فقير هدايت علي نجفي ”تارڪ“ لعلو رائنڪ

'سنڌي شخصيتون' فورم ۾ عبدالغني لوهار طرفان آندل موضوعَ ‏10 مئي 2014۔

  1. عبدالغني لوهار

    عبدالغني لوهار
    سينيئر رڪن

    شموليت:
    ‏3 جولائي 2009
    تحريرون:
    3,207
    ورتل پسنديدگيون:
    5,227
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    523
    ڌنڌو:
    ڪوسٽ گارڊ ۾ ملازمت
    ماڳ:
    اصل شهر وارھ ، موجوده ڪراچي
    فقير هدايت علي نجفي ”تارڪ“
    [​IMG]
    تارڪ الدنيا علامہ محمد هدايت علي صاحب ”تارڪ“ علوي رحمت الله عليہ، فقير روشن ضمير، هفت زبان شاعر و اديب نظم و نثر جي ننڍن وڏن 200 ڪتابن جو مصنف ۽ مترجم هو.
    صاحب موصوف صوبهءِ سنڌ جي انهن باڪمال و برگزيد مشهور هستين... مان هو، جن تي سر زمينِ سنڌ کي تاقيامت بجا طور فخر و ناز رهندو.
    تارڪ صاحب يڪ وقت عاشق، صادق، صوفي، فقير، مولوي، حافظ، قاري، خطيب، خوش نويس، عابد، زاهد، شب خيز، صوم و صلواة جو پابند، علمِ نجوم، علمِ جفر، علمِ رمل، علم قيافه، علم طب جو ماهر هو. خوشرو، خوش مک، خوش خو، خوش فڪر، خوش خوراڪ، خوش پوشاڪ، زنده دل ۽ حاضر جواب هو. ڪشف القلب ۽ ڪشف القبور تي به عبور حاصل هوس. هن جو پاڻ تي، پنهنجي نفس اماره تي پورو قبضو هو.
    ترڪ ڪر ”تارڪ“ تعلق دنيوي،
    ٿي مجرد، ڪر قلندر وار رقص.
    ابتدا ۾ ”نجفي“ تخلص سان شعر چوندو هو، سنه 1917ع سائين صفي الله صاحب نقشبندي سجاده نشين درگاهه نوشهروفيروز ۾ جي دستِ حق تي بعيت ڪري، وحدت جي واٽ ورتائين. سنه 1918ع ۾ جناب سلطان علي صاحب ”سالڪ“ علوي ڏانهن رجوع ٿي، نجفي مان تارڪ بڻجي، علمِ عروض تي عبور حاصل ڪيائين. پاڻ امير گهراڻي جو صالح ۽ باڪمال فرد هو، مگر تارڪ تخلص هن جي طبيعت تي گهرو اثر ڪيو، جو هو آرائش ۽ زيبائش سان تعلق ختم ڪري، راحت و آرام ڦٽائي، دنيوي لذتن کي لت هڻي، دنيا ۽ دنيا جي مسرتن کان منهن موڙي، اهلِ دنيا سان ناتا ۽ رشتا ڇني، ڀريو تريو گهر ڇڏي، اباڻي ۽ اميراڻي ترڪي کي ترڪ ڏئي سراپا تارڪ بڻجي ويو:
    ترڪ دنيا، ترڪ عقبيٰ، ترڪ موليٰ، ترڪ، ترڪ،
    عشق آديسين کي عالم ۾ رسايو هي بلاغ.
    ڪنهن وقت تي اهڙي محويت ۽ اهڙو استغراق جو عالم هوندو هوس، جو نه پنهنجي خبر، نه وري آئي وئي جو پتو. مستي جي عالم ۾ وار اُڀا ٿي ويندا هئس، سچل ثاني الائي ڪهڙا ڪهڙا مخفي راز ۽ پوشيده اسرار آشڪار ڪندو هو، جن جي ٻڌڻ سان اهلِ دانش دنگ رهجي ويندا هئا:
    من خدا جـي ماهـيت معلوم ٿي دل جان کي،
    هاڻ مان ڪهڙو ڪريان اقرار عبديت سندو؟
    تارڪ صاحب قادرالڪلام ۽ زودگو شاعر هو، الفاظ هن جي اشاره جا محتاج ۽ منتظر هوندا هئا. هي وحدت الوجود جو حامي، همه اوست جو قائل ۽ حامل هو. هن جي ڪلام و بلاغت نظام تي تصوف جو رنگ غالب، هر شعر مان معرفت جي موتين جي جهلڪ ۽ جوت نظر ايندي. صوفيا ڪرام ۾ هي پهريون ۽ پويون شاعر آهي، جنهن علمِ عروض تي پنهنجي شاعري ۽ فڪر جو بنياد رکيو آهي.
    هن شاعري جي هر صنف تي طبع آزمائي ڪئي آهي، مادهء تاريخ ڪڍڻ ۾ خاص ملڪو حاصل هوندو هوس، صنائع و بدايع تي ڪافي کان زياده ڪلام چيو اٿس، انهيءَ سلسلي ۾ ڪوبه سنڌي زبان جو شاعر هن جي مدِ مقابل نٿو اچي سگهي.
    هن عشق جي اوتار شاعري جي معرفت، دنيا کي معرفت ۽ حقيقت، شريعت ۽ طريقت، امن ۽ آتشي، صلح ۽ مساوات محمدي، انسانيت ۽ اخوت، اخلاق ۽ ادب جو پيغام پهچايو آهي، هن کي پنهنجي فڪر ۽ فن، ملفوظات ۽ ارشادات تي ڏڍ ۽ ناز هو. تڏهن ته شاهه صاحب وانگر سِر منبر شاعرانه تعلي ڪندي فرمائي ٿو:
    پيغمبري جو ختم زمانو ٿيو آهي،
    نه ته مون مٿي نازل ٿيو فرقان سخن جو.
    فيس بوڪ تان ورتل
     
