۔ پنهنجي پهرين جنم ڏينهن کان اڳ توهان جو ٻار ڪجهه قدم هلڻ جي قابل به ٿي سگهي ٿو۔ توهان سندس مٺڙو آواز به هن عمر ۾ ٻُڌي سگهو ٿا۔ڪجهه لفّظ ڳالهائي به سگهي ٿو۔ مثال طور۔ امان، بابا وغيره۔ ما پي جو ڪردار هي عمر ٻولي سکڻ جي آهي۔ ٻار سان وڌ ۾ وڌ پنهنجي ٻولي ۾ ڳالهيون ڪريو۔ پنهنجو وقت ڪڍي ٻار کي مختلف شين جا نالا سيکاريو۔ ٻار جا احساس محسوس ڪريو ۽ کيس پنهنجا احساس محسوس ڪرايو۔ کيس هلڻ سيکاريو۽ راندين ۾ حوصلا افزائي ڪريو۔ هيٺيون علامتون نوٽ ڪريو، اگر هڪ به علامت موجود هجي ته فورن ڊاڪٽر سان رجوع ڪندا۔ اگر ٻار چري پُري نه سگهي، بيهي نه سگهي۔ هلندي هلندي هڪ پاسي جهڪي وڃي يا ڪري پوي۔ توازن قائم نه رکي سگهي۔ بيهڻ دوران پنهنجن پيرن تي وزن نه رکي سگهي۔ راند ۾ دلچسپي نه ڏيکاري، اگر سندس رانديڪا سامهون لڪايا وڃن ته اهي ڳولهڻ جي ڪوشش نه ڪري۔ ڪو به لفظ نه ڳالهائي سگهي۔ پنهنجي ڪنڌ کي ها يا نه ۾ حرڪت نه ڏئي سگهي۔ هلندڙ۔۔۔
نهايت ئي مفيد معلومات ونڊ ڪئي آهي ۔ خاص طور تي اسان جي ڳوٺن ۾ ننڍي عمر ۾ شادي ڪندڙ ڇوڪرين کي اهڙي معلومات مهيا ڪرڻ گهرجي ته جئين پنهنجي ٻارڙن جي بهترين نشو نما ڪري سگهن، پر افسوس جو اهڙو ڪو ادارو نه هجڻ جي برابر آهي جيڪا ٻهراڙي ۾ وڃي عورتن کي اهڙي مفيد معلومات بابت آگاهي ڏني وڃي۔
لک قرب ۔۔۔۔ تمام مفيد معلومات ۔۔۔ منهنجو نننڍڙو ماشاء الله 7 مهينن جو ٿي ويو آهي۔۔۔۔۔۔۔ گهر ۾ سڀني لاء خوشين جو سبب آهي۔ اوهان جي ٻڌايل ڳالهين تي عمل ڪري رهيو آهيان۔
1 کان 2 سالن جي عمر هن عمر ۾ ٻار جو نارمل وزن 10 ڪلو کان 12 ڪلوتائين هئڻ گهرجي۔ ٻار جي هلڻ ۾ وڌيڪ اعتماد ۽ مضبوطي اچي رهي آهي۔ هاڻ توهان جو ٻار ڊوڙي به سگهي ٿو، ڏاڪڻون چڙهڻ ۽ لهڻ سان گڏوگڏ بال کي ڪِڪ به لڳائي سگهي ٿو۔ 18 مهينن جي عمر تائين ٻار ڪيترائي لفظ ڳالهائڻ جي قابل ٿيو وڃي۔ 24 مهينن ۾ ٻار ننڍا ننڍا جُملا پڻ ڳالهائڻ جي قابل ٿي ويندو آهي۔ ٻار پنهنجي ٻولي جا ڪيترائي لفظ تمام جلد سکي رهيو آهي۔ هو ٻن مخالف سمتن ۾ هلڻ جي قابل به ٿي ويو آهي۔ مثال طور کيس هدايت ڏبي ته سامهون رکيل ڪتاب کڻي اچ ته هو فورن اهو ڪم ڪري سگهي ٿو۔ هن عمر ۾ ٻار کي رنگن جي سڃاڻپ به ٿي رهي آهي۔ هر ڪم پاڻ ڪرڻ جو شوق هن عمر کان شروع ٿيي ٿو۔مثال طور هو غذا پاڻ کائيندو، ڪپڙا پاڻ پائڻ جي ڪوشش ڪندو۔ هن عمر ۾ ٻار کي ٽوائيليٽ وڃڻ ۽ اتي پاخانو ڪرڻ جي عادت سيکارجي۔ ما پي جو ڪردار ٻار سان سوال جواب ڪندي کيس ٻولي سکڻ جو شوق ڏياريو۔ ٻار کي پارڪ ۽ چڙياگهر ۾ مختلف جانور ڏيکاريو ۽ انهن جا نالا ٻُڌايو۔ ٻار کي اهڙا رانديڪا وٺي ڏيو جيڪي ذهن جي استعمال سان کيڏي سگهجن۔ هيٺيون علامتون نوٽ ڪريو، اگر هڪ به علامت موجود هجي ته فورن ڊاڪٽر سان رجوع ڪندا۔ 18 مهينن جي عمر تائين به توهان جو ٻار هلي، ڦري نه سگهي۔ روزانو استعمال ٿيندڙ شيون به سمجهڻ کان قاصر هجي۔ 18 مهينن تائين گهٽ ۾ گهٽ 6 لفظ نه ڳالهائي سگهي ۽ 24 مهينن تائين ٻن لفظن وارا جملا نه ڳالهائي سگهي۔ توهان جي ڪنهن به فرمائش تي ڪو عملي قدم نه کڻي سگهي ايتري تائين جو تمام سادي هدايت به پوري نه ڪري سگهي۔ اگر ڪو سکيل ڪم وساري ڇڏي ۽ بار بار سيکارڻو پوي۔
