گذارش؛ 1. هي ڪتاب خاص سنڌ سلامت جي دوستن لاءِ پيش ڪريانٿو، هي ڪتاب اڳ سنڌي ٻوليءَ ۾ پيش نآهي ٿيو. 2. هي ڪتاب لڳ ڀڳ 100 سال پراڻو لکيل ڪتاب آهي جيڪو انگريز ڏاهي ويلس ويٽلس لکيو هو. 3. هن ڪتاب کي اڄ به انگريزي ادب ۾ خاص اهميت آهي ۽ هن ڪتاب جون هزارين ڪاپيون اڄ به وڪامجن ٿيون. 4. هن ڪتاب جون سوفٽ ڪاپيون ۽ هارڊ ڪاپيون کپائي ڪيترا ادارا لکين ڊالر ڪمائي رهيا آهن. 5. هن ڪتاب مان حوالا ۽ نوٽس اڄ به ڪاليجن ۾ پڙهايا ۽ ياد ڪرايا وڃن ٿا. 6. باب باب ڪري ترجمو ڪندو ويندس ۽ اوهان دوستن سان ساڳي ڌاڳي ۾ ونڊ ڪندو رهندس، اميد ته غور ۽ فڪر ڪرڻ کانپوءِ هي ڪتاب اوهانکي تمام گهڻو پسند ايندو ۽ اميد آهي ته اسين سنڌي به عملي دنيا ۾ پاڻکي ڀڙ ڪرڻ ۾ اڳ کان اڳرا ٿيندا رهنداسون ... اوهانجي دعائن جو طلبگار نثار ابڙو ________________________________________ امير ٿيڻ جي سائنس The Science of Getting Rich Wallace D. Wattles ________________________________________ باب؛ 1 امير ٿيڻ جو حق؛ غربت جي حمايت ۾ بيشڪ ڪيتري به تعريف ڪئي وڃي پر حقيقت پنهنجي جاءِ تي اها آهي ته اهو ممڪن ئي ناهي ته سچي، ڪامياب ۽ مڪمل زندگي امير ٿيڻ کان بغير گذاري سگهجي. ڪو به پنهنجي روحاني قابليت جي ممڪن اوچائيءَ تائين پهچي نٿو سگهي جيستائين سندس وٽ ڪافي ناڻو نه آهي ... پنهنجي روحاني ترقي ۽ قابليت جي مکڙيءَ کي کولي گل ڪرڻ لئه ڪيترين ئي خاص شين جي استعمال جي ضرورت ٿئي ٿي ... ۽ ڪو به ماڻهون اهي ضروري شيون بنا ناڻي (پئسي) خريد ڪري نٿو سهگي ... ماڻهونءَ جي ذهن، روح ۽ جسم کي وڌڻ لئه ضروري شين جي ضرورت آهي، ۽ سماج ايتري ترقي ڪري چڪو آهي جو ان سماج ۾ اسان وٽ ناڻي جو هجڻ انتهائي ضروري ٿي پيو آهي ته جيئن اسين پنهنجيون ضروريات پوريون ڪري پاڻ وٽ رکي سگهون يا حاصل ڪري سگهون. انڪري سڀني واڌارن جو بنياد آهي ” سائنس “ اهڙي سائنس جنهن سان امير ٿي سگهجي. هر جيوَ جو مقصد آهي ترقي ڪرڻ ۽ هر اها شئي جا حيات آهي انکي پورو پورو حق آهي ته هو پنهنجي واڌ ڪري سگهي يا پنهنجيون ضروريات حاصل ڪري سگهي. ڪنهن ماڻهونءَ جي حيات هجڻ جو حق آهي ته انکي دنيا ۾ موجود شين جي اسعتمال جو حق آزادانه ۽ بنا روڪ ٽوڪ جي هجي، اهي شيون جي سندس ڪامل ذهني، روحاني ۽ جسماني اوسر لئه ضروري آهن، ٻين لفظن ۾ ايئن چئجي ته هر ماڻهونءَ جو بنيادي حق آهي ته هو امير هجي. هن ڪتاب ۾، آءُ امير ٿيڻ جو ڪو اکري نمونو پيش نه ڪندس، ڇاڪاڻ ته صحيح طرح سان امير ٿيڻ جو اهو به مقصد ناهي ته اوهانکي ڪي مخصوص انگ هجن، بلڪ اوهان وٽ اڻڳڻي اميرائپ هجي. ڪوبه ماڻهون ڪنهن خاص انگن کان مطمئن نه ٿو ٿي سگهي جي هو اڃان وڌيڪ اڳتي وڌڻ چاهيندو هجي يا اڃان وڌيڪ مزن ماڻڻ جي قابليت رکندو هجي، فطرت جو ڪم آهي اڳتي وڌڻ ۽ حيات جي اوسر ۽ هر ڪنهنکي ضرور هجڻ کپي، اهو سڀ، جنهن سان