ڏُنگَرَ ڏَنَا لُوڻِ، مُون پَارِکُو پُڇِئَا
هِيڪِلِيُون هَلَنِ جَي، سَي تَاڪُنِ سَندِي تُوڻِ
اِي اُهَکِي ڀُوڻِ، سُونهَنِ رِيءَ نَہ سُٿِرِي
سُرُ سَسُئِي حُسَينِي
ڏُنگَرَ = ڏونگر، جبل، پهاڙ
ڏَنَا = جبل جون چوٽيون، مٿاهيون زمينون، مٿاهان پٽ
لُوڻِ = هيٺاهيون زمينون ۽ پٽ، لاهيون، ميدان
پَارِکُو = ڄاڻو، واقف
تَاڪُنِ = تڪيندڙن، رهزنن، ڦورن، لٽيرن، لڪي حملو ڪندڙن
تُوڻِ = شڪار، کاڄ
اُهُکِي = اڻانگي، ڏکي، مشڪل
ڀُوڻِ = زمين، سفر، پنڌ واري پٽي
سُونهَنِ = رهبرن، رهنمائي ڪندڙن
سُٿِرِي = سَوِلِي، آسانُ
بيت جو پس منظر
~ مون جبلن جي ڄاڻ رکندڙ ماڻهن کان، جبلن جي ور وڪڙن، لاهين چاڙهين ۽ هيٺاهين مٿاهين بابت پڇائون ڪيون.
~ جيڪي هن ڏکئي سفر ۾ اڪيلي سر جبل ٿيون جهاڳن سي رهزنن جي ور چڙهي ٿيون وڃن.
~ هي زمين ۽ سفر ڏاڍو اڻانگو، اوکو ۽ خطرناڪ آهي، انهن لاءِ جيڪي ڄاڻ رکندڙ ۽ رهنمائيءَ کان سواءِ اڪيلي سر جبل جهاڳن ٿا.
سمجهاڻي
ڀٽائي هن بيت ۾ خبردار ٿو ڪري تہ جبل جا پنڌ اڻانگا، اوکا ۽ اذيت ناڪ هجن ٿا. تنهنڪري ڪنهن ڄاڻ، معلومات ۽ رهنما بغير اڪيلي سر پنڌ ڪرڻ انتهائي خطرناڪ آهي.
چون ٿا سسئيءَ کي جبل جهاڳيندي هڪ ٻڪرار سامهون آيو هو. جنهن سمجهو تہ منهنجي ماءُ جي دعا قبول ٿي آهي جو جهنگ ۾ ڳاڙهي ڪنوار ملي آهي.
ڀٽائي هن علامتي بيت ذريعي درس ٿو ڏئي تہ محبوب ۽ منزلن جي ڳولا ڪرڻ کان اڳ ڄاڻ رکندڙ ماڻهن جي صلاح ۽ رهبري ضروري آهي.
اڄ ڪلھ سنڌ ۾ ڪيترائي رهبر آزادي، آجپي ۽ انقلاب جي دعوي' ڪري رهيا آهن پر هن ننڌڻڪي سنڌ جو ڪو وارث ڪونهي ڪو، ڪير به هن ڌرتيءَ جي مالڪي ڪرڻ وارو ڪونهي.
ڪنهن انقلابي اڳواڻ، انقلابي تنظيم ۽ انقلابي نظريي کانسواءِ انقلاب هڪ خواب آهي جنهن جي تعبير ڏاڍي اڻانگي ۽ اوکي آهي.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل