هيرا ته ڏسو ڪن

[رضوان ساند]

گوسڙو ماسترن جا يار! ڪنهن به شخص تي راءِ ڏيڻ کان اڳ درست ڄاڻ ڏيڻ ضروري آهي. سقراط چيو آهي ته اڌ ڪوڙ ڳالهائڻ، ڪُوڙ ڳالهائڻ کان به خطرناڪ آهي. توهان کي ته اها به ڄاڻ نه آهي ته تاج جويو ماستر ڪڏهن ٿيو. رڪارڊ وڃي ڏِس، تاج جويو 22 آڪٽوبر 1972ع تي پرائمري ماستر ٿيو هو ۽ نه 1976ع ۾. تعلقي سڪرنڊ ۽ ضلعي نوابشاهه جي جن به پرائمري ۽ سيڪنڊري اسڪولن ۾ هن پڙهايو آهي، اتان وڃي معلومات حاصل ڪر ته تاج جويو پڙهائيندو هو يا نه؟ ايڇ ايم خواجا اسڪول سوسائٽي نوابشاهه ۾ جڏهن سنڌ جي فرض شناس تعليمي آفيسر سائين حاجي خان خواجه نئون اسڪول قائم ڪيو هو ته اُن جو فائونڊر استاد هن تاج جويي کي 16هين اسڪيل ۾ چونڊيو هو، جيڪو ان وقت ڊي. سي هاءِ اسڪول نوابشاهه ۾ JST هو. ايڇ ايم خواجا اسڪول ۾ پڙهندڙ ذهين شاگردن مان سيد آصف حيدر شاهه (موجوده ڪمشنر حيدرآباد) به هڪ هو، جيڪو تاج جويي جي پڙهائڻ يا نه پڙهائڻ جي شاهدي ڏئي سگهي ٿو. انهيءَ ئي اسڪول مان جڏهن ڪنهن ڪوڙي ڪيس ۾ کيس گرفتار ڪري کيس هالا ٿاڻي ۾ آڻي بند ڪيو ويو، تڏهن اُن وقت جي ايماندار اسسٽنٽ ڪمشنر محترم امتياز قاضيءَ کيس بي ڏوهي قرار ڏئي آزاد ڪرڻ جو حڪم ڏنو. پر سرڪاري جاسوس ۽ مارشل لا اٿارٽين کيس ٻئي ڪوڙي الزام هيٺ ٿاڻي بدل ڪري لطيف آباد نمبر 8 ٿاڻي تي هڪ ڪوڙي ڪيس ۾ چالان ڪرايو ۽ کيس ۽ سندس ساٿي حفيظ قريشي (جونيئر) کي پوءِ وري هڪڙي نئين ڪوڙي ڪيس ۾ سمري ملٽري ڪورٽ نمبر 19 حيدرآباد مان هڪ سال جي سزا ڏياري وئي هئي. اُها سزا جن ڪوتاهه قدن ڏياري هئي، سي اڃا ساڳئي ڌنڌي سان مصروف آهن. جڏهن هو هڪ سال کانپوءِ جيل مان آزاد ٿيو ۽ تعليم کاتي نوابشاهه، جيل اٿارٽين کان تاج تي لڳايل الزامن ۽ جيل ۾ رهڻ واري عرصي جو سرٽيفڪيٽ گهريو ته هنن مارسل لا اٿارٽين جي ڊپ کان ڏوهه ۽ سزا جو ڪو به ثبوت پيش نه ڪيو. نتيجي طور سب ڊويزنل ايڊيوڪيشن آفيسر نوابشاهه محترم احمد خان هيسباڻيءَ، تاج جويي کي بي ڏوهي سمجهي، سندس ملازمت بحال ڪرڻ جو آرڊر ڪڍيو، پر ڊسٽرڪٽ ايڊيوڪيشن آفيسر محترم غلام رسول کوکر صاحب جڏهن ماستر تاج جويي کي آرڊر هٿ ۾ ڏئي، هــٰذامن فضل ربيءَ جي گهُر ڪئي ته ماستر تاج جويي کيس آرڊر اُڇلائي ڏنو، ۽ 12 