3125 اٽيچمينٽ ڏسو سنڌ جا سڄڻو سلام .......... سنڌ سلامت سنڌي ٻوليء جي ڪتابن جي ذخيري کي دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ تائين پهچائڻ لاء ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن متعارف ڪرائڻ جو جيڪو سسلو شروع ڪيو آهي، ان سلسلي جو ڪتاب نمبر ٻاونجاهه (52) پرتگالي ٻولي ۾ لکيل زندگيون بدلائيندڙ ناول الڪيمسٽ The Alchemist جو سنڌي ترجمو ڪيمانگر اوهان اڳيان پيش آهي. هن ناول جو سنڌي ترجمو ليکڪ ۽ سنڌ سلامت سٿ جي دوست فهيم اختر ميمڻ پاران ڪيو ويو آهي. ياد رهي ته هي ڪتاب دنيا جي پنجهٺ ٻولين ۾ ترجمو ٿي چڪو آهي ۽ گنيز بوڪ آف ورلڊ رڪارڊ ۾ سڀ کان وڌيڪ ٻولين ۾ ترجمو ٿيندڙ ڪتاب طور شامل آهي. اسان ٿورائتا آهيون پياري دوست فهيم اختر ميمڻ جا جنهن هن ڪتاب جو ترجمو ڪرڻ سان گڏ ڪمپوز ڪري سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ لاء موڪليو آهي. پياري دوست عمران درويش سومري جا به قرب جنهن ڪتاب جو ٽائيٽل ٺاهي موڪليو. دوست رشيد سمون ۽ عبدالحفيظ لغاري جا به ٿورا جن ڪتاب بابت پنهنجي راءِ لکي موڪلي۔ ڪتاب مان ورتل ٽڪرو هتي ڪلڪ ڪري ڪتاب ڊائونلوڊ ڪيو
تمام سهڻو ڪم، انتهائي ڪارائتو ڪتاب پيش ڪيو ويو آهي ۽ سليمان وساڻ سميت سنڌ سلامت جي سموري سٿ کي واڌايون ... جيستائين ان لفظ جو تعلق آهي ته اهو ” ڪيمياگر“ ئي آهي، ... ممڪن ڇپائي دوران ڇپائڻ واري کان غلطي ٿي هجي،؟ پر ڪتاب ۾ ڪجهه ٽڪرا پڙهندي خبر پئي ته هر جڳهه تي ڪميانگر ئي استعمال ٿيل آهي۔ ؟؟؟؟ پر جيڪڏهن Al Chemist جي سنڌي ڪبي ته صحيح لفظ ” ڪيمياگر ئي ٿيندو. خئير غلطي ته ڪنهن کان به ٿي سگهي ٿي، وري به ڪتاب پڙهي ڏسجي ممڪن ترجمي ڪرڻ واري محترم فهيم ميمڻ صاحب ڪا وضاحت ڪئِ هجي۔ وڌيڪ اسانجو دوست ڊاڪٽر عبدالحفيظ لغاري ان جي وضاحت ڪري سگهي ته واهه واهه ۔۔۔هڪ دفعو ٻيهر سموري سٿ کي واڌايون، انٽرنيٽ تي سنڌي ٻوليءَ جي کيتر ۾ هڪ شاندار اضافو ۔۔۔۔
وضاحت؛ هن ڪتاب ۾ سائين فهيم ميمڻ صاحب جي وضاحت هيٺ پيش ڪجي ٿي؛ ”هن ڪتاب جي نالي ڪميانگر سان ڪو خاص اختلاف ناهي پر 1910 واري پرمانند ميوارام واري سنڌي لغت جيڪا سنڌ جي علمي۽ ادبي منڊل ۾ هڪ مستند سنڌي لغت سمجهي وڃي ٿي ۽ انجو هڪ نسخو برٽس ميوزم ۾ پڻ رکيل آهي. جي معني ڪيمياگر نه پر ڪيمانگر آهي، “ سائين پرمانند ميوارام جي لغت مطابق The Alchemist جي معني ڪيمانگر ٻڌايل آهي ... سنڌي لفظ آهي ڪيماگر جنهنجي معني آهي دوائن مان قيمتي شيءِ ٺاهيندڙ). سون يا چاندي ٺاهڻ جي دعويٰ ڪندڙ ... حوالو جامع سنڌي لغات انڪري تحقيق کانپوءِ ائين چئجي ته اهو لفظ سنڌي لغت جي حساب سان پڻ صحيح آهي. ڪيمياگر يا ڪيمانگر ... معني مطلب جي حساب سان ساڳيا آهن ... لک قرب
