سمنڊ گجي عربي زبدالبحر سنڌي سمنڊ ڦيڻ انگريزي Cuttle fish حيواني نالو Internal shel of sepia officinalis خاندان Seppia officinilis هي هڪ سمنڊ جي مڇي جو مٿيون تهه جيڪو مڇي جي مرڻ کان پوءِ گوشت ڳرڻ جي صورت ۾ سمنڊ جي پاڻي ۾ ترندا نظر اچن ٿا هن مان اها مراد نه آهي ته ڪو هر جڳهه تي هي مڇي هوندي آهي هن جا به پنهنجا آستانه آهن انهن علائقن ۾ هي عام جام ملي ٿو ڪراچي سامونڊي علائقي ۾ به هي مڇي ٿئي ٿي ،هي 5سينٽي ميٽر کن ويڪرا ۽15کان 25 سينٽي ميٽر ڊگھا ٽڪرا آهن جيڪي پنسارين کان سمنڊ ڦيڻ يا سمند جي گجي جي نالي سان ملن ٿا هي سخت ڍال وانگر هوندو آهي جيڪو بيضوي شڪل تي ته ڪڏهن ڪنڊون ڀڳل ملندو آهي . هي جانور جڏهن جيئرو هوندو آهي ته وزن ساڍا 10 ڪلو تائين ٿي ويندو آهي .هن ۾ ڪيلشم ڪاربو نيٽ ۽ سلفيٽ ۽ فاسفورس هوندو آهي. يورپ ۾ ته هن جوباقائدي شڪار ڪيو ويندو آهي ايستائين جو هوٽلن ۾ به هن جون ڊشون تيار ڪيو وڃن ٿيون. هن کي سامونڊي سانڊو به چيو وڃي ٿو اهو انهيءَ ڪري چوندا آهن ته سانڊي وانگر هي پنهنجو رنگ ترت تبديل ڪري ويندو آهي . نيٽ ۾ هڪ تصوير موجود آهي ان ۾ ته سامونڊي زمين جي خاڪي نشانن وانگر پنهنجو رنگ ڪيل آهيس جنهن مان واقعي سندس دشمن کيس سڃاڻي نه سگھندا. هن جي رت جو رنگ سائو بليو مائل هوندو آهي اهو انهيءِ ڪري آهي ته هن جي غذا ۾ٽامون زياده هوندو آهي انهيءَ کان سواءِ پرو ٽين هيمو سائينين جيڪا آڪسيجن آڻڻ جو ڪم ڪري ٿي ،هن ۾ عجيب ڳالهه اها آهي ته هن کي ٽي دليون ٿينديون آهن جن مان ٻه دليون ته هرهڪ ڪلي لاءِ مخصوص آهي جڏهن ٽي دل پوري جسم کي رت سپلائي ڪندي آهي هن جي دل تمام تيز رفتاريءَ سان ڪم ڪري ٿي اهو انهيءَ ڪري ته هيموسائينن تمام گھٽ آڪسيجن کڻي اچي ٿوتازو تحقيق ٿي آهي ته هن جي هڪ قسم ۾ تمام خراب قسم جو زهر هوندو آهي.اها تحقيق آسٽريليا جي وڪٽوريا شهر جي ميوزم ۾ مارڪ نارمن ڪئي. هن جا گھٽ ۾ گھٽ 120قسم آهن جيڪي پنجن خاندانن ۾ تقسيم ڪيا ويا آهن مزاج گرم خشڪ 3 مضريعني نقصان جيئن ته اسان وٽ جيئري جانو جو استعمال نه آهي سمنڊ ڦيڻ جي لاڳيتي استعمال سان اڳرا اثر ٿي سگھن ٿا تڏهن به دماغي بيمارين جي مريضن کي هي خوردني نه واپرئجي. تمام طبي ڪتابن ۾ هن کي زهريلو لکيو ويو آهي پر ڪنهن به طبيب اها ڳالهه نه لکي ته آخر زهريلو ڇو آهي .