    انتظامي رڪن طرفان آخري ترميم: ‏14 مئي 2014
    5 ڄڻن هيء پسند ڪيو آهي.
  2. عبد الله فهيمي

    عبد الله فهيمي
    سينيئر رڪن

    شموليت:
    ‏13 ڊسمبر 2011
    تحريرون:
    363
    ورتل پسنديدگيون:
    931
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    253
    ڌنڌو:
    سنڌي علماء جي ڪتابن کي جمع ڪرڻ
    ماڳ:
    ڳوٺ حاجي بگن خان ابڙو تعلقه ۽ ضلع لاڙڪاڻه
    سندس جي تصانيف ملي ويندي؟
     
  3. عبدالغني لوهار

    عبدالغني لوهار
    سينيئر رڪن

    شموليت:
    ‏3 جولائي 2009
    تحريرون:
    3,207
    ورتل پسنديدگيون:
    5,227
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    523
    ڌنڌو:
    ڪوسٽ گارڊ ۾ ملازمت
    ماڳ:
    اصل شهر وارھ ، موجوده ڪراچي
    سندن درگاھ تان ئي ممڪن آ ته ملي وڃي ، هر اسلامي مهيني جي 17 تاريخ جي رات تي درگاھ تي محفل سماع ٿيندي آهي
     
  4. سليمان وساڻ

    سليمان وساڻ
    مينيجنگ ايڊيٽر
    انتظامي رڪن لائيبريرين

    شموليت:
    ‏6 آڪٽوبر 2009
    تحريرون:
    16,941
    ورتل پسنديدگيون:
    27,308
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    533
    ماڳ:
    سچل ڳوٺ ، ڪراچي
    سندس شاعريء تي ڊاڪٽر نواز علي شوق پاران ڪيل پي ايڇ ڊي ٿيسز جيڪا سنڌ جي ثقافت کاتي پاران ڇپايل آهي پڙهيم ... تمام سٺو ڪتاب ۽
     
    2 ڄڻن هيء پسند ڪيو آهي.
  5. عبدالغني لوهار

    عبدالغني لوهار
    سينيئر رڪن

    شموليت:
    ‏3 جولائي 2009
    تحريرون:
    3,207
    ورتل پسنديدگيون:
    5,227
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    523
    ڌنڌو:
    ڪوسٽ گارڊ ۾ ملازمت
    ماڳ:
    اصل شهر وارھ ، موجوده ڪراچي
    اگر ممڪن هجي ته هن اڱڻ تي به ونڊ ڪندا مهربانيون
     
  6. ابراهيم لاشاري

    ابراهيم لاشاري
    سينيئر رڪن

    شموليت:
    ‏13 مارچ 2014
    تحريرون:
    163
    ورتل پسنديدگيون:
    48
    ايوارڊ جون پوائينٽون:
    408
    فقير هدايت علي نجفي تارڪ هفت زبان شاعر علامه

    جي 78 ورسي جي مناسبت سان

    ابراهيم لاشاري (وارهه)

    عشق جي آثار کان ٿي ويا سڀئي يڪبار چپ ،

    عقل چپ، ادراڪ چپ، اذڪار چپ ، افڪار چپ ،

    موج محويت سبب تارڪ جي دل مان ٿي ويو ،

    ذڪر چپ، ۽فڪر چپ، اسرارچپ انوار چپ.