ڪجهه ڏينهن اڳ ئي هن ڪتاب کي پڙهندي هڪ موضوع جوڙڻ جو خيال آيو۔۔۔ اڃان بحث جاري ئي هو ته خبر پئي ته هن ڪتاب جو سنڌي ترجمو به ٿي چڪو آهي۔۔ اهو به اهڙي طرح جو جيڪڏهن ان سنڌي ترجمي کي واپس انگريزي ۾ ڪري پائولو ڪوئلهو اڳيان رکجي ته اهو به وار پٽيندي رڙيون ڪندو ته هي ته سندس ناول ئي ناهي۔۔۔ ڀلو ٿئي اسان جي دوست ادا فهيم ميمڻ المعروف faheemquest جن جو جن ٻڌايو ته ناول جو اصل روح ڪردارن جي تبديلي بجاءِ درست لفظن جي ترجمي سان رهي ٿو۔۔۔ ٿي سگهي ٿو ته پهريون ترجمو ڪندڙ محترم دوست احرار يوسف جو خيال هجي ته ناول ۾ موجود ڏکين لفظن تي مشتمل ڪردارن کي سنڌ جي ثقافتي ڪردارن سان ملائجي ته جيئن پڙهندڙ کي پنهنجي ماحول جي ڪهاڻي لڳي ۽ ان جي دلچسپي وڌي۔۔ پر سچي ڳالهه ته اها آهي ته ڪتاب کي پنهنجي اصل ڪردارن سان درست واقعن تحت پڙهڻ جو ئي اصل مزو آهي۔۔۔ هن ڪتاب کي انگريزي ۾ پڙهڻ کان پوءِ ان جي سنڌي ترجمي پڙهڻ سان يقينن خيال گذريو هو ته متان اهو لطف نه ملي پر پنهنجي مادري زبان جي لفظن جي جوڙ جڪ ۽ شد مد جو بهترين امتزاج ادا فهيم ميمڻ اهڙو ته شاندار نموني ڪيو آهي جو پورو ڪتاب پهرين ئي نشست ۾ پڙهي پورو ڪيو۔۔۔ منهنجي ڪوشش هوندي آهي ته مختصر لفظن سان ساٿين تائين ڪم جي ڳالهه پهتي ڪجي ۔۔ جڏهن هي ناول پڙهيو هو ته ان جي هر صفحي تي ڪم جا جملا پڙهڻ وٽان مليا۔۔ خيال گذريو هو ته انهن جملن کي سنڌي ۾ آڻي ساٿين اڳيان پيش ڪجي پر اهڙن شاندار انگريزي جملن کي سنڌي ۾ به جاندار طريقي سان آڻڻ سولو نه هو پر ادا فهيم اهو سڀ ڪجهه پڻ ڪري ڏيکاريو۔۔۔ آخر خيال گذريو ته پوري ڪتاب جو تت آڻجي۔۔ ڪتاب پڙهڻ کان پوءِ اهو به واضح ٿي پيو۔۔ جيڪو ادا سليمان جي چوڻ تي ڪتاب ۾ شامل ڪيو ويو آهي۔۔ اميد ته پڙهندڙ ڪتاب جي ڏنل سمجهاڻي کي روح سان رلائيندا۔۔۔
سنڌ سلامت علم ۽ ادب جي ترقي لا جيڪا جاکوڙ ڪري رهي آهي اها سج جيان روشن آهي۔۔ هن ڪتاب جو ڪافي عرصي کان انتظار هيو۔۔۔دنيا جي اهم ٻولين ۾ ترجمو ٿيندڙ هي ڪتاب سنڌي ۾ پيش ڪرڻ تي سنڌ سلامت جي سڄي سٿ کي خاص طور تي ادا فهيم ۽ ادا سليمان کي مبارڪون۔
سنڌ سلامت جي سرواڻ سائين وساڻ صاحب جي ڪوشس آخر رنگ لائي پئي ڪافي دوست سنڌي جي ڪتابن کي اي بوڪ تبديل ڪري دوستن لا آساني پيدا ڪن پيا هڪ دفعو وري سنڌ سلامت جي سٿ کي کوڙ ساريون مبارڪون
