گذريل ڪجهه سالن ۾ پاڪستان ۾ ٿري جي لائسنس جي نيلامي جو ڳالهيون هلي رهيون آهن هاڻ تي حڪومت جي اعلان مطابق 3 جي سان گڏ 4 جي لائسنس به جاري ڪيو پيو وڃي. پر آخر هي 3 جي ۽ 4 جي آهي ڇا؟ ۽ ان ٽيڪنلوجي جي اچڻ سان پاڪستان جي عوام کي ڪهڙو فائدو ملندو. 3جي جي باري ۾ ڄاڻڻ لاءِ پهرين هي سمجهجي ته اصل ۾ هي جي ڇا آهي؟ ان سان مراد موبائل ٽيڪنلوجي جنريشن آهي ٽاور ۾ لڳل سامان ۽ موبائل فون ٻئي شامل آهن. 1980 ۾ وائرليس موبائل ٽيڪنلوجي جي پهرين نسل متعارف ڪرائي وئي. 1جي ۾ اينالاگ ٽيڪنلوجي جو استعمال ڪيو ويو. ۽ هوا جي ذريعي صوتي پيغامات موڪلڻ جي سهولت سڀ کان پهرين جاپان ۾ فراهام ڪئي وئي. 1991 ۾ فن ليڊ ۾ 2جي ٽيڪنلوجي جو آغاز شروع ڪيو ويو ان ۾ ڊجيٽل سي ڊي ايم اي ۽ جي ايس ايم ۽ ٻيو موبائل ڪميونيڪيشن جي بناد رکي وئي. 2جي ۾ صاف آواز ڪال سان گڏ گڏ ايس ايم ايس، پيڪيجز ۽ ايم ايم ايس، جهڙيون سهولتن جو به آغاز ٿيو. پاڪستان سميت دنيا جي ڪيترن ملڪن ۾ اڃ به موبائل ڪميونيڪيشن جي هي ٽيڪنلوجي استعمال ٿي رهي آهي. بعد ۾ موبائل انٽرنيٽ جي وڌندڙ مقبوليت کي ڏسندي تيز رفتار جي پي آر ايس ۽ عيج سروس متعارف ڪرايون ويون جنهن جي بدولت موبائل تي انٽرنيٽ جي زياداه رفتار حاصل ڪئي وئي. انهي کي عام طور تي 3جي ۽ 2جي جي درميان واري ٽيڪنلوجي طور ڄاڻيو وڃي ٿو ۽ ان جو نالو 2.5جي رکيو ويو. پاڪستان جي وڏن شهرن ۾ عيج سروس دستاب آهي. ان وقت جي پي آر ايس سروس جي ذريعي صارفين کي 15 کان 20 ڪلو بائيٽ في سيڪنڊ جي رفتار فرهام ڪئي ويندي آهي 3جي ٽيڪنلوجي جو آغاز 2001 جاپان ۾ ڪيو ويو. پراڻي ٽيڪنلوجي جي مقابلي 3جي جي زياداه رفتار ٽرنسفر ۽ بهتر نيٽ ورڪ سروسز فرام ڪندي آهي. 3جي جي ذريعي صارفين کي تيز رفتار براڊبينڊ انٽرنيٽ فراهام ڪيو ويندو آهي. انهي ٽيڪنلوجي جي مدد سان موبائل فون تي ويڊيو اسٽريمنگ لائيو ٽيلي ويزن ويڊيو ڪانفرنس تيز رفتار انٽرنيٽ برائوزنگ ۽ ڪيتريون سرويز حاصل ٿي سگهن ٿيون. ايوو ۽ وائي ميڪس به دراصل 3جي ٽيڪنلوجون آهن. 3جي جي مدد سان صارفين کي 512 ڪي بي پي ايس کان 3.1 ايم بي پي ايس تائين انٽرنيٽ اسپيڊ فراهام ڪري سگهجي ٿي. يعني جيتري اسپيڊ پي ٽي سي ايل جي ايوو سروس توهان کي فراهام ڪري رهي آهي توهان ايتري اسپيڊ پنهنجي موبائل تي حاصل ڪري سگهو ٿا ۽ ان جي مدد سان اسڪائپ وائبر ۽ ٻين سروس کي بنارڪاوٽ استعمال ڪري سگهو ٿا. 4جي هن وقت سب کان تيز رفتار موبائل ڪميونيڪشن ٽيڪنلوجي آهي. ان ٽيڪنلوجي جي ذريعي جتي ريواتي ڪالز ايس ايم ايس ايم ايم ايس جهڙيون سهولتون حاصل ڪري سگهجن ٿيون اتي 100 ايم بي پي ايس تيز رفتار موبائل