    سونهاري سنڌ هونئين به صوفين ،صالحن، ولين ،نيڪ مرد، پيرن فقيرن ،درويشن درد مندن ،فقيرن، فقرائن، قطبن ،علما ئن ۽ علمائن مخدومن اهل فڪر اهل علم مهمانوازن سنڌين جو ديس آهي اسانجي سکي ستائبي سرسبز سنڌڙي هيرن ۽ جواهرن ماڻڪن ۽ موتين سان هميشه جرڪندي رهي آهي سرزمين سنڌ وقتن به وقتن مختلف هستين جي مالڪن کي پنهنجي کک ۾ جنم ڏنو آهي اهڙن عظيم هستين ۾ اڳوڻي ضلعي لاڙڪاڻي ۽ هاڻوڪي ضلعي قمبر شهداد ڪوٽ جي وارهه تعلقي جي ننڍڙي شهر لالورائنڪ ۾ صوفي فقير هدايت علي نجفي تارڪ ولد فقير الهداد عرف تراب علي تنيو کي 29جولاءِ1894 ع آچر ڏينهن مطابق 25 محرم الحرام 1312هجري پره ڦٽي مهل ۾ جنم ورتو . فقير هدايت علي نجفي تارڪ شروعاتي تعليم پنهنجي والد صاحب کان ورتي جيڪو وقت جو هڪ عالم ۽ صوفي بزرگ پڻ هو سندس والد سٺي تربيت ۽ تعليم ڏيڻ کانپوءَ عربي ۽ فارسي جي تعليم مدرسي ٺوڙهي شريف ۾ مولانا محب الله تنئي کانپوءِ مدرسه دارالعلوم شهر کنڊو (وارهه) ۾ مولانا خاراني صاحب کان حاصل ڪرڻ بعد سلوڪن جي راهه ۾ نوشهري فيرو جي نقشبدي بزرگ ميان صفي الله جو مريد ٿيو درياءَ خان فقير ۽ فقير نواب ولي محمد لغاري سان پڻ خاص عقيدت ٿيس پنهنجي مرشد صفي الله کان فيض وٺي اچي لالورنئڪ ۾ لنڊ واهه جي ڪپ تي آستانو اڏي سڀ لاڳاپا ترڪ ڪري ( تارڪ الدنيا) ٿي پنهنجي شآعري وسيلي اندر جي اڌمن کي ظاهر ڪندو رهيو هميشه عشق الاهي ۾ ايتري قدر محو ٿي ويو جو هر و قت عبادت ۾ مشغول رهندو هو ستن زبانن سنڌي ،سرائڪي ، فارسي ، عربي ، هندي ، پشتو ۽ اردو جي هن عظيم صوفي شاعر پهريان (نجفي ) تخلص اختيار ڪيو بعد ۾ (تارڪ ) سڏايائين فقير هدايت علي نجفي تارڪ مڙني خوبين جو مالڪ هوندو هو، پاڻ سدائين عبادت الاهي ۾ عمر گذاريائين صوم صلوات جو پابند هوندو هو. انسان ذات سان بيحد پيار محبت امن آشستي جو ڌرم رکندڙ انسان ءِ ڪيني ڪلفت کان ڪنارو ڪندڙ هو ءَ انسان ذات جي خدمت کي افضل سمجهندو هو ءَ قرب وارو عظيم انسان هو. سندس چيل شعر هر صنف تي علم عروض موجب آهي سندس ڪلام ۾ سلاست ءِ رواني ۽ لفظن ۾ سادگي سان ٽم ٽار آهي ،عمومن سنڌي ادب جي سڀني صنفن تي وڏي دسترس حاصل هوندي هئي سندس شاعري جي مڙني صنفن جهڙوڪ ڪافيون، ربايون ، مثنويون ،قطعات، مرثيا ، مسدس، ڏوهيڙا ، غزل ، بيت ، مرثيه ،سلام ،نوحه منجاجات ، جهجي انداز ۾ ڇپيل آهن تارڪ سائين کي جواني جي جوڀن ۾ مجازي عشق جي مهيز لڳي جنهن جي اثر ڪري شاعري ڪرڻ شروع ڪيائين سندس عشق پنهنجي ڪنهن عزيز سان هو عشق جي ڏاڪي جي ناڪامي سبب شادي ڪرڻ جو ارادو به هميشه لاءِ ترڪ ڪري ڇڏيائين پاڻ الفي پائي فقير تارڪ نجفي پيرين اگهاڙي پنهنجو ديس ڇڏي گهر کي به خير آباد چئي ٻاهر هليو ويو پنهنجي من اندر جو اظهاري پنهنجي ڪلام ۾ هن طرح ڪيو اٿين

