اسان بطور قوم هن وقت ڪٿي بيٺا آهيون هي سوال آهي جيڪو هر ذي شعور طبقو پنهنجو پاڻ کان ڪري رهيو آهي ۔ اسان سنڌي قوم بطور قوم ڪٿي بيٺا آهيون ۔ڪو ٿو چوي ته نه ڇا جي آهيو اسان قوم ، ڪو ٿو چوي نه اسان قوم آهيون قوم جي هجڻ جا دليل ڪهڙا آهن ان موضوع تي اوهان سڀني کان سوال آهي ۽ هي سوال سڀني دوستن کا آهي ته ڇا اسان قوم آهيون جي اسان قو اهيون ته ڪٿي بيٺا آهيون ۔ وسلام
ڏاڏل سائين افسوس سان چوڻو ٿو پوي ته بطور قوم هن وقت اسان ڪٿي به ناهيون بيٺا۔۔۔۔۔۔اسان بطور سنڌي قوم ئي ناهيون رهيا، اسان قبيلن ، ذاتين ۽ برادرين ۾ ورهائجي ويا آهيون۔ بطور قوم اسان کي ٻيهر اٿڻ لاء اهڙن اڳواڻن جي ضرورت آهي جيڪي ذاتي مفادن، انائن کان مٿڀرا هجن۔
سائين ليڊرن کي ڇا ڪندو اوهان اٿي ليڊر ڇو نه ٿا بڻجو ۔ اسان ايتري غير ذميداري جو اظهار ڪري رهيا آهيون ۔ ڏسو تها سان جا مسئلا ڇا آهن انهن جو دور حاضر ۾ حل ڇا آهي ۔ هي سرمائيداري جو دور آهي هن ۾ اسان ڇا ڪري سگهون ٿا اها ڳالھ سوچڻ وٽان آهي۔ وسلام
موضوع سٺو شروع ڪيو اٿو واقعي اسان قوم ئي ناهيو رهيا اسان پنهنجي تاريخ تمدن کي وساري ڇڏيو آهي اخلاقي قدرون اسان ۾ نه رهيون آهن، ليڍر ٿيڻ سولي ڳالهه آهي اڄ جي دور ۾ سچائي سان اڳواڻي ڪير به ڪرڻ لاءِ تيار نه آهي يا سچائي تي هلڻ واري کي هلڻ نٿو ڏنو وڃي هي سرمائداري نظام ئي اهو سڀ ڪجهه نٿو چاهي ۽ نه ئي ڪرڻ ڏيندو
ادا قوم ته آهيون پر بيٺا ڪٿي آهيون اسان کي پهريان پنهنجي منزل جو تعين ڪرڻو پوندو پوءِ اسان ڪجھ ڪرڻ جي قابل ٿي سگهون ٿا ۔ باقي سُڪا ۽ سکڻا نعرا ڪجھ نه ڪندا۔ هن وقت جي هٿيار سان پاڻ کي سجائي ميدان ۾ لهڻ جي ضرورتت آهي ۔ هن وقت جو هٿيار ڇا آهي ان تي ويچارڻ گهرجي ۔ وسلام
ڏاڏل سائين اسان کي ڪٿي ٿا اڳواڻ ٿيڻ ڏين ۔۔۔ اسان سان جيڪو سچل ڳوٺ جي ماڻهن ويل ڪيو آهي، اها اسان کي خبر آهي۔ افسوس جو اسان جي قوم لٺ سان سڌي ٿي هلي۔۔۔۔ باقي اسان جهڙن جي پويان ته پنهنجي گهر وارا به نه ٿا هلن۔
ادا سليمان وساڻ درست پيا چئو اسان کي ته پنهنجا ئي پيا مارن ڏاڏل شينو هوا م تير پيو هڻي اهي سڀ فرضي ڳالهيون آهن جيڪي اسان سميت گهڻا ڪندا آهن پر عمل ڪرڻ سولو ڪم نه آهي ڌارين سان منهن ڏيون يا پنهنجن جي ڀتا خوري مان جان ڇڏايون سليمان ٻڌائي پيو ته قوم پرست پارٽين سنڌي وسندين ۾ ايم ڪيو ايم وارن وانگر ڀتا وٺڻ شروع ڪيو آهي ۔ اهڙي قوم جي اڳوڻي ڪرڻ هن محل سولي ڳالهه نه آهي۔۔۔۔
