3 جي ۽ 4 جي جي آمد سان ملڪ ۾ انٽرنيٽ جي نئين دور جي شروعات ٿيندي ۽ اميد آهي ته ملڪ جي معاشي ترقي به ٿيندي. پر اتي سوال پيدا ٿئي ٿو ته جتي اسان ٽئين دنيا جي ملڪن کان ڪوهين ڏور پوئتي بيٺا آهيون اتي 3 جي ۽ 4 جي جا اسان جي معاشري تي ڪهڙا اثر پوندا؟ ٽيڪنالاجي جي ميدان ۾ اها جدت جنهن سان سمارٽ فون ۽ ٽيبليٽ پي سي جي استعمال ۾ اضافو ٿيندو ته ساڳي وقت اهو سوال به اڀري ٿو ته غريب ماڻهوءَ يا ڳوٺ ۾ رهندڙ هاريءَ لاءِ اها جدت ڪيتري حد تائين فائيندمند ثابت ٿيندي جڏهن ته هو گذر سفر به وڏين مشڪلاتن سان ٿو ڪري. تعليم جيڪا اڳ ئي پوئتي پيل آهي ته ڇا انٽرنيٽ جي تيزيءَ سان ٻارن کي ۽ تعليمي ادارن کي ڪو فائدو ڏيئي سگهجي ٿو؟ مان ان ترقي جي خلاف ناهيان پر سوال اهو آهي ته ان نئين ٽيڪنالاجي جي آمد سان اسان مستقبل جي لاءِ ڪهڙو پلان يا رٿا جوڙي رهيا آهيون؟ يا اها نئين ٽيڪنالاجي قوم جي هر فرد لاءِ ڪيئن فائيندمند ثابت ٿيندي؟
جيسين ٿري جي جي نيلامي نه ٿي هئي ته اسان مستقل رڙيون ڪندا رهياسين ته تقريبن دنيا جا 90 سيڪڙو ملڪ ايسيتائين جو گذريل اڌ صدي کان جنگ ڀوڳيندڙ افغانستان جهڙي ملڪ ۾ ٿري جي ٽيڪنالاجي موجود آهي ته پاڪستان ۾ ڇو ناهي.. هاڻي جڏهن نيلامي مڪمل ٿي چڪي آهي ۽ ملڪ ۾ ٽيڪنالاجي بس شروع ٿيڻ تي آهي ته توهان سميت ڪيترن ئي سجاڳ ڌڻين کي ان ٽيڪنالاجي مان درست فائدا حاصل ڪرڻ جي سوچ بلڪل به ايندي.. پر منهنجي خيال ۾ ملڪ ۾ غربت ۽ بيروزگاري هڪ الڳ مسئلو آهي جنهن کي نئين ٽيڪنالاجي جي اچڻ سان نه ڀيٽائجي.. هوئن به توهان جا گهڻا خدشا ته ٽيڪنالاجي جي عملي لاڳو ٿيڻ کان پوءِ ختم ئي ٿي ويندا جهڙوڪ.. اي تعليم... اي بينڪنگ.. اي بزنيس وغيره جي اچڻ سان باقي مسئلا به اهو ڏسي ته هڪ ڏهاڙي 200 روپيا ڪمائيندڙ جڏهن موبائيل افورڊ ڪري سگهي ٿو ته ضرورت پوڻ تي نيئن ٽيڪنالاجي جي گهر به برداشت ڪري ويندو...
اهو هڪ اهم سوال آهي. جنهن جو جواب اسان وٽ ناڪاري ئي آهي. ڇو ته اسان ان ميدان ۾ ڪوهين ڏور بيٺآ آهيون. سواء انهن چند ماڻهن جي جيڪي يونيورسٽين ۾ پڙهن ٿا يا تحقيق ڪن ٿا، يا جيڪي صحيح نموني پڙهائڻ لاء نوان گس تلاش ڪن ٿا يا اهي جيڪي اسٽاڪ مارڪيٽ يا آنلائين ٽرانزيڪشنز ڪن ٿا باقي سڀ هن ٽيڪنالاجي مان ڪو فائدو حاصل ڪري نه سگهندا .... ها ڪجهه تعداد آهي جيڪو پنهنجي ٻاهر رهندڙ مٽن مائٽن، دوستن سان وڊيو ڪچهري ڪري سگهي ٿو ..... باقي اسان جو عام ماڻهو اتي جو اتي هوندو.
ادا اها غربت هميشه لاءِ ته نه رهندي ، جيئن 2007 کان اڳ هاري زميندارن جا قرضي هئا، هارين کي ٽينشن گهڻا هئا، پ پ حڪومت جي ايندي ئي ڦٽين (وونئڻن ) جي اگهه ۾ اضافو ٿيو، هارين جا قرض لهي ويا ، اُلٽو زميندار هارين جا قرضي ٿي پيا. چوڻ جو مطلب ته جديد ٽيڪنالاجي آئي آهي ته ايندڙ ڪجهه سالن ۾ هر خاص و عام هن مان فائدو حاصل ڪري سگهندو. هاري هجي يا مزدور فائدو حاصل ڪندا، لازم ناهي ته هِن ڏهاڪي ۾ فائدو حاصل ڪن، ايندڙ ڏهاڪي يا ان کان به ايندڙ ڏهاڪي ۾ فائدو حاصل ڪندا. اڳ ۾ ماڻهن کي خبر ئي نه هئي ته موبائل ڇا آهي ؟؟؟ هاڻ ته اڻ پڙهيل به موبائل فون استعمال ڪرڻ جو ايترو ئي ماهر ٿي ويو آهي ڄڻ موبائل فون ٺاهي ئي اُن هُجي.
