نويد هيسباڻي ٽنڊوآدم لڳ هڪ ننڍڙي ڳوٺ سنجر خان جوڻيجو ۾ 1932ع ۾ حاجي سنجر خان جوڻيجو جي گهر ۾ شاهنواز جوڻيجو پيدا ٿيو. حاجي سنجر خان جوڻيجو مذهبي ماڻهو هو ۽ تر ۾ سندس وڏي عزت هئي. ڄام ڪانڀو خان کان وٺي عام ماڻهن تائين سندس عزت ڪندا هئا. شاهنواز جوڻيجو منفرد شخصيت جو مالڪ هو. سنڌ ۾ ڪلاسيڪل بي تاج بادساهه فري اسٽائيل وڏيري طور مشهوري ماڻيندڙ شاهنواز جوڻيجو کي اسان کان وڇڙي اڄ نو سال گذري ويا آهن پر هو اڄ به غريب عوام جي دلين ۾ موجود آهي ۽ سندس انيڪ ساروڻيون ۽ ڪردار صدين تائين ياد رهندو. شاهنواز جوڻيجو هڪ ننڍڙو ۽ عام زميندار هو، روزانو سوين ماڻهو فيصلن ۾ ايندا هئا ۽ انهن ماڻهن کي ماني کارائڻ کان سوا نه ڇڏڻ واريون روايتون علائقي توڙي سنڌ واسين کان ڪڏهن به نه وسرنديون. ڪير چاچا شاهنواز جوڻيجو مان ڪيتريون خاميون ڪڍي پر منجهس جيڪي خوبيون هيون اهي ايتريون ته وزندار هيون جو شاهنواز جوڻيجو خلاف سخت پروپئگنڊا جي باوجود به هن تي اثرانداز ٿي نه سگهيون. شاهنواز جوڻيجو هڪ بهادر بيباڪ ارڏو ۽ ذهين شخصيت هو. هالا جي مخدوم خاندان سان سندس شروع کان وٺي نيازمندي رهي. پاڻ مخدوم طالب الموليٰ جن کان ڏاڍا متاثر هئا، جواني کان وٺي هفتي ۾ ٻه ٽي ڀيرا مخدوم هائوس تي ضرور ويندا هئا. بعد ۾ پاڻ مخدوم هائوس تي ٿيندڙ فيصلا مخدوم طالب الموليٰ جن جي سربراهي ۾ ڪندو هو. مخدوم صاحب چاچا شاهنواز جوڻيجو کي ڏاڍو ڀائيندا هئا ۽ پنهنجي پيچيده ۽ منجهيل مسئلن بابت به شاهنواز جُڻيجو سان مشورا ڪندا هئا. مخدوم هائوس تي اچڻ وڃڻ دوران سندس مخدوم امين فيهم سان ويجهڙائپ، گهري دوستي ۾ تبديل ٿي وئي. چاچا شاهنواز جوڻيجو فيصلا منصفانه ۽ مکڻ مان وار ڪڍڻ واري چوڻي جيان ڪندو هو. هر ماڻهو جي اها خواهش هوندي هئي ته فيصلو چاچا شاهنواز جوڻيجو کان ئي ڪرايان ۽سندس ڳوٺ سنجر جوڻيجو ۾ سندس اوطاق تي فيصلا ڪرائڻ وارن ماڻهن جا ميلا متل هوندا هئا. رب سائين چاچا شاهنواز جوڻيجو ۾ جيڪي خوبيون رکيون، انهن کيس آسمان تي پهچائي ڇڏيو. شاهنواز جوڻيجو سنڌ جو هڪ روايتي وڏيرو هو، جنهن سنڌ جي ثقافت سان آخري دم تائين نڀايو، جنهن ڪري کيس ڪلاسيڪل وڏيري جو لقب مليو. پاڻ اڪثر بوسڪي يا اجرڪ جو پٽڪو ٻڌندا هئا. چاچا شاهنواز جوڻيجو جي ڳالهائڻ جو انداز ئي نرالو هو. پرائي کي به پنهنجو ڪري ڇڏيندو هو. اهو ئي سبب هو جو نه صرف علائقي جا پر سڄي سنڌ جا ماڻهو سندس عاشق هئا. شاهنواز جوڻيجو جي مخالفن پاران غلط پروپئگنڊا ڪرڻ تي ٽنڊوآدم شهر جا ڪافي ماڻهو سندس نالي کان چڙ کائيندا هئا، انهن جي تصور ۾ اها ڳالهه هئي ته هو ڏوهارين جي سرپرستي ڪري ٿو پر اڳتي هلي جڏهن 2001ع ۾ شهرين سان ويجهڙائپ ٿي ته سندس عمل، محبت ۽ عوامي خدمتن کي ڏسندي شهر وارن جون غلط فهميون دور ٿي ويون ۽ شهري ساڻس محبت ڪرڻ لڳا ۽ شهرين پاران کيس عوام دوست شخصيت جي بلاامتياز خدمت ڪرڻ جي اعتراف طور هڪ وڏي تقريب ۾ سونو تاج پارايو. شاهنواز جوڻيجو اعليٰ تعليم يافته ته نه هو پر هو علم جي ڄاڻ رکندو هو. هو تاريخ جو وڏو ڄاڻو هو. سياستدانن سان ان طريقي سان پيش ايندو هو. مرحوم شاهنواز جوڻيجو پنهنجي ڪيريئر ۾ وڏو ڌماڪو 1988ع ۾ ان وقت ڪيو، جڏهن کيس پ پ قومي اسيمبلي جو ٽڪيٽ ڏنو ۽ سندس مقابلو اڳوڻي وزيراعظم محمد خان جوڻيجو ڪيو پر شاهنواز جوڻيجو اڳوڻي وزيراعظم محمد خان جوڻيجو کي شڪست ڏني ۽ محترمه بينظير ڀٽو کيس وزير مملڪت بلديات بڻايو. چوندا آهن ته جيڪو ماڻهو اسلام آباد جي هوائن ۾ ويندو آهي هن کي تر ۽ ڳوٺ وسري ويندو آهي پر هن انهن سڀني ڳالهين ۽ روايتي اندازن کي غلط ثابت ڪيو هو. وزير مملڪت هوندي به هو هر ڇنڇر جي شام ڳوٺ ايندو هو، جتي هو راڄوڻي فيصلن سان گڏ عام ماڻهن جا مسئلا ٻڌندو هو. چاچا شاهنواز جوڻيجو گهڻ پاسائين شخصيت جو مالڪ هو. مثال طور هڪ سياستدان، گهوڙن جو شوقين، راڄوڻي فيصلن جو سرپئنچ، خاندان جو سرپرست بڻايو ۽ ڳوٺ اچڻ جو پاڻ کي عادي بڻائي ڇڏيو. مرحوم شاهنواز جوڻيجو سچ گوئي ۽ منهن تي چوڻ ۾ مشهور هو. پوءِ ڀلي سامهون ڪيڏو به ماڻهو ويٺل هجي جڏهن سندس پٽ روشن جوڻيجو سانگهڙ ضلعي جو ناظم هو پ پ مسلم ليگ فنڪشنل سندس خلاف بي اعتمادي رٿ آندي اتفاق سان انهن ئي ڏينهن پير صدر الدين شاهه ٽنڊوآدم جي دوري کان پهتو هو ۽ هو دوري دوران ڳوٺ سنجر جوڻيجو به ويو هو، شاهنواز جوڻيجو پير صدر الدين شاهه راشدي سان گڏ ئي ويٺل هو، انهن وقت ميڊيا وارن ساڻس سوال ڪيو ته توهان ۽ سانگهڙ ضلعي ۾ مسلم ليگ (ف) سان پ پ گڏجي روشن جوڻيجو خلاف بي اعتمادي واري رٿ آندي آهي. توهان ان بابت ڇا چوندا ته هن زوردار آواز ٻانهن کي اڇل ڏئي چيو ته جيڪو به ٿيو ان کي مڙس ماڻهو ٿي منهن ڏبو گوڏا نه کوڙيا ويندا، سندس ان جملي تي هال ۾ ويٺل ماڻهو کيس ڏسڻ لڳا ۽ صحافين به کانئس ڪو سوال نه ڪيو. اهي خوبيون هر ماڻهن ۾ نه هونديون آهن. مرحوم شاهنواز جوڻيجو وڏن ماڻهن، سرمائيدارن، زميندارن سان محبت ڪرڻ بجاءِ غريبن سان گهڻي محبت ڪندو هو. هن ڪڏهن به پاڻ کي وڏيرو نه سڏائيندو هو ۽ ڪافي ڀيرا ڪچهرين ۾ ماڻهو کيس چوندا هئا ته توهان کي اقتدار ۾ ڪافي موقعا مليا آهن. توهان پنهنجي لاءِ ڪجهه ملڪيت ڇو نه ڪئي؟ جنهن تي مرڪندي چيو ته منهنجي ملڪيت هي غريب عوام آهي. جن وٽ ملڪيت آهي هنن کي رات جو ننڊ به نه ٿي اچي. آئون اهڙي مڪيت کي گڏ ڇو ڪيان؟ جيڪو منهنجو سڪون برباد ڪري. چاچا شاهنواز جوڻيجو الله پاڪ کانسواءِ ڪڏهن به ڪنهن جي اڳيان ڪو نه جهڪيو. سياست جي رستي ۾ هن گهڻا ڏک ڏٺا پر سچ جو دامن نه ڇڏيو. سندن ۾ هڪ وڏي خاصيت اها هئي ته پاڻ ڪڏهن به ڪنهن لاءِ برو نه سوچيو ۽ ڪڏهن به ڪاوڙ دل ۾ نه رکي، جنهن کي به ڪجهه چوندو هو ته روبرو سچ چئي ڏيندو هو. مرحوم هر هڪ سان هڪ جهڙو پيش ايندو هو ۽ چاچا پنهنجي زندگي ۾ ڪيترائي ڪارناما انجام ڏنا. پاڻ ڪنهن به قسم جي تعصب کان هٽي ڪري ماڻهن جو ڪم ڪرڻ پنهنجو فرض سمجهندا هئا. اهو ئي سبب هو ته پنهنجا مخالف سياسي پارٽين وارا کين عزت ۽ احترام جي نظر سان ڏسندا هئا. شاهنواز جوڻيجو نه صرف وڏيرڪي طبقي ۾ پنهنجو نالو روشن ڪيو پر هو سماجي، سياسي، ادبي حلقن ۾ ايترو ئي ڳايو ويندو هو. سختيون ۽ زيادتيون ٿيڻ جي باوجود ڪڏهن به کيس مايوس نه ڏٺو ويو. سدائين شينهن جيان گجگوڙ ڪندي ملندو هو. سندن ڪيل فيصلا غريب عوام لاءِ ڪيل خدمتون هميشه ياد رکيون وينديون. جڏهن سانگهڙ ضلعي جي تاريخ لکبي ته شاهنواز جوڻيجو نالو سونهري لفظن ۾ لکيو ويندو. مرحوم شاهنواز جوڻيجو کي اسان کان وڇڙي 9 سال گذري ويا آهن پر اڄ به غريب عوام جي دلين ۾ شاهنواز جوڻيجو زنده آهي. جنهن جو ثبوت هتان جي عوام گذريل اليڪشن ۾ سندس وڏي فرزند روشن جوڻيجو کي قومي اسيمبلي جي سيٽ تي ٻيو ڀيرو ڪامياب ڪرايو ۽ سندس ٻئي پٽ محمد خان جوڻيجو کي صوبائي اسيمبلي جي سيٽ تي ڪامياب ڪرايو. هن وقت سندس پوٽو اصغر علي جنيد جوڻيجو پڻ صوبائي صلاحڪار آهي. 14 جولاءِ رمضان المبارڪ جي ڪري مرحوم شاهنواز جوڻيجو جي نائين ورسي نهايت سادگي سان ڳوٺ سنجر جوڻيجو ۾ ملهائي ويندي.
واقعي به شاهنواز مڙس هو. سندس ڪيل فيصلا انصاف ڀريا هوندا هئا. غريب هجي يا امير پر فيصلو حق جو ڪندو هو. چاچا شاهنواز جوڻيجو جي ڪيل فيصلن تي محترم سائين محمدعيسى چنا ”شاد“ ٽنڊائي جو هڪ ڪتاب ”چاچا شاهنواز جوڻيجو جا فيصلا“ جي نالي سان مارڪيٽ ۾ موجود آهي. اڄ به سندس پُٽ ۽ پوٽا وڏيرڪي ڪُرسي سنڀاليندا اچن