ميان پ پريا مڙس مو ن اوهان کي هن وقت پنهنجي پوزيشن جاچڻ جي صلاح ڏني آهي مونکي ڪا ضرورت ناهي هوا ۾ تير هڻڻ جي ۔ ڇا اوهان هن گرداب کي سمجهيو اهي جنهن ۾ اسان ڦاٿل آهيون ۔ جيستائين ان گردآب کي نه سمجهنداسين تيسيتائين ان مان نڪرڻ جو رستو نه ملندو ۔ منهنجا سهڻا مون ته اهو عرض ڪيو آهي ته اسان هن وقت بطور قوم ڪهڙي جاءِ تي بيٺا آهيون جي اسان کي پنهنجي مقام جي خبر پئجي وڃي ته شايد اسان ڪنهن درست سمت سفر ڪري سگهون ۔ باقي جي اوهان دوست هن موضوع کي روايتي انداز جيان ضايع ڪرڻ چاهيو ٿا ته اوهان جي مرضي ۔ ان مرض جي دوا ايستائين ممڪن ناهي جيسيتائين مرض جي تشخيص نه ٿي وڃي ۔ بغير تشخيص جي علاج مرض ۾ اضافي جو سبب ته ٿي سگهي ٿو پر يقينن ان جو علاج ناهي ۔ وسلام
سائين اوهان جهڙا مانحون جي اسان جهڙن لاءِ نااميدي جي حُجت بڻيا ته اسان جا ڪم ئي لهي ويندا ۔ واهان ائين نه ڪريو يقينن هي وقت اسان جي مٿان ڪئي ذميداريون کنيو بيٺو آهي اچو ته گڏجي سوچون اسان کي ڪهڙي سمت هلڻ گهرجي ۔ هن قوم کي اعتماد ڏيارڻ جي ضرورت آهي باقي هي قوم رستو پنهنجو پاڻ صاف ڪندي ۔ هاڻي سوال آهو آهي ته هن قوم کي يقين ڪيئن ڏيارجي ۔ هاو سوچڻ اسان جو ففرض آهي ۔وسلام
ڏاڏل سائين اسان مايوس ناهيون، پر ٿڪجي پيا آهيون۔ ڳالهه اها ناهي ۔۔۔۔۔ پر اصل ۾ جڏهن ڪو ماڻهو اٿي مهاڏو اٽڪائي ٿو پويان سڀ کيس ڇڏي ڏين ٿا۔ اسان به اهڙي ئي ڪرب مان گذريا آهيون ۽ گزريل ڏيڍ سال کان ڪورٽ ڪچهري، ميڊيا ۾ جيڪا ڪردار ڪشي ٿئي ٿي ته اهو ماڻهن جو فرض آهي ته اڳتي اچي بچاء ڪن ۔۔۔۔ پر افسوس جو هتي رونشي ڪوڏيا گهڻا آهن۔ پوء به اسان هٽيا ناهيون ۔۔۔۔ جنگ جاري آهي پر ماڻهن مان اميدون رکڻ ڇڏي ڏنيون آهن ۔۔۔ تنهنڪري اسان پنهنجو پاڻ مقابلو ڪيون پيا ۔۔۔۔ پر جيڪڏهن اسان گڏبا سين ڪونه، هڪ آواز نه ٿينداسين ۔۔۔ تيستائين ڪنهن انقلاب۔ ڪنهن تبديلي، ڪنهن قومي اڪائي جي ڳالهه صرف ڳالهه يا فرضي نعرو ئي لڳي ٿي۔
آءُ اوهان سان متفق آهيان هاڻي ڪجھ ته ڪرڻو آهي ان لاءِ اڄ اسان کي پنهنجي مرض جي تشخيص ڪرڻ جي ضروروت آهي نه ته ايندڙ نسلن جي نظر کان هٽي ڪري پنهنجي نظرن ۾ ڏوهاري رهجي وينداسين جيڪا منهنجي نظر ۾ سڀ کان وڏي جهنم آهي ۔ وسلام