سڀني دوستن جون مهربانيون۔ سنڌي ٻولي کي انٽرنيٽ تي ترقي وٺرائڻ اسان جي فرضن ۾ شامل آهي ۽ اسان اهوئي ڪري رهيا آهيون۔ هن ڪم ۾ دوستن ڀرپور ساٿ ڏنو آهي۔ سڀني جا ٿورا۔ ڪيمانگر جي سنڌي ترجمي جي گهڻي فرمائش هئي جيڪا پوري ڪئي وئي آهي۔ هڪ دفعو وري فهيم ميمڻ جا ٿورا۔
سڀني دوستن جون مهربانيون۔ سنڌي ٻولي کي انٽرنيٽ تي ترقي وٺرائڻ اسان جي فرضن ۾ شامل آهي ۽ اسان اهوئي ڪري رهيا آهيون۔ هن ڪم ۾ دوستن ڀرپور ساٿ ڏنو آهي۔ سڀني جا ٿورا۔ ڪيمانگر جي سنڌي ترجمي جي گهڻي فرمائش هئي جيڪا پوري ڪئي وئي آهي۔ هڪ دفعو وري فهيم ميمڻ جا ٿورا۔
ادا ٿورا اوهانجا ۽ سڄي سنگت جا جن هن ڪتاب جي دفن ٿيل مسودي کي ڪتاب جي صورت ڏني۔۔ هاڻ ڪوشش اها ئي هجڻ گھرجي ته گھڻي کان گھڻا دوست ان مفت اِي بڪ مان فائدو وٺي سگھن، برازيل جي سُگھڙَ پائولو ڪوئلهو جي علم مان فيض حاصل ڪري سگھن۔
سنڌ سلامت کي هميشه ٻاهران ئي گهمي رڳو نهاري رمندو ويندو هيس۔ ڪتاب الڪيمسٽ ٻڌل هيو پر پڙهيو ڪونه هيم ، انڪري رڳو ڪتاب تي هڪ اڇاتري نظر وجهڻ ڪارڻ سنڌ سلامت تي هليو آيس۔ ڪتاب ڏسڻ لا اندر گهڙڻ لازم ٿي پيو پر اندر پير پائڻ سان ڄڻ اندرجا ڪپاٽ کلي پيا۔ ڇا ته محنت ڪئي آهي يارن! بهترين بهترين ۽ بهترين۔ ڪتاب پڙهڻ کان رهي نه سگهيس ڏهاڪو پنا پڙهيا اٿم۽ رڳو ان ڪري حالي ڇڏڻو ٿو پئي ته چارجنگ ختم ٿي رهي آهي ،بجلي بند آهي ۽ شابس موڪلڻ چاهيانٿو۔ ناولي هيرو واري ڪاوش آهي۔ مقصد سان انسيت ۽ تڙپ ئي ناول جو ڪارج ڏيکارجي پئي ته سنڌ سلامت جا يار اڳ ئي ان پنڌ جا پانڌيئڙا پيا پسجن جن سونهن ۽ سڪ سان سنڌ سلامت کي سنواري ۽ سنڀائي فيس بوڪ جي سنڌي نيري اڀ تي اهي چتر چٽڻ جو ارنڀ ڪيو آهي جو آسائتو آهيان ته اهو سفر هلندو رهندو ۽ ڪيئي پيڙهيون لاڀ لهنديون۔ هي ڪتاب منڍ مان ئي پسجي پيو ته سنڌي ڳڀروئن جي ذهني لاڙي کي سجائي پاسي سهنجڻ ۾ ڪارائتو ٿيندو۔ فهيم صاحب جو سنڌي جڙا اهڙوآهي ٍڄڻ ڪو پوئين پهر ڪينجهرهندوري ۾پيو جهولي۔
محترم شاهنواز سائين لک ٿورا جو اسان جي هي محنت اوهان وٽ قبول پئي۔ حوصلا افزائي لاء ٿورائتا آهيون۔ سنڌي ٻولي جي انٽرنيٽ تي ترقي ئي اسان جو اولين مقصد هئي ۽ ان مقصد ذريعي اسان سنڌ جي لکيل پڙهيل طبقي ۾ سنڌ پرستي ۽ علم لاء چاهه پيدا ڪرڻ لاء جتن ڪري رهيا آهيون۔ اوهان جهڙا دوست اسان جي رهنمائي ڪندا رهندا ته ضرور ڪاميابين ڏانهن وکون وڌنديون رهنديون۔ خوبصورت لفظن ۾ ڀيٽا پيش ڪرڻ تي سنڌ سلامت سٿ اوهان جو ٿورائتو آهي۔