طاقت، عزت، سونهن ۽ آسودگي ملندي هجي. بلڪه ايئن چئجي ته ٿورڙي تي راضي ٿي بيهجي وڃڻ گناه آهي، ڏوهه آهي. هر اهو ماڻهون جنهن وٽ هر اها شئي آهي جا هو چاهي ٿو، جا حيات هجڻ لئه ضروري آهي ته چئبو ته هو امير آهي، ۽ ڪو به اهڙو ماڻهون ناهي جنهن وٽ بنا ناڻي جي ضرورت جي هر شئي هجي. زندگي ايتري ته اڳتي وڌي چڪي آهي ۽ ايتري ته گهڻ پاسائين ٿي پئي آهي جو معمولي کان معمولي ماڻهونءَ (عورت يا مرد) کي به زندگي گهارڻ لئه اڻڳڻي دولت جي ضرورت پوي ٿي ته جيئن هو اهڙيطرح زنده رهي سگهي جهڙيءَ طرح سماج جي مڪمل صورت آهي. ۽ هر ماڻهونءَ جي فطرت آهي ته هو ائين ئي ٿي سگهي جيئن هو ٿيڻ چاهي ٿو. خواهشون اصل ۾ جبلتي انسان ۾ موجود هجن ٿيون ۽ انهن جبلتن کي ختم ڪرڻ يا انهن ۾ گهٽتائي ڪري نه ٿي سگهجي. زندگيءَ ۾ ڪاميابي تڏهن اچي ٿي جڏهن اوهان چاهيو ٿا، ۽ اوهان اهو ئي ڪجهه ٿي سگهندا جنهنجي اوهانکي خواهش هوندي آهي ۽ اهو سڀ صرف تڏهن ممڪن آهي جڏهن اوهانکي شين جي استعمال جو حق هجي. ۽ شين جي استعمال جو آزادانه حق اوهانکي تڏهن ملندو آهي جڏهن اوهان ايترا امير ٿيو جو انهن کي خريد ڪري سگهو. انڪري امير ٿيڻ جي سائنس کي سمجهڻ سڀ علم کان اهم ۽ افضل آهي. ان ۾ ڪا خرابي ناهي ته اوهان اها خواهش رکو ته اوهانکي امير هجڻ گهرجي، امير ٿيڻ جي خواهش دراصل خواهش آهي آسوده ۽ مڪمل زندگي گهارڻ جي ۽ اها خواهش تعريف جوڳي آهي، جيڪو ماڻهون مڪمل ۽ آسوده زندگي گذارڻ نٿو چاهي ان جي ڪل ٿڙيل آهي، ۽ اهڙيءَ طرح جيڪو ماڻهون اهو نٿو چاهي ته سندس وٽ ايترو ناڻو هجي جو هو ضرورت جون شيون خريد ڪري سگهي ته به سندس ڪل ٿڙيل آهي ۽ هو ذهني پورو نآهي. اسان وٽ ٽي سبب آهن جن لئه اسين جدوجهد ڪندا آهيون ... اسين جسم لئه رهون ٿا، اسين ذهن لئه رهونٿا، اسين روح لئه رهونٿا، انهن مان ڪوبه هڪ ٻي کان بهتر يا اهم ناهي، سڀ هڪجيتري ئي اهميت رکنٿا. ۽ انهن ٽنهي مان ڪوبه هڪ ذهن، جسم يا روح هڪٻئي کان بنا مڪمل ٿي نه ٿو سگهي، ڪنهن هڪ جي خواهشن يا ضرورتن کي ختم ڪبو ته ٻيو به ان سان گڏ ختم ٿيندو، اهو صحيح نه ٿيندو ته اوهان صرف روح جي خاطر جيئو جسم ۽ ذهن کي وساري ڇڏيو، ۽ اهو به غلط ٿيندو ته اوهان صرف ذهين ٿيڻ تي زور ڏيو جسم ۽ روح کي وساري ڇڏيو. اسين سڀ جسم خاطر رهڻ، ذهن ۽ روح کي وسارڻ جي نقصانڪار نتيجن کان پڻ واقف آهيون، ۽ اسانکي اها به خبر آهي ته حقيقي زندگيءَ جي معني آهي جسم، روح ۽ ذهن جو مڪمل اظهار، ڪو ڇا به چوي پر ڪو به ماڻهون تيستائين خوش ۽ مطمئن گذاري نٿو سگهي جيستائين سندس جسم پنهنجي پوري پوري عملي حيثيت سان ڪم ڪندو هجي ۽ ساڳي ڳالهه لاڳو ٿئي ٿي روح ۽ ذهن سان. جتي به ڪو اهڙو امڪان آهي جنهن سان ڪنهن عمل ۾ ڪا ڪمي رهجي وڃي ٿي ته اتي مايوسي پئدا ٿئي ٿي. هر خواهش يا ضرورت پنهنجو اظهار چاهي ٿي يا هر مقصد کي عمل جي ضرورت هجي ٿي. ڪو