منصور سرور
سينيئر رڪن
ڊاڪٽر بشير احمد شاد
ڏوريان ڏوريان مَ لهان ، شال مَ ملان هوت
من اندر جا لوچ ، مڇڻ ملڻ سان ماٺي ٿئي
مٿيون بيت معنوي ندرت جو عمدو مثال آهي.
سر معذوري مان لفظي ندرت جو هڪ مثال پيش ڪجي ٿو:
وَڌو ڪيم وڻاهه ، اونچا ڏونگر مَ ٿيو
ٽِمو مَ نيڻاهه ، ته پير نهاريان پرينءَ جو
هتي لفظ ”وڻاهه“ وڻن جي معنى ۾ آيل آهي. جڏهن ته ٻي سٽ ۾ ”نيڻاهه“ جو مطلب نيڻ يا اکيون آهن. ٻئي لفظ نواڻ سان ڀرپور آهن. ٻي سٽ جو مفهوم ۽ مطلب معنوي لحاظ کان ڪيڏو نه سهڻو آهي. سسئي منهنجي اکين سان مخاطب آهي ته توهان نير نه وهايو ، ڳوڙهن سان نه ڀرجي اچو ، جئن مان پرين جو پيرو لهي وٺان. اکين ۾ ڳوڙها ڀرجڻ وقت چٽو نه ڏسي سگھبو آهي.
معنوي ندرت جو ”سر ليلا چنيسر“ مان هڪڙو مثال ڏجي ٿو.
الا ! ڏاهي مَ ٿيان، ڏاهين ڏک ڏسن
مون سين مون پرين ، ڀورائيءَ ۾ ڀال ڪئا
گھڻي ڏاهپ ڪڏهن ڪڏهن انسان ۾ غرور ۽ گھمنڊ پيدا ڪندي آهي ۽ سندس گھمراهه ٿي پوڻ جا قوي امڪان پيدا ٿي پوندا آهن. تنهن ڪري الله جي ٻانهن هميشه پنهنجي هست کي نيست ڪيو ۽ پاڻ کي ڪجهه به نه ڀانيو، بلڪه مالڪ کان هميشه اها دعا گھري ته اسان کي اَٻوجھن ۽ اياڻن کي شمار ڪر ڇوته اهڙن انسانن تي مالڪ جي خاص مهر ڀري نظر هوندي آهي. آقا کي اگلڙا پسند هوندا آهن. بيت ۾ معنويت جي لحاظ کان ڪيڏي نه نواڻ نظر اچي ٿي.
(ثناءُالله مهر جي وال تان ورتل)
ڏوريان ڏوريان مَ لهان ، شال مَ ملان هوت
من اندر جا لوچ ، مڇڻ ملڻ سان ماٺي ٿئي
مٿيون بيت معنوي ندرت جو عمدو مثال آهي.
سر معذوري مان لفظي ندرت جو هڪ مثال پيش ڪجي ٿو:
وَڌو ڪيم وڻاهه ، اونچا ڏونگر مَ ٿيو
ٽِمو مَ نيڻاهه ، ته پير نهاريان پرينءَ جو
هتي لفظ ”وڻاهه“ وڻن جي معنى ۾ آيل آهي. جڏهن ته ٻي سٽ ۾ ”نيڻاهه“ جو مطلب نيڻ يا اکيون آهن. ٻئي لفظ نواڻ سان ڀرپور آهن. ٻي سٽ جو مفهوم ۽ مطلب معنوي لحاظ کان ڪيڏو نه سهڻو آهي. سسئي منهنجي اکين سان مخاطب آهي ته توهان نير نه وهايو ، ڳوڙهن سان نه ڀرجي اچو ، جئن مان پرين جو پيرو لهي وٺان. اکين ۾ ڳوڙها ڀرجڻ وقت چٽو نه ڏسي سگھبو آهي.
معنوي ندرت جو ”سر ليلا چنيسر“ مان هڪڙو مثال ڏجي ٿو.
الا ! ڏاهي مَ ٿيان، ڏاهين ڏک ڏسن
مون سين مون پرين ، ڀورائيءَ ۾ ڀال ڪئا
گھڻي ڏاهپ ڪڏهن ڪڏهن انسان ۾ غرور ۽ گھمنڊ پيدا ڪندي آهي ۽ سندس گھمراهه ٿي پوڻ جا قوي امڪان پيدا ٿي پوندا آهن. تنهن ڪري الله جي ٻانهن هميشه پنهنجي هست کي نيست ڪيو ۽ پاڻ کي ڪجهه به نه ڀانيو، بلڪه مالڪ کان هميشه اها دعا گھري ته اسان کي اَٻوجھن ۽ اياڻن کي شمار ڪر ڇوته اهڙن انسانن تي مالڪ جي خاص مهر ڀري نظر هوندي آهي. آقا کي اگلڙا پسند هوندا آهن. بيت ۾ معنويت جي لحاظ کان ڪيڏي نه نواڻ نظر اچي ٿي.
(ثناءُالله مهر جي وال تان ورتل)