هڪ نصيحت ۔۔۔ هڪ ڪهاڻي هڪ پرائمري ڪلاس جي استاد پنهنجي شاگردن کي هڪ راند کيڏڻ لاءِ همٿايو … کين چيائين ته سڀاڻي اوهان مان هر هڪ پنهنجي گهران هڪ ٿيلهي ۽ ان ۾ ڪجهه ٻٽالون کڻي اچي، هر هڪ ٻٽالوءِ تي هڪ نالو لکيو ويندو جنهن سان اوهين سڀ کان گهڻي نفرت ڪريو ٿا. جيترا جنهنجي ٿيلهيءَ ۾ ٻٽالا هوندا سمجهبو ته هو اوترن ماڻهن کان نفرت ڪري ٿو. ٻيو ڏينهن ٿيو ته هر هڪ شاگرد پاڻ سان ٿيلهيءَ ۾ ڪجه ٻٽالا کڻي آيو، ۽ هرهڪ تي هو انهن ماڻهن جا نالا لکي آيو جنهن سان هو نفرت ڪندو هو.، ڪجهه جي ٿيلهيءَ ۾ هڪ ته ڪنهنجي ٿيلهي ۾ ٻه ته ڪنهن وٽ ٽي ۽ ائين ڪيترن جي ٿيلهين ۾ پنج پڻ هئا ... استاد شاگردن کي چيو ته هو اهي ٻٽالا پاڻ سان هڪ هفتي تائين گڏ کڻي گهمن، ايتري حد تائين جو هو جڏهن پائخاني ۾ وڃن ته به ساڻ کڻي وڃن. ڏينهن گذرڻ شروع ٿيا ۽ پٽاٽن جي ڌپ سبب ۽ جن وٽ گهڻا هئا سي ڌپ سان گڏوگڏ بار سبب دانهون ڪرڻ لڳا پر جيئن ته هفتي جي راند هئي انڪري هفتي تائين انهن کي ائين ڪرڻو هو... هفتو گذريو ته محترم استاد، پنهنجن شاگردن کي ٿيلهيون اڇلائڻ لاءِ چيو ۽ سوال ڪيو ته ” اوهانکي اهي ٻٽالا هفتو پاڻ سان کڻي گهمڻ دوران ڪيئن لڳو؟“ شاگردن پنهنجي اندر جي باه ڪڍندي پنهنجي پريشانيءَ کي ٻڌايو جا هو پورو هفتو هر هنڌ سڙيل بوءِ وارا ٻٽالا کڻي ٿي هليا. استاد پنهنجي چهري تي مشڪ آڻيندي هن راند جي پويان لڪل مقصد ٻڌائيندي چيو؛ ” بلڪل هي اها ئي حالت آهي جيئن اوهان پنهنجي دلين ۾ ڪنهن جي لاءِ ڪا نفرت کڻي گهمندا آهيو، اها نفرت اوهانجي دلين کي به سڙيل ۽ بدبودار ٺاهي ڇڏيندي آهي ۽ اوهين اها سڙيل ۽ بوءِ واري دل هر هنڌ کڻي گهمندا آهيو، ۽ جڏهن اوهان اهي سڙيل ۽ بوءِ وارا ٻٽالا هڪ هفتو پاڻ سان کڻي هلڻ ۾ پريشان ٿيا آهيو ته تصور ڪريو جڏهن اوهين اها نفرت عمر ڀر پاڻ سان کڻي هلندا ته اوهانجي اندر جو حال ڇا ٿيندو؟ حاصل مقصد؛
جواب: نفرت ڇا آهي؟ واه ادا واه ايتري ته سٺي ڪهاڻي ٻڌايئو جو دل جو بارئي هلڪو ٿي پيو ۽ دل کي پڻ ڏاڍي راحت رسي ادا جزاڪ الله ڪل خير دنيا و آخره
جواب: نفرت ڇا آهي؟ سائين قبلا تمام بهترين نصيحت آهي الله تعالي اوهان کي لکڻ جو اجر عطا فرمائي ۽ اسان کي پڙهي عمل ڪرڻ جي توفيق عطا فرمائي۔
جواب: نفرت ڇا آهي؟ سائين اوهان جي نصيحت ڪرڻ جو انداز هميشه سڀ کان الڳ هوندو آهي۔۔۔ الله پاڪ هر ماڻهو جي دل کي نفرت کان پاڪ رکي
جواب: نفرت ڇا آهي؟ ادا نثار ابڙا صاحب اهيا حقيقت آهي ته ساڙ ڪينو بغز ۽ نفرت دل ۾ رکڻ گندي مان گندي عادت آهي، ۽ اسان جو مذهب اسلام توڙي دنيا جا ٻيا مذهب پڻ ان عادت کي نا پسند ڪن ٿا، صوفين پڻ هميشه اهيو سبق ڏنو آهي ته دل کي هميشه صاف رکو۔ ۽ اسان جي سنڌ جي سرتاج شاعر حضرت شاه عبداللطيف ڀٽائي رح جو ته سبق ئي اهيو آهي، اندر کي صاف ڪرڻ ، من کي صاف ڪرڻ۔شاه صاحب فرمائن ٿا ته، اکر پڙ الف جو ٻيا ورق سڀ وسار اندر تون اجار پنا پڙهندين ڪيترا۔ ان کان علاوه شاه صاحب جند ڪردارن کي پٽيو آهي انهن ڪردارن ۾ دل ۾ حسد ،۽ نفرت رکندڙ پڻ شامل آهي، شاه صاحب ڪهڙن ماڻهن کي پٽيو آهي انهن جو به ذڪر هت ڪجي ٿو، مثلن تڪبر ۽ وڏائي ڪرڻ واري کي ( ملان مرئي مان ) اتي ملان مان مراد صرف مذهبي مولوي ناهي پر اتي ملان مان مراد اهو شخص جيڪو پنهنجي علم ۽ دولت جي ڪري تڪبر رکندو هجي ان لاء چيل آهي، ( مان ) مطلب وڏائي تڪبر، غرور ۔ ان کان علاوه شاه صاحب مال گڏ ڪري رکندڙ شخص ( واپاري ) کي پڻ پٽيو آهي، ڇو جو شاه صاحب ڏٺو ته ماڻهون بک مري رهيا آهن ۽ اهي ( واپاري ) پنهنجي لالڃ ۽ لوڀ ۾ غرق آهن ۽ مال ان ڪري ذخيرو ڪري ٿا رکن ته جيئن مال جو اگهه چڙهي ته اسان ڪمايون، ( موذي شال مرن ) ۽ ٽيون ڪردار آهي اهيو ماڻهون جيڪو دل ۾ مدي رکي ٿو دل ۾ ساڙ ۽ حسد رکي ٿو۔ ۽ نفرت ۾ جلندو رهي ٿو۔ شاه صاحب فرمائن ٿا ته الله کر جيئن مندي جن جي من ۾ اسان ۽ پرين جون شل اميندون پسن تنهان پوء مرن سڙي انهيء سور ۾ ادا ابڙا صاحب توهان جي ان ليک دل باغ بهار ڪري ڇڏي، ۽ ليک تمام گهڻو وڻيو، دعا آهي ته رب پاڪ توهان ۽ اسان کي دليون صاف رکڻ جي توفيق ڏئي آمين۔ کر ــــــــ مطلب دشمن، ويري، مخالف،
