ڊاڪٽر قربان جهتيال (1957ع کان 2012ع تائين) مشهور شاعر، ڪهاڻيڪار ۽ سماج سڌارڪ ڊاڪٽر قربان جهتيال جو جنم پهرين جنوريءَ 1957ع تي ڦلجي اسٽيشن ضلعي دادو جي ڳوٺ ڪمال خان جهتيال ۾ ٿيو، ايم بي بي ايس پاس هئڻ باوجود به هن سرڪاري نوڪريءَ کي ترجيح ڏيڻ يا ڪنهن وڏي شهر وسائڻ جا خواب ڏسڻ بدران پنهنجي ئي ڳوٺ ۾ ڪلينڪ قائم ڪري نه رڳو پنهنجي روزگار جو بندوبست ڪيو پر هر جمعي تي مريضن جو مفت علاج ڪرڻ به هن پنهنجو فرض سمجهي اها خدمت ڪئي، هي شاعر هئڻ سان گڏوگڏ صحافي ۽ سماجي ڪارڪن پڻ هو، هن لکڻ جي شروعات 1973ع کان ڪئي، ان دوران نامور شاعر محسن ڪڪڙائيءَ کان رهنمائي حاصل ڪيائين، ڊاڪٽر قربان جهتيال سنڌي ادبي سنگت ضلعي دادو جو 5 دفعا رابطا سيڪريٽري، پريس ڪلب ڦلجي اسٽيشن جو نائب صدر، سنڌ گريجوئيٽ ايسوسيئيشن (سگا) شاخ ڦلجي اسٽيشن جو جنرل سيڪريٽري، پئرنٽس ٽيچرس ايسوسيئشن جو چيئرمين، ريڊيو لسنرز ايسوسيئيشن سنڌ جو مرڪزي صدر پڻ رهيو، هن سنڌ ۾ پهريون ڀيرو ريڊيو لسنرز ڪلب ٺاهي نه رڳو ريڊيو ٻڌندڙن کي اتساهيو پر ان سان گڏ ريڊيو پبلڪڪيشن قائم ڪري هڪ رسالو شايع ڪرايائين، جنهن جو ايڊيٽر به پاڻ هو، سندس ادارت هيٺ نڪرندڙ هن رسالي جا ڪل 12 پرچا شايع ٿيا، ڊاڪٽر قربان جهتيال پنهنجي سموري عمر جاکوڙ ڪندي گذاري، سندس شاعري نامور فنڪارن شفيع فقير، ممتاز لاشاري، انور وسطڙي، ڪوثر ماروي سميت ڪيترن فنڪارن ڳائي خوب داد حاصل ڪيو، سندس شاعريءَ، مضمون سنڌ جي مختلف رسالن توڙي اخبارن ۾ مسلس شايع ٿيندا رهيا، ڊاڪٽر قربان جهتيال انهن سڄاڻ سماجي ۽ ادبي ماڻهن مان هو، جن علمي طور سماجي تبديلين لاءِ پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪئي، کيس خدمتن عيوض ڪيترائي ايوارڊ ۽ سرٽيفڪيٽ مليا، جن ۾ سگا طرفان ايوارڊ ۽ ريڊيو پاڪستان طرفان بهترين لوچيندڙ ايوارڊ، سنڌي ادبي سنگت سنڌ طرفان ايوارڊ ۽ ريڊيو پاڪستان طرفان بهترين لوچيندڙ ايوارڊ وغيره قابل ذڪر آهن، هي ڪيترو عرصو گڙدن جي تڪليف سبب ڪراچي جي اسپتالن ۾ داخل رهيو، هن 21 آگسٽ 2012ع تي وفات ڪئي، سندس آخري آرامگاهه شهيد مخدوم بلاول قبرستان ۾ آهي، سندس هڪ پٽ رضوان جهتيال لياقت ميڊيڪل يونيورسٽي ڄامشوري مان پوسٽ گريجوئيشن ڪري رهيو آهي، جڏهن ته سندس ٻيو پٽ عرفان چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج لاڙڪاني جو شاگرد آهي. روزانه ڪاوش جي ٿورن سان