سالن جي نوڪري داءُ تي لڳائي ڇڏي. ان ڳالهه جي شاهدي ماستر مير حسن لاکو ۽ سندس ساٿاري ڏئي سگهن ٿا. ان سڄي عرصي ۾ هن جن به پرائمري اسڪولن: طيب لاکي، امام بخش مري، الله بخش مري ۽ مجيد ڪيريي ۾ پڙهايو، اتان جو رڪارڊ ڏسي سگهجي ٿو، ۽ اُن دور جي استادن ۽ شاگردن کان معلوم ڪري سگهجي ٿو ته تاج جويي ڪڏهن هڪ به ڏينهن اسڪول کان گُسايو هو يا نه؟ ان کانپوءِ 83-1982ع ڌاري تاج جويو پبلڪ اسڪول ميرپورخاص ۾ ليڪچرار ٿيو ۽ اتي هن پڙهايو هو. اتان جا ڪيترا شاگرد اڄ سنڌ سرڪار ۾ وڏن عهدن تي فائز آهن، اُهي شاهدي ڏئي سگهن ٿا ته تاج جويي جي پڙهائيءَ جو پبلڪ اسڪول ميرپورخاص ۾ رڪارڊ ڪهڙو هو؟ انهيءَ ئي اسڪول مان جڏهن هڪ سرڪردي شخصيت، ميرپورخاص ۾ آيل ماڊل ڊڪٽيٽر ضياء الحق کي درخواست ڏئي تاج جويي کي پبلڪ اسڪول جي نوڪريءَ مان ٽرمينيٽ ڪرايو هو ته ان وقت جي پرنسپال، استادن ۽ شاگردن جا تاج جويي لاءِ ڪهڙا رمارڪس هئا، اُنهن جي شاهدي ناميارو قانوندان ماما يوسف لغاري ڏئي سگهي ٿو، جنهن تاج جويي جو ڪيس داخل ڪرائي کيس نوڪريءَ تي بحال ڪرايو هو. اڄ اڳوڻو ڪمشنر عبدالله جي. ميمڻ ۽ اڳوڻو پرنسپال پبلڪ اسڪول ميرپورخاص سيد شاهه محمد شاهه زنده ناهن، نه ته هُو تاج جويي جي خودداريءَ جي شاهدي ڏين ها. جنهن کيس مليل آرڊر روبرو وڃي واپس ڪيو هو. پبلڪ اسڪول ميرپورخاص جا اهي شاگرد اڄ وڏن منصبن تي فائز آهن. جيڪي تاج جويي وٽ پڙهيا هئا ۽ اهي ٻڌائي سگهن ٿا ته تاج جويو پنهنجي سڄي عرصي ۾ هڪ ڏينهن ۽ هڪ به پيريڊ گُسايو هو يا نه ؟
جڏهن پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان ڏئي تاج جويو، 1984ع ۾ مٺيءَ ۾ ليڪچرار ٿيو ته هن جي ليڪچراريءَ جو سفر مٺيءَ کان سڪرنڊ، سڪرنڊ کان سٽي ڪاليج حيدرآباد، سٽي ڪاليج حيدرآباد کان ڪوٽڙي ۽ ڪوٽڙيءَ کان قاسم آباد تائين جاري رهيو، ۽ انهن سمورن ڪاليجن جا پرنسپال، استاد، والدين ۽ شاگرد شاهدي ڏئي سگهن ٿا ته تاج جويو پڙهائيندو هو يا نه، ۽ هن ڪڏهن به هڪ به پيريڊ مِس ڪيو يا نه ...؟!
فيس بوڪ تي ڦلهڙا رمارڪس ڏيندڙ يار! ڪوٽڙي ۽ قاسم آباد جا استاد ۽ شاگرد زنده آهن، اچ ته گهٽي گهٽي هلي پُڇا ڪريون ته تاج جويو ڪهڙي قسم جو استاد هو ؟ گهر ويٺي الزام هڻڻ سولا آهن.