به ماڻهون رهي نٿو سگهي، مناسب کاڌي کائڻ کان بغير، مناسب ڪپڙن کان بغير ۽ مناسب رهائش کان بغير، ۽ ان آزاديءَ کان بغير ته هو هروڀرو پنهنجي جسم جو رت ست نچوڙيندو رهي. آرام ۽ سڪون طبعي زندگيءَ لئه ضروري آهن. ڪو به پنهنجي ذهن کي ڪتابن کان بغير ۽ پڙهڻ واري وقت ڪڍڻ کان علاوه ، بغير سير و سياحت جي موقعن ملڻ جي، يا وري ڏاهن جي صحبت کان بغير، مڪمل ڪري نٿو سگهي. سالم ذهن سان رهڻ لئه هڪ ماڻهونءَ کي ڏاهن وارا شوق هجڻ کپن ۽ سندس چوڌاري فني شاهڪار ۽ حسين ۽ جاذب نگاهه شيون گڏ ڪيل هجن جنکي هو استعمال ڪري پاڻکي خوش ۽ مطمئن رکندو هجي، ڪامل روحاني زندگي گذارڻ لئه ماڻهونءَ جي دل ۾ پيار ڀريل هجي ۽ پيار جو اظهار غربت سبب ٿيندو نآهي، بلڪ هوريان هوريان مري ويندو آهي. ڪنهن پيار ڪرڻ واري لئه اها انتها جي خوشي هوندي آهي، جڏهن هو پنهنجي وجود مان پنهنجي محبوب کي ڪجهه ڏئي سگهندو آهي، ڪجه ڏيڻ سان پيار کي فطري ۽ بي ساخته اظهار جو موقعو ملندو آهي ... ڪو ماڻهون جنهن وٽ ڏيڻ لئه ڪجهه به ناهي ته هو ڪنهنجو مڙس يا ساٿي به نه ٿو ٿي سگهي ۽ نه وري ڪنهنجي پرورش ڪري سگهي ٿو، يا وري شهريت جا حقوق ادا ڪري سگهي ٿو يا وري ائين چئجي ته ڏيڻ کان بنا هو انسانيت جي درجي کان ڪري پوي ٿو. اهي مادي شيون ئي آهن جن جي استعمال سان ماڻهون پنهنجي جسم ۾ جان آڻي ٿو، پنهنجي ذهن کي وڌائي ٿو، ۽ پنهنجي روح کي کولي ٿو، انڪري اها سڀ کان وڏي ضرورت آهي ته هر ماڻهون امير ٿئي. اهو بجا طور تي اوهانجو حق آهي ته اوهان امير ٿيڻ جي خواهش رکو، جي اوهان عام مرد يا عورت آهيو ته اوهان ان ڳالهه کان انڪار نه ڪري سگهندا، اهو بجا طور تي صحيح آهي ته اوهانکي پنهنجي تمام توجهه امير ٿيڻ جي سائنس طرف ڏيڻي آهي، ڇاڪاڻ ته اهو علم سڀني علمن کان وڌيڪ معزز، ڪارائتو ۽ ضروري آهي، جي اوهان ان تعليم کي پٺيءَ اڇلائيندا ته سمجهو ته اوهان پنهنجي ذميوارن کان منهن موڙي رهيا آهيو، پنهنجي خدا جي نافرماني ڪري رهيا آهيو ۽ انسانيت جي توهين ڪري رهيا آهيو. اوهان امير ٿيڻ جي سائنس وارو علم حاصل ڪري نه فقط پنهنجي خدمت ڪندا آهيو، بلڪ الله ۽ انسانيت جي خدمت پڻ ڪندا آهيو.
جواب: امير ٿيڻ جي سائنس باب 2؛ آسودي ٿيڻ جي سائنس به آهي؟ آسودي ٿيڻ جي سائنس به آهي، پوري ۽ مڪمل سائنس آهي جيئن آلجبرا يا حسابن جي سائنس ٿيندي آهي. ڪجهه اهڙا قانون آهن، جيڪي ان آسودي ٿيڻ جي عمل جي حاصلات ۾ استعمال ٿين ٿا، هڪ دفعو اهي قانون سکي وٺجن ۽ انهن جي پوئواري ڪجي ته ماڻهون صحيح ۽ يقيني طور تي آسودو ٿئي ٿو. پئسي جو هجڻ يا ملڪيت جو هجڻ، ڪجهه عملن کي خاص طريقي سان ڪرڻ جي نتيجي ۾ هوندو آهي، ۽ جيڪي ماڻهون ڄاڻي واڻي يا حادثاتي طور تي به ان خاص طريقي سان عمل ڪندا آهن، سي امير ٿيندا آهن ۽ جيڪي ماڻهون ان خاص طريقي سان نه هلندا آهن سي ڀلي ڪيتري به مشقت ڪن يا هو ڪيترا