ڳِجُهڙيُن ڳَارَو، رَاتَو ڏِينهَان رِڻَ ۾ ڀُڻِيُون پُڇَنِ پَاڻَ ۾، ڪَنهن مُنهُن ڪَيڏَارَو کَائِنِ کَڳَمَارَو، ڪَانئِرُ پيَو ڪِنَو ٿِئَي سُرُ ڪَيڏَارَو ڳَارَو = کاڄ، کاڌ خوراڪ رڻُ = صحرا، برپٽ، بيابان، خالي ميدان ڀُڻيُون = پرواز ڪندڙ، هوا ۾ اڏامندڙ ڪَنهن مُنهن = ڪهڙي پاسي، ڪهڙي طرف ڪَيڏَارَو = جنگ کَڳمارو = جمع کَڳمارا ، صفت. تلوار جو ماريل ، جنگ ۾ ماريل بيت جو پس منظر ڳجهن کي ته رات ڏينهن پنهنجي پيٽ جي ڳڻتي آهي تنهنڪري پيون رڻ پٽن ۾ لامارا ڏين. هڪٻئي کان پيون پڇن ته ڏسو ته جنگ ڪٿي لڳي آهي ته گوشت کائڻ لاءِ ملي. ڳجهون ڳولي ڦولي گوشت به انهن دليرن ۽ بهادرن جو ٿيون کائن جيڪي مُنهُن ڏئي سامهون ٿي هٿيارن سان وڙهيا آهن ۽ سندن منهن ۾ ڌڪ آهن. باقي جيڪي بزدل پٺي ڏئي ڀڳا ۽ ماريا ويا تن جا لاش ڪنا پيا ٿين، ڳجهون سندن ويجهو به نٿيون وڃن. سمجهاڻي ڪنهن به سماج ۾ ڀاڙيائپ ۽ بزدليءَ کي خراب سمجهيو وڃي ٿو، ننديو وڃي ٿو. جيڪي ماڻهون ضمير فروش، بيغيرت، عوام دشمن، قوم دشمن ۽ غدار آهن انهن کي پلئه پون ٿيون ٿڪون، لعنتون، خواريون، نفرتون ۽ ذلتون.جيڪي ماڻهون دلير، ارڏا، اڏول، دودا ۽ جوڌا آهن انهن تي قومون ناز ڪن ٿيون ۽ فخر کان سندن ڳاٽ اوچا ٿين ٿا. ڀٽائي هن بيت ۾ ٻن ڪردارن کي پيش ڪيو آهي هڪڙا قوم دشمن، ڪانئر، بزدل ۽ ٻيا دودا، دلير، ڪوڏيا۽ ڪوپا. اچو ته اڄ اسان به طئه ڪيون ته اسان جي قوم ۾ ڪهڙا قوم دشمن ۽ غدار آهن؟ڪهڙا ماڻهو هماليه جي پهاڙن کان به اوچا، ارڏا ۽ اڏول آهن؟ جن پنهنجيون جوانيو، پيار ۽ محبتون قربان ڪري ڇڏيون جيجل سنڌ تان. هڪ ڀيرو وري سوچون ته اسان پنهنجي دلير ۽ بهادرن کي ڇڏي گيدي، ڪانئر، وطن دشمنن ۽ غدارن جي پٺيان ته نه لڳي پيا آهيون...!!؟ _____ چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