فيس بُڪي يار! تاج جويو، سنڌي ادبي سنگت ۽ سپلا جو مرڪزي اڳواڻ رهيو آهي، پر هن جا مخالف به شاهدي ڏيندا ته هن ڪڏهن به سنڌ، سنڌي ادب ۽ سنڌي ٻوليءَ جي مسئلن کان غفلت اختيار نه ڪئي. سنگت ۽ سپلا جا سمورا ساٿي سنڌ ۾ موجود آهن، اهي شاهدي ڏئي سگهن ٿا، جيڪڏهن تاج ڪلهه ۽ اڄ سنڌي ٻولي اٿارٽيءَ ۾ سيڪريٽري رهيو آهي ته هي سفارشي ڪلچر جي ڏاڪڻ تي چڙهي نه آيو آهي، ان جا شاهدي محترم حميد آخوند، ڊاڪٽر غلام علي الانا ۽ ڊاڪٽر فهميده حسين ڏئي سگهن ٿا. ها، اها حقيقت آهي ته هن جا سفارشي اهي عالم ۽ اٿارٽيءَ جي بورڊ آف گورنرس جا ميمبر ضرور آهن، جن جي سفارش جي منظوري سنڌ جي وڏي وزير اٿارٽيءَ جي آئين موجب ڏني آهي. اٿارٽيءَ جو رڪارڊ شاهد آهي ته سيد الهه بخش شاهه بخاري ۽ تاج جويو ئي سمريءَ ذريعي سيڪريٽري مقرر ٿيا آهن! تاج جي دور جا ڪم، هن جي محنت جا شاهد آهن. هڪ ڀيرو وزيراعليٰ سنڌ جي اسپيشل ٽيم جا اڳواڻ محترم قيصر بنگالي ۽ محترمه شرميلا فاروقي، اٿارٽيءَ جي اسڪيمن جي جاچ لاءِ اٿارٽي آيا آهن ۽ انهن سرڪٽ هائوس حيدرآباد ۾ سموريءَ حيدرآباد جي ادارن جي رپورٽ صحافين آڏو پيش ڪندي، سنڌي لئنگئيج اٿارٽيءَ جي چيئرپرسن ڊاڪٽر فهميده حسين ۽ سيڪريٽري تاج جويي جي بهتر ڪارڪردگيءَ جو ذڪر ڪيو هو، پر خدا جي مهربانيءَ سان، ڪنهن به سنڌي ۽ اردو اخبار اُن جو ذڪر نه ڪيو سواءِ هڪ سنڌي چئنل جي! سو منهنجا يار، تون جتي به ويٺو آهين، جنهن به اداري ۾ ويٺو آهين، ايمانداريءَ سان ٻڌاءِ ته اتي فرض شناسيءَ سان ڪم ڪرين ٿو يا؟ جيڪڏهن فرض شناس آهين ته فيس بوڪ تي پنهنجو نالو ته ظاهر ڪر، جيڪو ماڻهو پنهنجو نالو ۽ ذات لِڪائي ٿو، اُن تي ڪهڙي ميار! يار معلومات ته صحيح رکندو ڪر، تاج جويو ائسوسيئيٽ پروفيسر رهيو آهي، ۽ هن وقت کيس اٿارٽيءَ ۾ 8 سال نه ٿيا آهن، اُٺ وانگر ڊسڙ ۾ داڦوڙا نه هڻ، ماڻهو معلومات لکي ته صحيح لکي يا پڇي لکي. هي احوال توکي جن تنهنجن يارن تو کي لکايو آهي، آءٌ انهن کي به سڃاڻان، انهن جي ٻولي به سڃاڻان، خيال ڪجان، متان ڪٿي تو کي ڌڪي ڪنهن کڏ ۾ نه اُڇلائين، پوءِ وري افسوس به اسان کي ڪرڻو پوندو.ڪر نه هڻو