مان جڏهن ننڍو هوندو هيم ته اڪثر ماهوار نونهال (اردو) انتهائي شوق سان پڙهندو هيم۔۔ ان وقت منهنجو سوٽ imdad samo روزانو 40 ڪلوميٽر طئي ڪري دادو شهر ۾ ڊگري ڪاليج ۾ پڙهڻ ويندو هو۔۔۔ هو هر مهيني باقائدگي سان اهو رسالو خريد ڪندو جنهن کان پوءِ مان پنهنجي خرچي مجهان اڌ قيمت ۾ وٺي پڙهندو هيم۔۔۔ هن رسالي ۾ شروعات ۾ حڪيم محمد سعيد جون نصيحتون شايع ٿينديون هيون جيڪي پڙهڻ ۽ انهن جو ترجمو ڪري ڊائري ۾ لکڻ منهنجو پسنديده شوق هو۔۔۔ ان ڪري هن عظيم شخصيت بابت مان ننڍپڻ ۾ ئي ڪافي ڪجهه ڄاڻي چڪو هيم۔۔۔ سندس مثالي زندگي آخرڪار اڄ جي ئي ڏينهن يعني 17 آڪٽوبر 1998 تي پوري ٿي جڏهن کيس گوليون هڻي شهيد ڪيو ويو هو۔۔۔ مون کي يقين ئي نه ٿي آيو ته هر وقت سادگي ۾ رهندڙ هي ماڻهون ڪنهن لاءِ ايترو خطرناڪ به ثابت ٿي سگهي ٿو جو کيس سرِ عام قتل ڪيو وڃي۔۔۔ حڪيم محمد سعيد هڪ معروف حڪيم، دانشور ۽ انسان ۽ علم دوست شخصيت هيو۔۔ همدرد دواخانه ۽ ٻارن جي رسالي ”نونهال“ کيس پاڪستان ۾ شهرت جي بلندين تي پهچايو۔۔ پاڻ مختلف موضوعن تي ڪيترا ئي ڪتاب پڻ لکيا۔۔ ۽ هو سنڌ صوبي جو گورنر پڻ رهيو۔۔ وفات کان پوءِ کيس ملڪ جو اعلى قومي اعزاز نشانِ امتياز پڻ ڏنو ويو۔۔۔ اڄ همدرد دواخانو، همدرد يونيورسٽي، ۽ مدينت الحڪمت جهڙا ادارا ۽ همدرد صحت، نونهال ۽ نونهال ادب سندس نالو اڃان تائين زنده رکيو آهي۔۔۔
ادا۔۔توهان جي تحرير پڙهي ماضي ياد اچي ويو آهي۔ مونکي اڄ به ياد آهي ته ٺٽي شهر ۾ ايندڙ ٻارن جا سڀ رسالا مان وڏي شوق سان هر مهيني وٺي پڙهندو هئس۔ ڪراچي مان نڪرندڙ نونهال، آنکهه مچولي، بچون ڪا ڊائيجسٽ، ٽوٽ بٽوٽ، ساٿي ۽ لاهور مان نڪرندڙ بچون ڪي ڪهانيان، تعليم و تربيت وغيره وغيره انکان علاوه سنڌي ۾ نڪرندڙ گل ڦل، مُرڪ ۽ سُرهاڻ به ياد آهن۔ انهن رسالن جو ڪافي تعداد اڄ به مون وٽ موجود آهي ۽ ننڍپڻ جون حسين يادون ڏياريندو آهي۔ نونهال رسالو به هڪ منفرد رسالو هو۔ شهيد حڪيم محمد سعيد نونهال ۾ جاگو اور جگاؤ جي نالي سان هڪ نصيحت ڀريو ڪالم لکندو هو، پاڻ نهايت متاثر ڪندڙ شخصيت ۽ درويشانه طبيعت جا مالڪ هئا۔ٻارن جي علم ۽ ادب لا سندس ڪيل ڪم وسارڻ جوڳا نه آهن۔
حڪيم سعيد جون خدمتون وسارڻ جهڙيون ناهن پر سندس قتل به اڻ وسرندڙ آهي۔ ڪراچي جي هڪ اهم تنظيم جي اهم شخصيت يعني موجوده گورنر سنڌ عشرت العباد خان جو نالو اڪثر کنيو ويندو آهي ته هو سندس قتل ۾ ملوث آهي۔ ان ۾ ڪيتري صداقت آهي، ان بابت ڪا تفتيش به ٿي آهي الائي نه ؟