براڊبينڊ جي سهولت ۾ حاصل ڪري سگهجي ٿي. 4جي ۾ ائي پي بيسڊ وائز ڪال آن لائن گيمنگ ۽ ايڇ ڊي اسٽريمنگ جا فيوچر به شامل آهن. هي سروس هن وقت دنيا جي ڪجهه ملڪن ۾ دستياب آهي. ۽ ان جي تحت صارفين زياداه تر موبائل انٽرنيٽ سروس هي استعمال ڪن ٿا. هتي هي ڳالهه نوٽ ڪرڻ جي آهي ته هن نئين موبائل جنريشن جي لاءِ موبائل ٽاورس ۽ موبائل فون اپ گريڊ ڪرڻ لازمي آهي. جيڪڏهن توهان وٽ 3جي فون آهي ته توهان 4جي ٽيڪنلوجي استعمال نه ٿا ڪري سگهو. پر جيڪڏهن توهان وٽ 4جي فون جئين آئي فون ايس 5 يا گليڪسي ايس 4 آهي ته توهان ان کي صرف 4 جي نيٽ ورڪ پر 3جي يه جي پي ايس سان گڏ به استعمال ڪري سگهو ٿا. پاڪستان ۾ ان وقت موجوداه جي پي آر ايس ۽ نئي اچڻ واري 3جي 4جي ٽيڪنلوجي ۾ انٽرنيٽ رفتار جو اندازو ان چارٽ ۾ ڏسي سگهو ٿا. ان وقت 3جي سروس دنيا جي گهٽ ۾ گهٽ 150 کان وڌيڪ ملڪن ۾ موجود آهي پر 4جي سروس فرام ڪرڻ واري ملڪ ڪجهه آهن. پاڪستان ۾ ان وقت ٽئي ٽيلي کام ڪمپنيون فوري طور تي 3جي سروس شروع ڪرڻ جي صلاحيت رکن ٿيون. هتي هي ڳالهه ذهن ۾ رکڻ لازمي آهي ته نئي سروس کان صارفين کي فائدو ته پوچندو پر سروس سستي نه هوندي. جهڙي طرح براڊبينڊ انٽرنيٽ پهرين ڪافي ميهنگي هوئي اهڙي طرح 3جي جي پيڪيجز جا به ريٽ ڪافي زياداه هوندا.
هڪ اهڙو ليک جيڪو جواب آهي هر ماڻهو جي سوال جو ته آخري 3 جي آهي ڇا؟ سُٺي ڄاڻ ڏيڻ جي مهرباني ۽ آئنده به ڏيندا رهجو
بهترين معلومات ڏيڻ جي مهرباني. اسان سوچيو ته ”جِي“ صرف گورنمينٽ اڳيان ”جِي“ ڪرڻ لا هوندي پر هِي واقعي به اسان عوام جِي ئي آهي.
سائين ڇا ڪجي هاٿ خاموش رهن ڪون ٿا سو ڪجهه نه ڪجهه مڙائي انٽرنيٽ تان ڳولي ڳولي ان ٿورو گهڻو اضافو ڪري توهان جي سامهون حاضري ڀريون ٿا. جئين توهان دوستن کي خبر پوءِ ته اڪبر اڃان هن جهان تي زنداهه آهي باقي هي ڳالهيون ته روزانو اسان جي اڳيان ڪيترائي ڀيرا گذرن ٿيو. دوستن جي موٽ جي مهرباني
وقت جي ضرورت ۽ عام ماڻهن سان لاڳاپيل سوال جا سهڻي نموني سمجهايل تفصيل ... اوهان جي شيئرنگ سچ ته ڏاڍي وڻي
ٽيليڪام جي حوالي سان هي سوال گهڻن ئي ماڻهن جي ذهن ۾ اٿندا رهيا آهن، تازو 3جي جي باري ۾ حڪومتي اعلانن بعد گهڻن جي ذهن ۾ جيڪي سوال هئا، اوهان جي هن ونڊ ۾ انهن جا جواب موجود آهن.... بهترين
”3 جي“ سروس جي پاڪتان ۾ اڃان تائين لائونچ نه ٿيڻ جو هڪ وڏو سبب هتان جي مارڪيٽنگ ۽ مقامي انتظاميه پڻ آهي، پاڪستاني حڪومت سوچي ٿي ته هن سروس لائسنس مان ڪهڙي طرح وڌيڪ پئسو ٺاهجي ۽ جڏهن جيڪي ڪمپنيون وڌيڪ پئسو ڀري هي لائسنس حاصل ڪنديون ته ڇا اهي گهٽ پئسن ۾ اها سروس پنهنجي صارف کي ڏينديون ؟
