پَٽَولَا پَنهُوَارِيُون، مُورِ نَہ مَٿَي ڪَنِ
جَي لَاکَ رَتَائُون لَوئِيُون، تَہ سَالُنِئَا سُونهَنِ
اُنَ اَيلَاچِِنَئُون اَڳِرِي، بَخِمَلَ بَافِتَنِ
سَکَرَ ڀَائِيَان، سُومِرَا ! کَٿِي کَان کُهِنبِنِ
جَا ڏِنِيَمِ ڏَاڏَاڻَنِ، سَا لَاهِيندَي لَڄَ مَرَان
سُرُ مَارُئِي
پَٽَولَا = پَٽَ جو ڪپڙو، ريشمي ويس وڳا
پَنهُوَارِيُون = ماروئڙيون
مُورِ = اصل، بنهه، هرگز
مَٿَي ڪَنِ = ڍڪين، پهرين، پائين
لَاکَ = هڪ قسم جو ڳاڙهو رنگ، جنهن کي ڄؤ بہ چوندا آهن. هي وڻن مان حاصل ٿئي ٿي. سڻيءَ جو رڱيل سُٽُ جنهن سان لويُنِ تي ڀرت جا ٻوٽا هڻبا آهن.
رَتَائُون = رڱيائون
سَالُنِئَا = شالن کان بہ وڌيڪ
سُونهَنِ = سهڻيون لڳن
اُنَ = اُنَ جي لوئي
اَيلَاچِنَئُون = ريشمي، پٽاپٽي ڪپڙو
بَخِمَلَ = پشم جو ڪپڙو
بَافِتَنِ = بافتو، ڪپڙي جو قِسِمُ
سَکَرَ = سٺا، بهتر، سرس، ملهائتا
کَٿِي = لوئي، رلي، ڪمبل
کُهِنبِنِ = ڳاڙها وڳا
ڏِنِيَمِ = ڏني اٿم
بيت جو پس منظر
~ ماروئڙيون ريشمي ويس وڳا هرگز نٿيون ڍڪين.
~ هو جڏهن لويون لاک ۾ رڱين ٿيون تہ اُهي شالُنِ کان وڌيڪ سهڻيون ٿيون لڳن.
~ اُنَ مان ڪَتِيَلَ لوئي ريشمي ڪپڙن, بخمل ۽ بافتن کان وڌ بها واري ۽ زيبائتي آهي.
~ او عمر سومرا ! مان پنهنجي لوئي تنهنجن ڳاڙهن وڳن کان ويتر مهانگي ۽ سهڻي ٿي سمجهان.
~ جا لوئي اباڻن ڏني آهي ان کي لاهيندي لڄ ۾ ٿي مران.
سمجهاڻي
دنيا جي عظيم شاعر ۽ مفڪر شاھ لطيف جو هي بيت سنڌ جي روايتن، تاريخ، تهذيب ۽ ثقافت جو نهايت شاهڪار عڪس ۽ اهڃاڻ آهي.،مارئي عمر بادشاهه سان مخاطب ٿيندي چئي ٿي:
اسان جي ملڪ جون ماروئڙيون توهان جي شهزادين جيان ريشمي ويس وڳا ڪونہ پائينديون آهن. تنهنجي محلاتن جي راڻين کي جيڪي شالون اوڍيل آهن، انهن کان وڌيڪ سهڻيون ۽ خوبصورت آهن اُهي لويون جيڪي ماروئڙيون لاک ۾ رڱينديون آهن. اسان جي ملڪ ملير ۾ اُنَ کي ڪَتَي جيڪا لوئي تيار ڪئي وڃي ٿي، سا تنهنجي بافتن، بخملن ۽ ريشمن کان وڌيڪ مهانگي، دلڪش ۽ حَسِينُ ٿيندي آهي.
او عمر ! هي جيڪا منهنجي لوئي آهي ان کي تنهنجن ڳاڙهن وڳن کان وڌ ملهائتي ۽ زيبائتي ٿي سمجهان. ياد رک ! هي اباڻن جي ڏنل لوئي ڪڏهن بہ، ڪنهن بہ صورت لڱن تان نہ لاهينديس.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____