به اهل ڇونه هجن، غريب ئي رهندا آهن. فطري قانون آهي ته ”هڪجهڙا سبب (بنياد)، هڪجهڙا اثر ڪندا آهن“، ۽ انڪري جيڪو به ماڻهون (عورت يا مرد) شين کي ان خاص طريقي سان ڪرڻ سکندو ته نتيجي ۾ پڪ سان آسادو يا امير ٿيندو. مٿي بيان ٿيل ڳالهه جي حمايت ۾ هيٺيان دليل يا سچ آهن؛ امير ٿيڻ هرگز به ماحول جو مسئلو ناهي، جيئن، سڀ اهي ماڻهون جي ڪنهن هڪ پاڙي ۾ رهنٿا سي سڀ امير ٿي ويندا آهن، يا وري ماڻهون ڪنهن هڪ شهر ۾ رهندڙ سڀ آسودا هوندا آهن يا وري ٻين ڳوٺن ۾ رهندڙ ماڻهون غريب هوندا آهن. يا وري ڪنهن هڪ ملڪ ۾ رهندڙ سڀ ماڻهون امير ئي پئدا ٿيندا آهن. ۽ سندس ئي ڀر واري ملڪ جا رهندڙ غريب پئدا ٿيندا آهن. بلڪه اسانکي نظر ايندو ته امير ۽ غريب هڪٻئي جي ئي ڀر ۾ رهندا آهن، هڪ ئي ماحول ۾ رهندا آهن بلڪه ڪيترا ته هڪ جهڙِي ئي ڪاروبار يا ڌنڌي ۾ هوندا آهن. جڏهن ٻه ماڻهون ساڳئي ماحول ۾ رهن، ساڳئي ڪم يا ڌنڌي ۾ هجن ۽ پوءِ به هڪ ماڻهون امير هجي ۽ ٻيو غريب ته ظاهر ٿيو ته بنيادي طرح سان خاص ماحول جو مسئلو هرگز به ناهي، ڪي ماحول ممڪن ٻي ڪنهن ماحول کان وڌيڪ مددگار ٿيندا هجن، پر جڏهن ٻه ماڻهون ساڳئي ڪاروبار ۾، ساڳئي پاڙي ۾ آهن پر پوءِ به هڪ امير ٿئي ٿو ۽ ٻيو ناڪامياب ته ان مان ثابت ٿئي ٿو ته آسودو ٿيڻ نتيجو آهي اهڙن عملن جو جيڪي خاص طريقي سان ڪيا وڃن ٿا. ۽ وڌيڪ، ته شين کي خاص طريقي سان ڪرڻ جي صلاحيت صرف اوهانجي اهليت سبب پئدا ناهي ٿيندي، ڪيترا ماڻهون جن ۾ اهليت ۽ قابليت ڀريل هوندي آهي سي غريب رهجي ويندا آهن، جڏهن ته تمام گهٽ اهليت وارا ماڻهون به امير ٿي ويندا آهن. امير ٿيندڙ ماڻهن جو مطالعو ڪبو ته معلوم ٿيندو ته اهي ماڻهون ڪيترن ئي رخن ۾ عام صلاحيتن وارا هوندا آهن، ۽ ڪي اعلا يا عظيم قابليت جا مالڪ نه هوندا آهن جي ٻين ماڻهن ۾ ناهن هونديون. ان جون شاهديون آهن ته اهي ماڻهون انڪري امير ناهن ٿيا هوندا جو کين اهڙيون صلاحيتون آهن جي ٻين ۾ ناهن، پر ڇاڪاڻ ته انهن ڪي شيون ڪنهن خاص طرح سان ڪيون هونديون آهن. آسودگي ان جو نتيجو به ناهي ته ڪو اوهان بچت ڪريو ٿا يا ٽڪو ٽڪو گڏ ڪري ڀانڊار ڀريو ٿا، ڪيترائي ٽڪي ٽڪي گڏ ڪرڻ وارا غريب ئي هوندا آهن، جڏهن ته هٿ ڦاڙي خرچ ڪرڻ وارا امير هوندا آهن. نه وري اميرائپ اهڙن عملن سان ٿيندي آهي جيڪي ٻيا نه ڪري سگهيا هجن، ٻه شخص ساڳيي ڪاروبار ۾ لڳ ڀڳ ساڳيا عمل ڪندا آهن ۽ هڪ امير ٿي ويندو آهي ۽ ٻيو غريب رهجي ويندو آهي يا هٽڙي ئي چٽ ڪري ڇڏيندو آهي. انهيءَ سڄي بحث مان اسان ضرور ان نتيجي ته اينداسون ته امير ٿيڻ جو سبب آهي ”خاص طريقي سان شين جو ڪرڻ“ ۽ جيڪڏهن شين جي خاص طريقي جي ڪرڻ سان آسودگي ٿئي ٿي ۽ جيڪڏهن ”هڪجهڙا سبب هميشه هڪجهڙا نتيجا ڏين ٿا“ ته ڪوبه ماڻهون (مرد يا عورت) ان خاص طرح سان عمل ڪندو ته امير ضرور ٿيندو ۽ اهو سمورو عمل سائنس جو ميدان آهي. هت هڪ سوال اڀري ٿو ۽ جيئن ڏٺو وڃي ٿو ته، ڇا اهو خاص طريقو ايترو مشڪل ٿي سگهي ٿو جو صرف ڪجهه ماڻهون ئي عمل ڪري سگهنٿا ... ” نه“ اهو سچ نٿو ٿي سگهي. جيتري حد تائين فطرت جي ڳالهه آهي ته ؛ اهل يا قابل ماڻهون امير ٿين ٿا، ۽ موڳا مٽر به امير ٿين ٿا، تعليم يافته ماڻهون امير ٿين ٿا، ۽ اڻپڙهيل به امير ٿين ٿا، صحتمند ماڻهون امير ٿين ٿا، ۽ ڪمزور ۽ بيمار به امير ٿين ٿا، يقينن، ڪجهه سوچي ۽ سمجهي سگهڻ جي اهليت ضروري آهي، پر جيستائين فطرت جو سوال آهي ته هر ماڻهون عورت يا مرد جنهنکي ايترو عقل آهي جو هو لفظ پڙهي ۽ سمجهي سگهي ته هو امير ٿي سگهي ٿو. ان سان گڏوگڏ اسين اهو به ڏٺو آهي ته ڪنهن مخصوص ماحول جو به مسئلو ناهي، پر ها، ڪنهن حد تائين علائقي جي اهميت به آهي، ڇاڪاڻ ڪو به ماڻهون ٿر يا ريگستان جي وچ ۾ ويهي ايئن نٿو چئي سگهي ته آءُ ڪاروبارو کي ڪامياب ڪندس. ماڻهن سان لهه وچڙ ۾ اچڻ سان ئي امير ٿي سگهجي ٿو، ۽ جت ماڻهن سان لهه وچڙ ۾ اچڻ جو سوال آهي ته جي اهي ماڻهون اهڙي ئي سوچ رکنٿا جهڙي طرح سان اوهان چاهيو ٿا ته اوهان لئه وڌيڪ سٺو آهي. پر جيتري حد تائين ماحول جو سوال آهي ته جي اوهان جي شهر ۾ ٻيو ڪو به امير ٿي سگهي ٿو ته پوءِ اوهان به ٿي سگهو ٿا ۽ جي ڪو ٻيو ماڻهون ملڪ ۾ امير ٿي سگهي ٿو ته اوهان ڇونه. هڪ اهم ڳالهه ته ڪنهن خاص ڪاروبار جي ڪرڻ جو مسئلو به ناهي. ماڻهون هر ڪاروبار ۽ هر ڌنڌي ۾ امير ٿين ٿا. جڏهن ته سندن ڀر ۾ ويٺل ساڳي ڌنڌي وارو ماڻهون غريب ئي رهجي وڃي ٿو. اها حقيقت آهي ته اوهان ان ڪم ۾ بهتر ڪارڪردگي ڏيکاريندا آهيو جنهنکي اوهين پسند ڪيو ٿا يا جنهن جي ڪرڻ سان اوهانکي خوشي ملندي هجي. ۽ ان ڪاروبار جي نسبت سان اوهان ۾ ڪا خاص خوبي اڀري آئي آهي ته اوهان ان ڪاروبار ۾ بهتر کان بهتر ٿيندا آهيو جنهن کي چئبو آهي پنهنجين صلاحيتن جو استعمال، ۽ اوهان ان ڌنڌي ۾ پڻ سٺي ڪارڪردگي ڏيکاريندا آهيو جيڪو اوهانجي علائقي جي ضروريات سان سڌيءِ طرح سان ڳنڍيل هجي، آئسڪريم جو ڪاروبار گرم علائقي ۾ ڪامياب آهي بنسبت ٿڌي علائقي جي.. پلي مڇيءَ جو ڪاروبار سنڌ ۾ ڪامياب ٿيندو نسبت پنجاب جي، ڇاڪاڻ ته پنجاب وارن کي پلي جي لذت ۽ اهميت جي خبر ئي ناهي ... انهن حدن سان گڏوگڏ، امير ٿيڻ ان تي منحصر نآهي ته اوهان ڪنهن خاص ڌنڌي ۾ آهيو، پر ان تي منحصر آهي ته اوهان اها سکيا حاصل ڪيو ٿا ته ڪيئن ڪي عمل خاص طريقي سان ڪيا وڃن ٿا. اوهين هن وقت ڪنهن ڪاروبار ۾ آهيو ۽ ڪو ٻيو ماڻهون اوهانجي ڀر ۾ ساڳئي ڌنڌي ڪرڻ سان امير ٿي رهيو آهي ۽ اوهان ڪامياب نٿا ٿيو ته اها ڳالهه واضح آهي ته اوهان اهڙا عمل خاص طريقي سان نٿا ڪريو جئين هو اوهانجو پاڙيسري ڪري ٿو. ۽ مزي جي ڳالهه ته ڪو به ماڻهون ناڻي جي گهٽ هجڻ سبب به ناڪامياب ناهي ٿيندو، حيقيت ۾ جيئن اوهانجو ناڻو وڌندو آهي ته اوهانجي آمدنيءَ جو واڌارو به