مون باقائدي هن جو خوردني استعمال ڪرايو آهي مناسب مقدار ۾ کارائڻ سان اڄ ڏينهن تائين ڪو به نقصان نه ٿيو آهي مقدار خوراڪ ؛ گھڻو ڪري هي لڳائڻ جي دوائن ۾ استعمال ٿيندو آهي پر جي خوراڪي استعمال ڪجي ته 500 ملي گرام تائين کارائي سگھجي ٿو فائدا هن کي قديم طبيب گھڻوڪري اکين جي بيماري ۾ استعمال ڪندا هئا سو به اڪيلو استعمال نه ٿيندو آهي ڪنهن نه ڪنهن ٻين شين سان ملائي عرق گلاب ۾ کرڙ ڪري ان کان پوٰ اکين ۾ وڌ و ويندو آهي . ڏندن کي صاف ڪرڻ جي منجنن ۾ به ڪافي استعمال آهي انهيءَ ڪري ڏندن جي بيماريءِ ۾ به هن کي مفيد قرار ڏئي سگھجي ٿوانهيءَ کان سواءِ هندستان جا طبيب يا دايون ڪنوارن جي رنگ نکارڻ کان علاوه منهن جي داغ ڌٻن موهيڙن تي به استعمال ڪنديون آهن. گھٽ مقدار ۾ کارائڻ سان الٽي اٻڙڪي ۾ مفيد آهي.هن جي ليپ سان منهن جا ڪاراداغ ، ڇائون،بهق ۽ نمش کي فائدو ٿي وڃي ٿوورمن کي تحليل ڪري ٿو استسقا م به مفيد آهي ميڻ ۽ گل روغن ۾ ملائي لڳائڻ سان ڦٽ ڦڙوڙين ۽ خارش ۾ مفيد آهي .ويدن جو چوڻ آهي ته هن جي استعمال سان مني خشڪ ٿي وڃي ٿي صفراوي بيمارين ۾ مفيد آهي ماکي ۾ سمنڊ ڦيڻ لکائي انهيءَ مان وٽ ٺاهي ناسور ۾ رکڻ سان فائدو ٿي وڃي ٿو ويد ورم الرحم ۽ سيلان رالرحم ۾ هريڙن جي ٻج جو مغز برابر سمنڊ ڦيڻ سان ملائي 5 گرام جون پوٽليون ٺاهي رحم ۾ رکڻ سان ڪافي فائدو ٿي وڃي ٿي سمنڊ ڦيڻ ڪن جي سور ۽ صاف ڪرڻ لاءِ هن کي استعمال ڪندا آهن جيئن ذڪر ڪيو اٿم ته مون هي خوردني ڪافي استعمال ڪرائي آهي انهيءَ تجربن دوران مون کي خبر پئي ته سمنڊ ڦيڻ پيشاب آور به آهي تجربات اسان جو قريبي دوست حڪيم محمد اسماعيل کي پٿري ٿي پئي . ديسي دوائون کائيندو رهندو هو پٿريون نڪرنديون به رهنديون هيون پر آّخر ڪار هڪ کجي جي ٻج جيتري پٿري مثاني ۾ رهي جيڪا پيشاب روڪي ڇڏيندي هئي نيٺ هڪ ڏينهن حڪيمن جي محفل ۾ ڇيائين ته منهنجو ڪو بندوبست ڪريو هاڻ بيزار ٿي پيو آهيان انهن حڪيمن مان هڪ حڪيم چيس ته مٺي سوڍا ۽ سمنڊ ڦيڻ برابر ڪٽي ڇاڻي وڏا ڪيپسول ڀري ٻه صبح ٻه شام کائي . يڪدم دوا ٺاهي همراه کي کارائي وئي ٽن ڏينهن کان پوءِ پيشاب تيز اچڻ لڳو رات جو اها پٿري پيشاب جي پريشر ڪري مثاني مان آلت جي وچ ۾ اچي ڦاسي پئي . همراه جون رڙيون نيٺ کيس هڪ اسپتال ۾ داخل ڪري آلت کي معمولي چيرو ڏئي پٿري ڪڍي وئي جيڪا کجيءَ جي ٻج جيتري هئي ڪيميائي جز هن ۾ جھجي مقدار ۾ ڪيلشيم ڪاربونيٽ هوندو آهي 80.85 سيڪڙو هوندو آهي.انهيءَ کا سواءِ فاسفيٽ ۽ سلفيٽ۽ سليڪا هوندا آهن مرڪبات سنون مجلي ،ڪحل روشني،مصفي رحم ،معجون سورنجان،معجون شيربرگد والا سپ سچي
