پراڻي زماني جي ڳالهه آهي ته يونان ۾ هڪ عقلمند فلاسافر رهندو هو۔۔۔۔ جنهنجي علم جي ڄاڻ ملڪان ملڪ پکڙيل هئي۔۔۔ هڪ ڏينهن سندس هڪ واقفڪار ان عقلمند ماڻهون سان ملڻ آيو ۔۔۔۔ ۽ کيس چيائين ۔۔”ڇا توکي خبر آهي ۔۔۔۔ جيڪو مون تنهنجي دوست بابت ٻڌو آهي۔۔۔؟“ عقلمند ماڻهون وراڻيو۔۔۔۔”هڪ منٽ ترس۔۔۔! ڪجهه ٻڌائڻ کان اڳ مان چاهيان ٿو ته تون منهنجي هڪ ڏنل ٽيسٽ پاس ڪر۔۔۔ جنهن کي مان ٽه سوالي ٽيسٽ چوندو آهيان۔۔۔۔“ ”ٽه سوالي ٽيسٽ۔۔۔۔؟“ واقف ڪار حيران ٿيندي پڇيو۔۔۔ ”ها تو صحيح ٻڌو۔۔۔“ عقلمند ماڻهون وراڻيو۔۔۔”ان کان اڳ جو تون منهنجي دوست بابت ڪجهه ٻڌائين۔۔۔ ڇو نه ڪجهه وقت ٽه سوالي ٽيسٽ تي لڳائي تنهنجي ڳالهه جي جانچ ڪجي۔۔۔“ ”پهريون سوال ”سچ“ بابت آهي۔۔۔۔ تون جيڪا ڳالهه مون سان ڪري رهيو آهين ۔۔۔۔ ڇا اها سچي آهي۔۔۔؟“ ”نه۔۔۔۔“ واقفڪار وراڻيو۔۔۔۔”اصل ۾ اها ڳالهه مون ڪنهن ٻئي جي واتان ٻڌي آهي۔۔۔۔“ ”ان جو مطلب ته جيڪا ڳالهه تون مون سان ڪري رهيو آهين ۔۔۔ ان بابت توکي پڪ نه آهي ته سچ به آهي يا نه۔۔۔ چڱو ٻيو سوال ”ڀلائي“ بابت آهي ۔۔۔ جيڪا ڳالهه تون ٻڌائي رهيو آهين اها منهنجي لاءِ ڀلي آهي۔۔۔؟“ ”نه۔۔۔ ڳالهه اهڙي به نه آهي۔۔۔“ ”ان جو مطلب ته تون جيڪا ڳالهه مون سان ڪرڻ وارو آهين اها ڀلي به نه آهي ۔۔۔۔ پر ان جي باوجود به تون آخري سوال جو جواب ڏئي ٽيسٽ پاس ڪري سگهين ٿو۔۔۔۔ آخري سوال ”فائدي“ بابت آهي ۔۔۔ ڇا منهنجي دوست بابت ڳالهه منهنجي لاءِ فائديمند آهي۔۔۔۔؟“ ”نه۔۔۔ پڪ ناهي۔۔۔“ تنهن تي عقلمند ماڻهون چيو۔۔۔۔”ان جو مطلب ته تون منهنجي دوست بابت اهڙي ڳالهه ٻڌائي رهيو آهين۔۔۔ جيڪا سچي به ناهي ته ڀلي به ناهي ۽ ان جي ٻڌائڻ سان ڪو فائدو به نه آهي ۔۔۔ ته پوءِ تون اهڙي ڳالهه مون سان ڇو ٿو ڪرڻ چاهين۔۔۔۔“ سبق: دوستو اسان کي گهرجي ته پنهنجن پيارن، دوستن ۽ ويجهن بابت ڪابه ڳالهه ٻڌڻ کان اڳ اهڙي ٽه سوالي ٽيسٽ رکي پوري ڳالهه جي جانچ رکون ۔۔۔۔ متان ڪنهن غلط ڳالهه ڪري پنهنجي عزيزن کي وڃائي ويهون۔۔۔۔۔
جواب: عقلمند ماڻهون جي ٽه سوالي ٽيسٽ۔۔۔۔ سائين اوهان کي الله تعالي وڏي حياتي ڏئي اوهان جي ڳالهه سؤ فيصد سچ آهي اهڙي ٽيسٽ ذريعي انسان لايعني (فضول) ڳالهين ٻڌڻ کان بچي ويندو ليڪن اڄ جو ماحول اهڙو ابتو آهي جو جيڪا شيء نه ڪرڻي ، نه چوڻي آهي انسان زور ئي ان تي ڀري ٿو مشهور چوڻي مطابق الانسان حريص في ما مُنع يعني انسان حرص ڪندڙ آهي ان شيء ۾ جنهن کان منع ڪيو ويندو آهي ، بس اسان کي فقط هڪ دفعو ڪير چوي ته توکي هڪ ڳالهه ٻڌايان پوء هو اگر چوي ته ٺهيو ڀلا ڪونه ٿو ٻڌايان ڳالهه چڱي نه آهي ليڪن هاڻ اسان هن جو پيڇو ڪٿي ٿا ڇڏيون منٿون ميڙيون ڪري اها ڳالهه ان کان ٻڌڻ چاهينداسين ڳالهه ٻڌڻ بعد ڀلي اسان کي صدمو رسي پر ٻڌنداسين ضرور ، اوهان جي هن نصيحت ۾ اهڙن دوستن لاء به سبق آهي جيڪي پهريائين چئي ويهندا آهن ته يار توسان ڳالهه ته ڪرڻي هئي پر سوچيان ٿو ته هن ڳالهه جي ڪري توکي ڏک پهچندو ان ڪري توسان ڪونه ٿا ڪيان يعني اڳلي کي اڃا وڌيڪ بر انگيخته ڪرڻ کان بهتر آهي ته ڳالهه کي زبان کان ڪڍڻ کان اڳ ۾ تڪ تور ڪري پوء ڪڍجي ۔ جو ان سان ڪنهن جي دل آزاري نه ٿئي اوهان جي مضمون ۾ لک جي نصيحت لکيل آهي بس اسان کي سمجهي ان تي عمل جي توفيق ملي ۔
جواب: عقلمند ماڻهون جي ٽه سوالي ٽيسٽ۔۔۔۔ سائين بلڪل صحيح ڳالهه آهي۔۔ ٻڌل ڳالهه جي ڪابه پڪ نه ٿي ٿي سگهي، بهترين ونڊ آهي
جواب: عقلمند ماڻهون جي ٽه سوالي ٽيسٽ۔۔۔۔ گلا ۽ غيبت کي هر مذهب ۽ هر معاشري ۾ برو سمجهيو ويندو آهي، پر دين اسلام ۾ انکي گناهه جي حيثيت آهي ۔۔۔ ادي رشيد جي هيءَ ڪهاڻي انتهائي سبق آموز ۽ ان سوچڻ تي مجبور ڪري ٿي ته اسانکي ڳالهائڻ وقت ۽ ڪنهنجي ڳالهه ٻڌڻ وقت احتياط ڪرڻ کپي ۽ هروڀرو اهڙين ڳالهين ۾ وقت ۽ سگهه نه وڃائڻ گهرجي جنهن سان فائدي بجاءِ نقصان هجي ۔۔۔ ”سلام دوست“ shal judy hujeen