تيزيءَ ۽ آسانيءَ سان وڌندو آهي، پر هڪ اهڙو ماڻهون جنهن وٽ اڳ ئي ناڻو آهي ته پوءِ هُن کي امير ٿيڻ جي سوچ ڪرڻ جي ڪهڙي ضرورت آهي. هو ته اڳ ئي امير آهي. ڪو مسئلو ناهي ته اوهان ڪيترا به غريب هجو پر جي اوهان شين کي خاص طرح سان ڪرڻ شروع ڪندا ته اوهان پڪ سان امير ٿيڻ طرف سفر ڪندا آهيو ۽ اوهان وٽ ناڻو اچڻ شروع ٿيندو ۽ ناڻي جو اچڻ امير ٿيڻ جو هڪ حصو آهي ۽ اهو ثبوت آهي ان شئي جو ته اوهان ڪجهه عمل خاص طرح سان ڪرڻ شروع ڪيا آهن. ۽ اوهين ممڪن علائقي جا غريب ترين ماڻهون آهيو، قرض سان ڀريل آهيو، اوهان وٽ دوست به ناهن، اوهان وٽ ڪو اثر رسوخ به ناهي، نه ئي وري اوهان وٽ ڪي ذريعا آهن پر پوءِ به جي اوهان خاص طريقي سان عمل ڪندا ته اوهان پڪ سان آسودا ٿيڻ شروع ٿيندا. ” هڪجهڙا سبب هميشه ڪجهڙا اثر پئدا ڪندا آهن“ جي اوهان وٽ ناڻو نه آهي ته اوهان حاصل ڪري وٺندا، جي اوهان غلط ڌنڌي ۾ آهيو ته اوهان پنهنجي پسند جي ڪاروبار ۾ هليا ويندا، جي اوهان ڪنهن غلط جڳهه تي آهيو ته ڪنهن مناسب جڳهه تي وڃي سگهندا. بلڪه اوهان ساڳي ئي ڌنڌي ساڳي ئي جڳهه تي رهي ڪري به ” خاص طريقي “ سان ڪيل ڪمن ذريعي ئي ڪامياب ٿي ويندا . اوهان فاتحانه انداز جي زندگي گذارڻ شروع ڪيو اهڙن قانونن ۽ اصولن سان گڏ جيڪي هميشه هن ڪائنات کي هلائڻ جو سبب آهن.
جواب: امير ٿيڻ جي سائنس باب 3؛ ڇا وسيلن يا موقعن تي قبضو ٿيل آهي؟ ڪوئي به انڪري غريب نٿو رهي سگهي ته ٻي ڪنهن ماڻهونءَ وسيلن تي يا دولت تي قبضو ڪري ورتو آهي يا ڪڙو چاڙهي ڇڏيو آهي. اوهان شايد اهڙي قسم جي جملن سبب پاڻکي ڪاروبار کان پري رکندا هجو، پر اوهان لئه ته ٻيا به ڪافي پيچرا کليل آهن. وقت گذرڻ سان وسيلن ۽ دولت جي وهڻ جا رخ به سماج جي بدلجندڙ ضرورتن مطابق بدلبا آهن، ۽ ان ماڻهون لئه هڪ وڏو موقعو آهي ته هو ان سماج جي بدلجندڙ لهر سان گڏ هلي پوي بجاءِ انجي ته هو درياهه جي وهڪري جي خلاف ترڻ جي ڪوشش ڪندو رهي. انڪري ڪم ڪندڙ ماڻهون، انفرادي طور يا پوري درجي سان موقعا حاصل ڪري وٺندا آهن. عملي ماڻهون يا ڪم ڪندڙن کي انهن جا مالڪ پوئتي ناهن رکندا، ۽ نه وري انهن کي ڪي وڏا ادارا يا وڏا سرمائيدار زمين تي ڪيرائيندا آهن پر هو ان ڪريل حالت ۾ انڪري هوندا آهن جو هو اهي شيون ان خاص طريقي سان ناهن ڪندا. مزدور طبقي جا ماڻهون پڻ مالڪاڻي طبقي ۾ اچي سگهنٿا جڏهن هو ڪجهه شيون، خاص طريقي سان ڪرڻ شروع ڪندا. سرمائي جا قانون انهن لئه به اهڙا ئي آهن جهڙا سڀني لئه هوندا آهن، اهي قانون انهن کي ضرور سکڻا ئي پوندا ۽ هو ان درجي تي تيستائين رهندا جيستائين هو ائين ڪندا رهندا. ڪوبه انفرادي ڪارڪن پاڻ يا پاڻ سان گڏ پنهنجي پوري طبقي کي امير ٿيڻ جي موقعن واري لهر سان هلائي سگهي ٿو. ۽ هي ڪتاب کيس ٻڌائيندو ته ڪيئن؟ ائين چئي ته امير ٿيڻ جا رستا محدود آهن، ڪنهن به ماڻهونءَ کي امير ٿيڻ کان روڪي نٿو سگهجي. سڀني لاءِ گهڻو ڪجهه موجود آهي، صرف آمريڪا جي گڏيل رياستن ۾ عمارت سازيءَ جا ايترا وسيلا موجو آهن جو ڪائنات جي هر هڪ خاندان لئه هڪ شاندار بادشاهي محل جيترو وڏو محل جوڙي سگهجي ٿو. ۽ جي صرف ڌيان سان ڪپهه، ريشم ۽ پشم جي زراعت ڪجي ته دنيا جي هر هڪ ماڻهونءَ کي حضرت سليمان جهڙا عاليشان ڪپڙا پارائي سگهجن ٿا ۽ اهڙي نموني اناج ۽ کاڌ خوارڪ جا وسيلا گڏ ڪجن ته هر ماڻهونءَ کي عياشيِءَ وارو کاڌو ميسر ٿيندو. خالق جي خلقيل هن ڪائنتا ۾ ظاهري نظر ايندڙ وسيلا يا نظر نه ايندڙ وسيلا اڻ کٽ آهن، ڪڏهن ختم ٿيڻ وارا ناهن، اوهانکي جيڪا به شئي هن ڌرتيءَ تي نظر اچي ٿي سا ڪنهن نه ڪنهن هڪ ڌاتوءَ مان ٺهيل آهي جنهن مان وري ٻيون شيون پئدا ٿين ٿيون. ۽ هميشه مادي جي نئين شڪل ٺهندي رهندي آهي ۽ پراڻي شڪل ڊهندي رهي ٿي پر پوءِ به مادي شئي جو بنياد ساڳيو ئي رهي ٿو. ڪائنات ۾ اڻگهڙيل يا مادي شين جي موجودگيءَ جي ڪا کوٽ ناهي، ڪائنات انهن مادي شين مان ٺاهي وئي آهي پر پوءِ به سڄو مادو ڪائنات ٺاهڻ ۾ استعمال ٿي ناهي سگهيو. هن ڪائنات جا سڀ خال انهن نه استعمال ٿيل مادن سان ڀريل آهن، ۽ موجود اڻگهڙيل اڻ استعمال ٿيل مادي مان ممڪن لک ڀيرا وڌيڪ اهڙيون ٻيون شيون ٺاهجن جيڪي موجود آهن يا ٺهي سگهيون آهن ... پر پوءِ به ان مادي جو ختم ٿيڻ ممڪن نه هوندو. ڪوبه ماڻهون انڪري غريب ناهي ته فطرت ۾ ڪا غربت آهي يا ايترو موجود ناهي جيتري جي گهرج آهي، فطرت ۽ قدرت ۾ اڻ کٽ اميرائپ ۽ آسودگي آهي، وسيلا ڪڏهن به کٽڻ جا ناهن، مادو پنهنجي تخليقي رنگن ۾ هميشه موجود آهي ۽ مسلسل پنهنجي وجود مان نين شين پئدا ڪرڻ جي اهليت سان ڀريل آهي، جڏهن عمارت سازيءَ جا هڪڙا وسيلا ختم ٿيندا ته ٻيا پئدا ٿي پوندا آهن، جڏهن زمين جو مٿاڇرو کاڌي لئه اناج ۽ پائڻ لئه ڪپهه، ريشم يا پشم پئدا ڪري پراڻو ٿيندو آهي ته انجي هيٺان ٻي زمين نڪري ايندي آهي، جڏهن زمين جو سڄو سون ۽ چاندي ڪڍي ٻاهر ڪيو ويندو، ۽ اڃان سماج کي اڳتي وڌڻو هوندو ۽ اڃان سون ۽ چانديءَ جي ضرورت هوندي ته اڻ گهڙيل وسيلن مان پئدا ٿي پوندو آهي. اڻ گهڙيل وسيلا هميشه انساني گهرج جي پورائي لئه موجود رهندا آهن ۽ دنيا کي پنهنجي وجود مان سٺيون شيون ڏيندا رهندا آهن، اها انسانذات جي گڏيل سچائي آهي، هڪ نسل جي حساب سان گڏيل طور تي انسانذات هميشه ۽ تمام گھڻي آسوده آهي. هاڻ جيڪڏهن ڪي ماڻهون انفرادي طرح سان غريب آهن ته انجو مقصد اهو آهي ته هو شين کي خاص طرح سان ڪرڻ واري قانون جي پوئواري نٿا ڪن جي کين آسودگيءَ طرف وٺي وڃن. فطري مواد جيئرو آهي، هو سوچي ٿو، زندگي رکي ٿو ۽ اڳتي وڌڻ جي جستجو ۾ هوندو آهي، اها فطري ۽ پيدائشي ضرورت هوندي آهي هر مادي جي ته هو اڃان وڌيڪ جيئرو رهي ۽ اڳتي وڌي، ذهانت جي پڻ فطرت هوندي آهي ته هوءَ اڳ کان اڳري ٿيندي رهي، ڄاڻ ۽ خبر جي پڻ اها