خيبرپختونخواهه ۾ زلزلي تباهيون صاحب خان ڀٽي نقصان به کي گهرن عجائب گڏ گڏو سان ماڳن تاريخي ۽ قديم زلزلي خطرناڪ جي تاريخ ملڪي ۾خيبرپختونخوا پهچايو. ويا پئجي ڏار ۾ آثارن قديم جي علائقي واري ڀائي تخت موجب، ٽيم لڳائيندڙ ڪاٿو جو نقصان ٿيل سببزلزلي آهن. کي وي هاءِ قرم قرار سبب زلزلي آيلتازو47 پيا. ڦاٽي به گليشئر ۽ پهتو نقصان تان هنڌن هڪ جتي ۾پشاور طرف17 مينار جي خان مهابت مسجد تاريخي اتي آهي پهتو نقصان کي ڀت هڪ جي قلعي باالحصار جي صديءَهين آهي ٿيو متاثر پڻ حصو هڪجو دروزان وڏن طرف اولهه ۽ اوڀر ۾ گٺهڙي گوڙ هنڌ تاريخي جي راڄڌاني صوبائي آهن. ويا پئجي ڏار ۾ ڀتين ۽ آهي پهتو نقصان بهکي چوڻ جو عبدالصمد ڊائريڪٽر جي قديم آثار جي ڪي پيڪي ته آهي چوڻ جو ماهرن جي آثارن قديم آهي. پهتو نقصان کي آثارن قديم جي سطح عالمي هنڌ واري ڀائي تخت تهآهي ويندا ڪيا شامل ۾ فهرست عالمي واري آثارن قديم جيڪي آهن آثار قديم اهڙا ۾ علائقي واري ڳڙهي جمال جيمردان آهي. رسيو نقصان وڏو پڻاتي ۾ گهر عجائب جي پشاور آهن، گهر عجائب ڀڳ لڳ جي درجن هڪ ۾ ڪي پيڪي نقصان کي ڀتين ۾ گهر عجائب جي ڀمڀوريت ۽ چترال ته جڏهن آهي، ٿيو نقصان وڏو ۾ سيڪشن جي گيلرياسلام آهن. پيا ٽــُـــٽي به شوڪيس جا نوادرات رکيل اتي ۽ آهيپهتو سوات ته آهي خدشو کين موجب، عبدالصمدڊاڪٽر وڏي اتي ٻيو ۽ هئي گهڻي شدت جي زلزلي ته هڪ جتي هوندو پهتو نقصان وڌيڪ کي آثارن قديم ۽ هنڌ تاريخيجي آهن. به هنڌ تاريخي ۾انگ پهتل کي آثارن قديم ته جڏهن آهي پهتو نقصان کي عمارت جي گهر عجائب ۾سوات آهن. ويون جوڙيون پڻ ٽيمون لاءِ مالڪي توڙي لڳائڻ ڪاٿو جونقصانن هڪ ۾ علائقي واري آباد جهان جيسوات جي اٽلي ڪم جو مرمت جي جنهن هو پهتو نقصان ۾ ڌماڪي هڪ اڳ عرصو ڪجهه کي گاهه عبادت مذهبيقديم وڃي. پئي ڪئي جاچ بابت ان نه يا پهتو نقصان کي ان سبب زلزلي آيل تازو پر وڃي پيو ڪيو سان مدد جيماهرن ۾ خيبرپختونخوا موجب، ڊائريڪٽر جي قديمهآثار6 کي هنڌن ڪجهه مان جن آهن هنڌ تاريخي ڀڳ لڳ جي هزار ٿو. وڃي سڃاتو به تي سطحعالمي ته آهي چوڻ جو نواز اصغر سربراهه جي اي ايم ڊياين1900 هن وٺي کان ۾ خطي هن تائينوقت12 هزار8 سئو80 ايندڙ شدتسان وڌيڪ کان ان يا ست مان جن آهن چڪا اچي زلزلا انگ جوزلزلن41 آهي. ويو ڪيو نه شامل کي زلزلي آيل ڏهاڙي واري سومر ۾ فهرست