    1 عشق جي اوقات ۾ ڪثرت جو ڪاروبار چٽ ،

    شهر چٽ ، دوڪان چٽ ، واپار چٽ ، بازار چٽ ،

    جذبئه توحيد کان تارڪ رهيو ڪينڪي ،

    دوستي چٽ، دشمني چٽ ، يار چٽ ، اغيار چٽ .

    تارڪ نجفي هي صوفي عارف زبردست عالم ، اديب ، ۽ بهترين نثر نويسي جي سڀني خوبين جو مالڪ هو هن هفت زبان شاعر عمر جي ٿوري عرصي منجهه ٻه سو (200) کن ڪتاب لکي سنڌي ادب کي مالا مال ڪري ڇڏيو دنيا جي گردشن ۽ لوڏن ۽ سندس جي شاعري جي مالڪي نه ٿيڻ سببگهڻو تڻون ڪلام ڇڙوڇڙ ۽ ٽڙيل پکڙيل ڪري عام ماڻهن تائين نه پهچي سگهيو ، هيترن سارن ڪتابن منجهان (چاليهارو) کن ڪتاب سندس شاگرد محترم سيد اظهر گيلاني صاحب گهوٽڪي واري جي لائبريري ۾ ته ڪي ڪتاب وري عبدالڪريم (نصرت) وٽ ۽ ڪجهه ڪتاب وري محترم مرزا اسد بيگ صاحب ۽ سندس ڀاءَ محترم مرزا اجمل بيگ جي لائبريري جي زينت بڻيا .سندس شاعري جو ڪتاب (ديوان تارڪ) سنڌي ادبي بورڊ سال 1989ع ڌاري ڇپائي پڌرو ڪيو آهي باقي سمورا ڪتاب قلمي صورت ۾ ناياب آهن ، فقير هدايت علي نجفي تارڪ پاڻ هفت (ستن)ٻولين جي شاعر ۽ وڏو عارف، سالڪ ۽ صوفي بزرگ ٿي گذريو آهي ،سندس ڪيترن ئي لقبن سان سڏيو ويندو آهي جنهن منجهه تاج الشعرا، فخرالشعرا ،خادم الفقرا، زيدته العارفين ، قدوته السالڪين ، ساقي جام ، معرفت مالڪ مجتهدالعصر سان پڻ ياد ڪيو ويندو آهي ،سندس شاعري اعلي قسم جي آهي ۽ ٻين شاعرن جي ڀيٽ ۾ سندس شاعري نرالي پڻ آهي علامه تارڪ نجفي شاعري جي صنف غزل جو ته بادشاهه هو غزل جي صنف ۾ به عشق جنون ۽ جوش سان پڻ ٽم ٽار لڳو پيو آهي سندس غزل ۾ پاڻ چوي ٿو ته

    عشق عشرت رنج راحت وصل هجرت چار ڏينهن

    عشق الفت يا عداوت آهي مدت جا چار ڏينهن

    فرشاهي ڪج ڪلاهي سو سپاهي سڀ گذر

    شان شوڪت ناز نعمت تاب حشمت چار ڏينهن

    يار جاني جي جواني جا ودانيڪين آهه

    محب مورت خوبصورت سروقامت چار ڏينهن

    علامه تارڪ سائين کي الله تعالي اهڙو ته علم ، عقل سان نوازيو هو جنهن جو مثال ملڻ مشڪل آهي پاڻ شاعري جي ميدان ۾ سڀني کان نرالو ۽ منفرد رنگ رچايو آهي سندس اهڙي جهلڪ سندس شاعري جي مطالعي ڪرڻ بهد نظر صاف ۽ چٽي نظر اچي ٿي عشق جي راهه تي ٻيو سڀ ڪجهه نابود ٿي وڃي ٿو فقط عشق وڃي بچي ٿو ڪثرت ۾ وحدت نظر اچي ٿو پاڻ فرمائي ٿو ته