ڪوشش هوندي آهي ته هوءَ پنهنجون حدون اِگهائيندي رهي ۽ پنهنجو پورو ۽ مڪمل اظهار ڪري سگهي، هي ٺهيل ٺڪيل مادن جي دنيا پڻ اڻ گهڙيل مادن جي وڌڻ ۽ ٺهڻ سبب پئدا ٿي آهي ته جيئن پاڻ کي ظاهر ڪري ۽ ارتقائي مرحلا چڱيءَ طرح طع ڪري سگهي. (خلقڻهار طرفان) هيءَ ڪائنات حياتيءَ جو سهڻو حال آهي، جيڪا هر پل فطري نموني سان وڌيڪ سهڻائپ ۽ آسودگيءَ طرف وڌي رهي آهي. فطرت زندگيءَ جي بقا ۽ واڌ لئه ٺهيل آهي، ۽ انجو اهم ۽ وڏو ڪارج آهي زندگيءَ کي اڳ کان اڳرو ڪرڻ، انهيءَ سبب هر شئي جيڪا ممڪن طور تي زندگيءَ جي واڌ ۾ مدد ڪري ٿي سان جهجهي انگ ۾ پئدا ڪئي وئي آهي. ان ۾ کوٽ اچڻ جو ڪو امڪان ئي ناهي، جيستائين رب العالمين پنهنجي هن تخليق ٿيل ڪائنات کي ختم ڪرڻ جو پهه نٿو ڪري. اوهان غريب نه ڪيا ويا آهيو ڇاڪاڻ ته ڪائنات ۾ وسيلن جي کوٽ نآهي، اها حقيقت آهي، جيڪا اڳتي هلي هن ڪتاب ۾ ظاهر ڪئي ويندي ته اڻ گهڻين مادن جا مڙئي وسيلا انسان (عورت يا مرد) جي هٿ وس آهن، جيڪي ماڻهون خاص طرح سان سوچنٿا ۽ عمل ڪنٿا.
جواب: امير ٿيڻ جي سائنس ادا ابڙا صاحب اهيو ڪتاب بيشڪ صحيح پيو چوي، مگر هت پاڪستان ۾ امير ٿيڻ جو وڏو سائنسي طريقو ڪرپشن ڪرڻ آهي، جيڪي ڪن ٿا سي امير آهن، جيڪي اسان وانگر محنت مزدوري پيا ڪن سي ته پيٽ گذر ۾ پورا آهن، امير ٿيڻ ته پري جي ڳالهه هت ته آڻين ۽ چاڙهين لڳو پيو آهي۔
جواب: امير ٿيڻ جي سائنس سائين بهترين ونڊ آهي ۔۔۔ پر امير ٿيڻ جي سائينس ته هتي فقط هڪ ماڻهو کي اچي پئي ۔۔۔ ڀلي ماڻهو هن ڳالهه تي پي ايڇ ڊي به ڪن پر انهيءَماڻهوءَ جيترا امير ڪونه ٿي سگهندا۔۔۔ جيڪو 6 مهينن ۾ جيل کان صدارت جي ڪرسيءَ تي اچي پهتو۔۔۔
جواب: امير ٿيڻ جي سائنس دوستو، معاف ڪجو ڪتاب کي ترتيبوار ڪرڻ خاطر مون اوهان سڀني دوستن جا رايا ۽ خيال هڪ هنڌ گڏ ڪيا آهن. مهرباني فقير سائين، ڪارائتو ڪتاب آهي پڙهجو ضرور ۔۔۔ دعائن ۾ گڏ۔ اوهان ٻنهي دوستن جي دعائن، منهنجا ٿڪ لاهي ڇڏيا ۽ منهنجي محنت جو ڦل مونکي ملي ويو ۔۔۔ ٿورا ناهن ٿورا مونتي ماروئڙن جا ۔۔۔ عرض آهي ته اوهان دوست ان ڪتاب کي باب در باب ضرور پڙهجو ۽ ڪٿي ڪا اختلافي ڳالهه هجي ته ٻڌائجو ته جيئن ان ڪتاب کي ڪسوٽي ملي پوي۔ ٻيو عرض ڪريان ته هن ڪتاب کي مڪمل سمجهڻ لئه سڀ جا سڀ باب اهم آهن ۽ تسلسل آهن هڪ ٻئي جو۔ دعائن ۾ گڏ ڀائڙا طاهر ” ڪل ٿڙيل“ سنڌي ٻولي جو هڪ محاورو آهي، جنهن جي معنا آهي چريو يا ذهني بيمار ۔۔۔ جيئن ڪنهن مشين جي ڪل (پرزو) خراب ٿي پوي يا پنهنجي جاءِ تان ٿڙِي وڃي ته مشين خراب ٿيو پوي ۔۔۔ تيئن جڏهن انسان جي دماغي ڪل ٿڙي پوندي ته همراهه چريو ٿي پوندو آهي ۔۔۔ مزو يا مزن ۔۔۔ سهي آهي، مون شايد ڪٿي غلط لکيو آهي ۔۔۔ اصلاح جي مهرباني۔ الله خئير ڪندو، يار طاهر ڊيڄار ته نه ٻيلي، پر ها! امتحان توجهه سان ڏجو ۔۔۔ باقي 1 جون کانپو ۔۔۔تيستائين فڪر نه ڪجو ۔۔۔