ان پر آهي اي ايم ڊياين وي هاءِ قرارقرم سبب زلزلي موجب، سربراههجي47 ورڪس فرنٽيئر پوءِ کان جنهن آهي ٿيو متاثر تان هنڌن آهي. ورتي ڪري مرمت جي حصن متاثرآرگنائيزيشن سلسلي پهاڙي جي قرم قرار سبب زلزلي موجب، نوازاصغر آهن. پيا پڻ ڏار ۾ ئي ڪيترن ته جڏهن آهن پيا ڦاٽي گليشيئر ٻه واقع۾ واري ٻوڏ سبب ڦاٽڻ گليشيئر التر ۾ ماٿريءَهنزه آهي. ٿيو نه نقصان جاني به ڪو اتي پر آهي وئي ٿي پيداصورتحال جي اٿارٽي مينيجنٽ ڊزاسٽر جي بلتستانگلگت ۽ ٿا سگهن ٿي ثابت خطرناڪ ڏار پيل ۾ گليشيئيرز ۾ نتيجي جي شاڪس آفٽر ايندڙ پوءِ کان زلزلي ته ٻڌايواختيارين ٿا. سگهن به ڪرياهي مطلب جو پوڻ ڏار ۾ گليشيئرز موجب، اهلڪار هڪ جي اداري بابت ترقي جي قومنگڏيل ۾اينديون. وجود ڍنڍون وڌيڪ اتي ته آهياهو ان موجود ۾ علائقن متاثر ٻين ۽ چترال ته آهي چوڻ جواختيارين ناهي. واضح به ڪجهه اڃا بابت حالت جيگليشيئرز ٺهيل مان گليشيئر پوءِ کان زلزلن ته آهي ڪئي تنبيههسائنسدانن 30 آهن. خطرناڪ ڍنڍون وڌيڪ کان نيپال، دوران صديءَ هڪ موجب، پروگرام ماحولياتي جي قومنگڏيل ڍنڍون ٺهيل مان گليشيئر چين ۽ ڀوٽانپاڪستان،40 آهن. چڪيون ڦاٽي ڀيرا وڌيڪ کان جي هماليا واقع ۾پاڪستان برساتن وڌيڪ کان معمول پگهرجڻ، جي گليشيئرز ۾ سلسلي پهاڙي ان آهن، گليشيئر وڌيڪ کان سڀ ۾ سلسليپهاڙي آهي. امڪان جو واڌ ۾ خطرن جي ڦاٽڻ جي ڍنڍن گليشيئرز ۾ نتيجي جي تبديلن موسمياتي۽ لڳايل تائين وقتهن موجب،ڪاٿي6 گهر، لک35 ۽ آبادي جي لکن30 آهي. ٿي متاثر ايراضي ٻڌل تي ڪلوميٽر هزار آمريڪي کان چترال مرڪز جو زلزلي آيل تازو موجب، سرويارضياتي67 اتر جا پاڪستان سبب جنهن هو پري ميٽر ڪلو ٿيا متاثر وڌيڪ علائقا وارا اولهه۽ انگ جو فوتين سبب زلزلي آيل ۾ ملڪ260 ماڻهو هزارين آهي، ويو وڌي کان آهن. ويٺل هيٺ آسمان کليل بعد ٿيڻبيگهر ۾ علائقن مختلف جي ڪشمير آزاد ۽ بلتستان گلگت پنجاب، ڪي، پيڪي 8 مچائي. تباهي وڏي زلزلي آيل سان شدت جي هڪ ڏهائي سبب جنهن ويا، پئجي پٽ ڊهي گهر هزارين سبب زلزلي ٿيو. نقصانجاني تائين وقت هن260 اکرن انگن سرڪاري غير پر آهي وئي ڪئي تصديق جي ٿيڻ فوت جي ماڻهن انگ جو ٿيلن فوتموجب300 وڃي. پيو ٻڌايو وڌيڪ کان آهن، هيٺ علاج ۾ اسپتالن ٿيل زخمي سبب زلزلي ڪيترن ئي جي حالت ڳڻتي جوڳي آهي، جنهن سبب خدشو آهي ته فوتين جو انگ وڌي سگهي ٿو.