شاعر، ليکڪ، سماجي اڳواڻ ۽ صحافي ڊاڪٽر قربان علي جهتيال تحرير : محمد سليمان وساڻ گل قبر تي آڻجان وصيت اٿئي ٿورو گهڻو پيو سارجان وصيت اٿئي پهرين جنوري 1957ع تي ڦلجي اسٽيشن ضلعي دادو ۾ جنم وٺندڙ قربان علي جهتيال جو نالو شايد ئي ڪنهن نه ٻڌو هجي. خاص ڪري ريڊيو جي دنيا هجي يا ادبي ميدان هو سڀني کان اڳڀرو رهندو هو. هن پنهنجي جوانيءَ جا ڏينهن علم ۽ ادب جي خدمت ڪندي گذاريا آهن، هن هوش سنڀاليو ته لکڻ شروع ڪيو. هزارين گيت، غزل، وايون، چوسٽا، ٽيڙو ۽ بيت سرجيا. هن جا مضمون، تبصرا، خاڪا ۽ ڪهاڻيون به ادب ۾ وڏو مقام رکن ٿيون. سنڌي ادبي سنگت جو سچو ڪارڪن آهي. 5 ڀيرا ”ساس“ جو ضلعي دادو جو ضلعي رابطا سيڪريٽري چونڊيو ويو. سنڌ گريجوئيٽس ايسوسيئيشن (سگا) سان 1989ع کان سلهاڙيل رهيو آهي. 5 سال ڦلجي اسٽيشن ۾ مفت ”جمع ڪلينڪ“ هلايائين. ڊاڪٽر قربان علي جهتيال ريڊيو جي دنيا ۾ به ڇانيل رهيو. سندس ادارت هيٺ ”ريڊيو پبليڪيشن ڦلجي اسٽيشن“ جا 12 پرچا ڇپجي چڪا آهن، جنهن ۾ ريڊيو متعلق وسيع معلومات ۽ ادبي مواد سهيڙيل آهي. پنهنجي علائقي ۾ ريڊيو جا چار وڏا فنڪشن به ڪرايائين، جنهن ۾ سڄي سنڌ جا شاعر، فنڪار شامل ٿيا. بڪين جي بيماري سبب هو ان موذي مرض سان لڙندو رهيو ۽ آخرڪار 21 آگسٽ 2012 تي زندگيء جي جنگ هارائي ويو. غزل ڊاڪٽر قربان علي جهتيال ڇا ته پُر اثَر آهي هوا ڄامشوري جي، مُنوَر ۽ معطر آهي فِضا ڄامشوري جي، عشق ۽ حُسَن جو سنگم وڏو آ، ڏاڍا ماڻھو ٿي موهي ادا ڄامشوري جي، شام شَفَقَ ڌاري ڇا ته خوشبوءِ آ، ھر ھنڌ آ عام سَخا ڄامشوري جي، هِتي سونهن ٿي تَجَلا ڏِئي چنڊ جيان، چئو طرف ٿي گونجي صَدا ڄامشوري جي، هتي علم جا اَڪابَرَ ۽ مسِيحا رهن ٿا، بيمارن لاءِ آ مشھور شَفا ڄامشوري جي، هي شهر ته پرين جو ديس ٿو سڏجي، ”قربا“ ڪري ته ڇا ثَنا ڄامشوري جي.
ريڊيو جو ديوانو ، شاعر ليکڪ،صحافي ڊاڪٽر قربان جهتيال جي ڇهين ورسي ابراهيم لاشاري گل قبر تي آڻجان وصيت اٿئي ، ٿورو گهڻو پيو سارجان وصيت ا ٿئي پنهنجي ديس جي مٽي ڪيترن ئي عظيم انسانن کي صدين کان وٺي پنهنجي ڪک منجهان جنم پئي ڏنو آهي انهن املهه انسان پنهنجي ڪيل ڪم جي ڪري هو سدائين تاريخ ۾ حيات ئي رهيا آهن دادو جي وارياسي ۽ پٿريلي مٽي جي ڳوٺ ڪمال خان جهتيال جي محترم نيڪ مرد (احمد خان جهتيال ) کي اها پروڙ نه هئي ته سندس جي گهر پهرين جنوري 1956ع آچر ڏينهن هڪ حسين جميل حساس طبعيت جي ننڍڙي ابهم جنم وٺندڙپٽ هو اڳتي هلي هن رنگا به رنگي ۽ ادبي ۽ سماجي لڏي جي ماڻهن ۾ هو سڄي سنڌ ۾ ايترو مقبول ٿيندو جنهن جو ڪم ۽ ڪردار جو مٽ ثاني هن علائقي جو نه هوندو بس ڇٽي ڏينهن ان پنهنجي اکين جي ٺار پٽ جو نالو (قربان علي جهتيال ) رکيائين جيڪو پنهنجي نالي جي ڀرم رکندي سنڌ ڌرتي جي هر ان غريب ، مسڪين لاچار ماڻهن جي درد جو درمان هوندو هو ۽ انهن جي مسئلن جي حل لاءِ پيو وقت به وقت قربان ٿيندو هو سندس قرب ايترو ته مشهور هو جو هو ريڊيو جي دنيا ۾ (ريڊيو جو ديواني ) طور سڄي سنڌ کان علاوهه پوري پياري پاڪستان ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾ هڪ جيترو مشهور ۽ مقبول ٿيو “ ڊاڪٽر قربان جهتيال صاحب جڏهن پڙهڻ جي لائق ٿيو ته سندس والد پنهنجي اباڻي ڳوٺ جي ڪمال خان جهتيال واري اسڪول ۾ پڙهڻ لاءِ ويهاريو جتان هن ذهين شاگرد پنج درجا پڙهي پاس ڪيا باقي تعليم قلجي اسٽيشن منجهان حاص ڪيائيان ، تعليم جو سموريون سندون پرائي هن عظيم انسان انسان دوست غريبن ، يتيمن ، بيوس ، لاچار ، ابوجهه انسانن جي خدمت جي جذبي تحت ڊاڪٽر ٿيڻ لاءِ (چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج لاڙڪاڻو) منجهان (ايم _ بي _ بي _ ايس ) جي بهترين ڊگري حاصل ڪري ڳوٺ ڪمال خان جهتيال کي خير آباد چئي اچي (ڦلجي اسٽيشن ) واري شهر وسايائين ۽ انهي شهر ۾ پنهنجي لکتي جگر پٽ رضوان جهتيال جي نالي سان منسوب ڪري ڪلينڪ جو نالو ( رضوان ڪلينڪ ) رکيائين جتي رات ڏينهن هي عظيم انسان ، سماجي سڌار ،ليکڪ، صحافي شاعر ڊاڪٽر قربان جهتيال ماڻهن جي خدمت ڪندي نظر آيو پاڻ ڊاڪٽري واري فرض منجهان ڪجهه وقت ڪڍي شاعري جا ٻول به پنهنجي ڊائري ۾ لکندو هو ڊاڪٽر قربان جهتيال صاحب هر فن مولا پڻ هو پاڻ پنهنجي شاعري ۾ عام خلق کي ٻڌائي ٿو ته اڄ مان توکي ساري ويٺس لڙڪن کي ڀي هاري ويٺس ، الڪا پنهنجا پليم سارا لالڻ تنهنجي لاري ويٺس ، پٿرن کي مون ارپي جذبا جذبن کي ڇو ماري ويٺس ، ڪيڏي سڪ مان گهر جي ڀت تي ڏيئا هن لاءِ ٻاري ويٺس . سنڌ جي هن نامور شاعر ليکڪ پنهنجي علمي ادبي لکڻ جو آغاز سال 1973ع کان ڪيو سندس رهنمائي سنڌ جو ڀلوڙ شاعر جناب (محسن ڪڪڙائي ) جو شاگرد ٿي رهنمائي حاصل ڪندو رهيو محسن ڪڪڙائي صاحب شاعري جا سڀ گر سيکاري ڊاڪٽر قربان جهتيال کي بهترين شاگرد جون سمورو ڪمال هٿ ۾ ڏنائين تنهن بعد ڊاڪٽر قربان جهتيال صاحب شاعري جي سڀني صنفن جهڙو غزل، وايون ، بيت، چوسٽا، ٽيڙو ، ڪافي ۾ بهترين جدد سان لکي ادبي لڏي جي دوست سان ڪلهو ڪلهي ۾ ملائي ميدان ۾ نروار ٿيو ڊاڪٽر قربان جهتيال صاحن نثري صنف ۾ به پاڻ ملهايو سنڌ جي مڙني اخبارن رسالن ، ميگزينن منجهه سوين آٽيڪل ، مضمون ، تبصرا ، خاڪا ،ڪهاڻيون به جهجي انداز ۾ لکي سنڌي ادب جي سونهن ۾ اضافو پڻ ڪيائين سنڌ جو هي ناليوارو ڏاهو اديب شاعر هڪ غزل نهايت لاجواب نموني سان لکي اسان کي ٻڌائي ٿو ته ڇا ته پر اثر آهي هوا ڄامشوري جي ، منور ۽ معطر آهي فضا ڄامشوري جي ، عشق ۽ حسن جو سنگم وڏو آ ، ڏاڍا ماڻهو ٿي موهي ادا ڄامشوري جي ، شام شفق ڌاري ڇا ته آ خو شبوءِ آ، هر هنڌ آ عام سخا ڄامشوري جي ، هتي سونهن ٿي تجلا ڏئي چنڊ جيان ، چئوطرف ٿي گونجي صدا ڄامشوري جي ، هتي علم جا آڪابر ۽ مسيحا رهن ٿا ، بيمارن لاءِ آ مشهور شفا ڄامشوري جي هي شهر ته پرين جو ديس ٿو سڏجي ، قربان ڪري ته ڇا ثنا ڄامشوري