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي پيارا سائين محترم حڪيم محمد يوسف کتري شال جُڙيا هُجو ڪافي ڏينهن کان اسان سنڌ سلامت جا ساٿي توهان کي تمام گهڻو مس ڪري رهيا هُئاسين، اسان کي خبر آهي ته توهان کي تمام گهڻيون مصروفيتون آهن، پر اها مصروفيت به ڪهڙي ڪم جي جنهن ۾ پنهنجن سنڌي دوستن کي وساريو وڃي، خير توهان تمام بهترين مضمون کڻي آيا آهيو، بقول سائين نثار ابڙي جي ته دير آيد درست آيد، لک لائق جو توهان تمام معلوماتي مضمون ” سمنڊ جي گِجي“ ساري دنيا جي سنڌين سان ونڊ ڪيو مهربانيون ۽ ٿورا۔۔۔۔ سائين
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي محترم نثار احمد ناز صاحب شال سائين سرها هجو ۔ اوهان جون عقابي نظرون منهنجي مضمون تي پيون مهرباني هاڻ ڪجھ واندا ٿيا آهيون انشاءَالله هاڻ لاڳيتو پوسٽ موڪلبي ۔ ٻيو عرض ته ترت ڪمپوز ڪيل ميٽر ميل ڪري موڪليندا ته مهرباني ٿيندي نه ته ادي رشيد کي دانهن ڏيڻي پوندي۔ منهنجي خيال ۾ اهي اهڙا مضمون آهن جو سنڌ سلامت تي پوسٽ ڪري سگھجن ٿا
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي سائين محترم کتري صاحب! لک ٿورا اوهانجا جو اهڙو معلوماتي ليک ونڊ ڪيو اٿوَ، ڪيترن ڏينهن کانپوءِ اوهانجي ليک جو ديدار ٿيو ته اها سوچ ختم ٿي ته هن اڱڻ جو هڪڙو ئي حڪيم دوست هو سو به جدايون ڏئي ويو، پر اڄ اوهانجي حاضريءَ اصل باغ بهار ڪري ڇڏيا ۔۔۔ اوهانجا ليک انتهائي ڪارائتا هوندا آهن ۔۔۔ پر جي ڪن بيمارين جي علاج جا نسخا به ڏسيندا وڃو ته اسانجو ڃوٽڪارو ٿيندو ۽ اوهانجي ثوابن ۾ واڌارو ۔۔۔ دعائون ته اوهانکي ضرور ملنديون ۔۔۔ هڪ عرض ته مثاني جي طاقت جو ڪو نسخو هجي ته ضرور ونڊ ڪندا ۔۔۔ ٿورائتو نثار ابڙو سنڌ جي خاڪ منجه مڪي پاڪ
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي سائين محترم حڪيم صاحب السلام عليڪم ورحمه الله وبرکاته سائين واقعي اوهان جي دوستن کي ڏاڍي اڪير هئي ليڪن اوهان يڪو ڪنهن مصروفيت جي ور چڙهي ويا ماشآء الله وري به ديدار ته ڪرايو اٿوَ اوهان جهڙن محب ماڻهن جي سنگت ۾ سخت ضرورت آهي ڪٿي ڪا ترت علاج جي ضرورت پوي ته اوهان سان مشورو ڪري سگهجي انڪري اوهان جي خدمت ۾ عرض آهي ته هن اوطاق جو مڙئي ڀيرو ڪندا ڪيو ته اوهان جا لک لائق ٿيندا۔