    عشق جي اوقات ۾ ڪثرت جو ڪاروبار چٽ

    عشق جي جذبن کي پاڻ بڙ جي پاڙ سان مشابهت ڏئي پنهنجي زباني چوي ٿو ته

    عشق جو اڀڙائين دل ۾ وڌي ٿو وڃي

    هيڏي هوڏي ٿو هڻي جيئن پاڙ بڙ

    علامه محمد هديت علي نجفي تارڪ جو بزم مشاعره لاڙڪاڻو بزم مشاعره بلبل ۽ مشاهره ناري شريف سان به واسطو رهيو سندس اکر موتين جهڙا هوندا هئا ، پنهنجي هٿن مبارڪن سان حضرت شاهه عبدالڪريم بلڙي رح ، ڌرتي جي وڏي مان وڏي شاعر حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح ،حضرت سچل سرمت رح ، بيدل فقير ، بيڪس فقير ، ۽ نواب ولي محمد لغاري جو ڪلام لکيائين ان کان علاوه تارڪ سائين کي اهيو به اعزاز حاصل آهي ته هن ڪلام الله شريف جا (ٻه) عدد پنهنجن هٿن مبارڪن سان پڻ لکيا جنهن منجهان هڪ قران پاڪ جو سنڌي زبان ۾ ترجمو پڻ ڪيائين هن صوفي بزرگ هستي کي اهيو به اعزاز حاصل آهي ته سندس شاعري تي اعلي ڊگري (پي ايڇ ڊي ) جي ٿيسز پڻ لکي وئي آهي سندس شاعري متعلق سنڌ جي نامياري اديب ،عالم ، محترم ڊاڪٽر نواز علي شوق صاحب تحيقي مقالو لکي ڪراچي يونيورسٽي منجهان (ڊاڪٽريٽ) جي اعلي ڊگري حاصل ڪئي آهي ، هي فقير روشن ضمير سونهاري سنڌ جو باڪمال هفت (ستن) زبانن جو شاعر علامه محمد فقير هدايت علي نجفي تارڪ 17 محرم الحرام 1358هجري مطابق 9 مارچ 1939ع خميس ڏينهن معمولي بخار سبب پنهنجي عزيزن ،دوستن ،فقيرن ، شاگردن ۽ عقيدمندن کان هميشه لاءِ موڪلائي راهه رباني ٿي 44سال 7 مهينا 10 ڏينهن زندگي جا پل گذاري دارالبقا ڏانهن راهي ٿي ويو علامه تارڪ سائين رحلت کان ڪجهه گهڙيون پهريان آسمان ڏانهن نهاري ڪجهه پڙهڻ لڳو ،تنهن بعد چوڻ لڳو ته هينئر (تارڪ) جي وڃڻ جو وقت ويجهو آهي بعد ۾ هي شعر پڙهائين

    اسان جو سر مرڻ جي وقت هوندو يار جي هنج ۾ ،

    اسان جو دفن دلبر جي ڳلي هڪ وار ٿيڻو آ .

    هن مشهور صوفي شاعر جو مقبرو لعلو رائنڪ شهر تعلقي وارهه ۾ موجود آهي سندس درگاهه تي هر سال محرم الحرام جي 17 تاريخ تي 3 ڏينهن ساليانو ميلو پڻ لڳندو آهي سندس مزار تي هر اسلامي مهيني جي 17 تاريخ تي صوفياڻي راڳ رنگ جي محفل تي ٿيندي رهندي آهي ،سنڌ جي سر سنگيت جا ڄاڻو ۽ صوفي راڳي ڳائي داد حاصل ڪندا آهن ،علامه محمد فقير هدايت علي تارڪ نجفي کان ڪيترن ئي شاگردن فيض ورتو جن ۾ خاص طور تي صوفي شاعر دادن فقير جويو ، حڪيم عبدالڪريم قاضي صاحب ، محترم اجمل بيگ صاحب ۽ محترم سيد اظهر گيلاني جا نالا ورتا وڃن ٿا سندس نموني طور هي شعر عرض ڪجي ٿو پاڻ فرمائي ٿو ته

    محبوب مک پسايو مخمور ڇو نه ٿيندس ،

    چيٽڪ اکين چلايو ، چڪچور ڇو نه ٿيندس ،

    ڪيو قرب تنهنجي ڪشفي ، نه ته محو هوس مخفي ،

    ڪيو نينهن تنهنجي نجفي مشهور ڇو نه ٿيندس.

    اڄ هن صوفي الله لوڪ شاعر جي 78 ورسي ملهائي ويندي

     
    آخري ترميم: ‏7 سيپٽمبر 2017

هن صفحي کي مشهور ڪريو