جي پاڻ هڪ بهترين ريڊيو لسنر رهيو سندس مقبوليت ريڊيو جي سموري جهان جي اسٽيشنن تائين هوندي هئي ڊاڪٽر قربان جهتيال جيڪو ريڊيو جو ديوان به سڏجڻ لڳو ان 8 جنوري سال 1992ع ريڊيو لسنرن جي شوق کي مدي نظر رکندي ريڊيو شوقينن لاءِ هڪ تنظيم ( ريڊيو لسنر ز معلوماتي انجمن ) جو پايو وڌائين جنهن جو پاڻ صدر ۽ ٻين مختلف لسنرز کي عهدا ڏنائين ڊاڪٽر قربان صاحب هر سال پنهنجي شهر ڦلجي اسٽيشن تي ريڊيو سان لاڳاپيل پروڊيوسر، ڪمپئر ، انائوسرز ۽ اسٽيشن ڊائريڪٽرن کي دعوات ڏي هر سال هڪ لاجواب ميڙاڪو ڪوٺائيندو هو جتي هو بهترين ڪارڪردگي طور مڃتا سرٽيفڪيٽ، شيلڊون ، انعام ۽ ايوارڊ سان پڻ نوازيندو هو اچرج جي ڳالهه اها به آهي ته ڊاڪٽر قربان صاحب جو شگف ايترو ته ريڊيو ۾ وڌي ويو جو (ريڊيو لسنرس ) لاءِ هڪ رسالو (ريڊيو پبليڪيشن ) نالي شايع ڪريائين جنهن جو 12 ڀيرا ڪڙين کي پڌرو ڪرايائين جن ۾ ادبي ، علمي ، ثقافتي ، ريڊيو جي دنيا جي معلومات سان پڻ سر شار رهيون پاڻ سنڌي ادبي سنگت سان هميشه رلهاڙيل رهيو پاڻ پنج دفعا (ساس ) ضلعي دادو جو ضلعي رابطا سيڪريٽري چونڊجندو رهيو سگا سان پڻ ڪم ڪيائين سندس کي اهو اعزاز پڻ هاصل آهي ته هن غرين ، مسڪينن ، يتيمن ، لاچار ماڻهن جي خدمت ڪندي هر (جمع تي مفت ڪلينڪ ) پڻ هلائيندي نظر آيو پاڻ ڪيترن ئي سنڌي اخبارن ۾ ڦلجي اسٽيشن جو پڻ نمائندو رهيو ڊاڪٽر قربان جهتيال موتي مڻيادار انسان هو هن پنهنجي ڪردار ۽ ڪم سان ڪيترائي مڃتا طور ايوارڊ پڻ حاصل ڪيا جنهن منجهه (سگا ) ايوارڊ ، سنڌي ادبي سنگت پاران ايوارڊ ، ريڊيو پاڪستان پاران بهترين لوچندڙ ايوارڊ وغير حاصل ڪرڻ ۾ ڪاميان ويو سندس نقشي قدم تي هڪ پٽ رضوان علي جهتيال صاحب لياقت ميڊيڪل يونيورسٽي ڄامشوري مان پوسٽ گريجوئيشن ۽ مسٽر ڊاڪٽر عرفان علي جهتيال چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج لاڙڪاڻو مان ڊاڪٽر جي سند حاصل ڪرڻ م ڪامياب ويا آهن سنڌ جو هي ڀلوڙ شاعر ، اديب ،ليکڪ ، سماجي سڌار انسان گڙدن جي بيماري جي ور چڙهي ويا سندس ذهين پٽن پنهنجي شفيق والد صاحب کي ايشيا جي وڏي مان وڏي گڙدن جي اسپتال (سوئيٽ )( ايس آءِ يو ٽي )سول اسپتال ڪراچي منجه داخل ڪرايو جتي ڪيتري عرصي تائين هن مهان عظيم انسان بڪين جي بيماري سان جنگ ڪئي مڱر بيماري سندس وڌيڪ جئڻ نه ڏنو آخر ڪار ريڊيو جو ديوانو بهترين شاعر 56 سال 7 مهينا ڪجهه ڏينهن زندگي جا گذاري پنهنجي سموري گهر ڀاتين کي ڏک ۾ ڇڏي هميشه هميشه لاءِ راهه رباني ٿي ويو سندس آخري آرمگاهه شهيد مخدوم بلاول قبرستان منجهه آهي اڄ 21 آگسٽ 2018 ع تي سندس جي ڇهين ورسي ڦلجي اسٽيشن منجهه ملهائي ويندي سنڌ جا مڙئي شاعر سندس شخصيت ۽ ادبي پورهي تي لفظن جي ڀيٽا پيش ڪندا616