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي محترم نثار ابڙو صاحب اميد ته سرها هوندا اوهان جي مهرباني جو اسان جهڙن جھونن کي ياد ڪيو ٿا۔ اوهان جو سوال ته مثاني جي لاءِ ڪا دوا ان لاءِ عرض ته ادا مثاني جا لا تعداد مرض آهي ۔توهان ڪنهن تڪليف يا مرض جو ذڪر نه ڪيو آهي ۔ بهرحال مثاني جي طاقت لاءِ همدرد جي دوا ترياق مثانه هڪ بهترين دوا آهي جيڪا هر پنسار اسٽور تان ملندي خريد ڪري لکيل هدايتن مطابق استعمال ڪندا
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي تمام بهترين مضمون لکيو اٿوَ ۔۔۔ سائين پاڻ ته شرمندي کان ڪال ڪون ٿا ڪريو ته ٽنڊي محمد خان اچي به توهان سان ملاقات نه ٿي سگهي۔۔۔۔ اميد ته اسان جي ڪوتاهين کي نظر انداز ڪندا ۔۔۔ توهان جو سيڪشن ڪافي وقت کان توهان جي لکڻين جو منتظر رهيو آهي ۔۔۔ سلسلو جاري رکجو۔۔۔ نه سائين اسان ان قابل ڪاٿي۔۔۔ جيڪڏهن ڪو ٻيو ماڻهون هٿ ڪيو ۔۔۔ ملي وڃي ته مون کي به آگاهي ڏيندا۔۔۔ ۽ سائين نثار جن کان راز رکندا۔۔۔
جواب: سمنڊ ڦيڻ يعني سمنڊ گجي بس ڙي ادا جهونا ٿيا جهاز سٽ نه جهلن سڙه جي ۔۔۔ جهڙو پاڻي پيئجي ٿو اهڙو ئي نڪتو وڃي، خاص طور تي رات جو ٿورڙو به دٻا٪ءُ برداشت نٿو ٿئي ۔۔۔ يا وري سيءَ ۾ ته بس پاڻي پيتو ناهي ڪم ٿيو ناهي ۔۔۔ وڌيڪ پاڻ سياڻا آهيو ۔۔۔ ڪي چونٿا ته هاءِ بلڊ پريشر سبب به ايئن ٿيندو آهي ۽ آءُ هاءِ بلڊ پريشر جون دوائون يڪيون کاوان ويٺو ۔۔۔ نٿو کاوان ته دل جي ڌڙڪڻ وڌيو وڃي يا بي قابو ٿيو وڃي ۔۔۔ پهريان ته اهو سمجهندو هيس ته پوڙهيءَ کان دوريءَ سبب ائين ٿئي ٿو پر ڊاڪٽرن چيو، نه توکي هاءِ بلڊ پريشر آهي ۔۔۔ والله عالم ۔۔۔وڌيڪ اوهان طبيب آهيو ۔۔۔ ڪو وڌيڪ ڏس پتو هجي ته لک ٿورا باقي اها دوا ”ترياق مثانه“ هت سعوديءَ ۾ ڳولهيان ٿو جي ملي وئي ته واه واه نه ته ڪنهنکي چئبو ته کنيون اچي ۔۔۔ يا وري موڪل تي اچبو ته وٺبي ۽ کائبي ۔۔۔ رب العالمين اوهانکي پنهنجي امان ۾ رکي ۔۔۔۔ تون حبيب تون طبيب، تون درد جي دوا، جانب منهنجي جيءَ ۾، آزار جا انواع، صاحب ڏيج شفا، ميان! مريضن کي۔ shal judy hujeen
