وينا شرنگي ريڊيو کان سنڌي ادب ۽ ثقافت تائين مير اعظم علي ٽالپر سنڌ ڄائي شهدادڪوٽ جي شهزاديءَ وينا شرنگي جو نالو اڄڪلهه سنڌ ۽ هنڌ جي ادب، ثقافت ۽ فن جي دنيا ۾ هڪ ڄاتل سڃاتل سمجهيو وڃي ٿو. پر آئون نومبر 1971ع کان ان وقت واقف ٿيس جڏهن هندستان سرڪار 1971ع جي جنگ جي خبرن لاءِ اولهه پاڪستان ۾ رسائي حاصل ڪرڻ لاءِ ان وقت اردو، بنگالي، سنڌي ريڊيو جي نشريات لاءِ ايڪسٽرنل سروس جي شروعات ڪئي. جڏهن روزانه شام 5 بجي کان 6 بجي تائين هڪ سنڌي پروگرام خاص سنڌ واسين لاءِ نشر ٿيڻ لڳو، بنگالين لاءِ ڪلڪتو، اگر تلا، ڪشميرين لاءِ وادي ڪي آواز (سري نگر)، پنجاب لاءِ امرتسر ريڊيو اسٽيشن اڳ ۾ ڪم ڪندڙ هنيون. ان وقت آل انڊيا ورلڊ جي سنڌي سروس ۾ نارائڻ پارواڻي اول نمبر تي هوندي هئي، جنهن ۾ نوان آواز شاليني هاڻ شالني ساگر آهي ۽ وينا شرنگي ٻئي ڀينرون پڻ سنڌي سروس ۾ شامل ٿي ويون. ان بعد 1973ع ۾ ئي منهنجي وينا شرنگي ۽ نارائڻ پارواڻي سان وابستگي ٿي وئي. ليڪن ڀيڻ وينا سان ته اهڙو واسطو ٿي ويو جو اسان ٻئي گهرجا ڀاتي ٿي وياسين ۽ ان منهنجي پٽ جو نالو خود رکيو، وينا شرنگي ريڊيو جي دنيا ۾ هوندي به ڪافي يادگار ڳالهيون ٻڌايون آهن. هڪ ڳالهه اها پاڪستان مان ايندر اردو ليڊرن کان اردو سروس وارا انٽرويو ڪرڻ چاهيندا آهن ته کين اهي ليڊر خوشي سان وقت ڏيندا آهن ليڪن سنڌي ليڊر اصل گم ٿي ويندا آهن، اهڙي عمل تي اردو سروس وارا اسان سنڌي سيڪشن وارن تي کلندا آهن. هن پنهنجي لکڻين ۾ عورتن، ٻارن جي شاعري مطلب ته هر طرح سان قلم کي آزمايو آهي. دنيا شرنگي ريڊيو سان گڏوگڏ ادبي حلقن ۾ به پاڻ مڃايو آهي جنهن لاءِ هن عورتن جي مارئي تنظيم ٺاهي ۽ ان لاءِ هند ۾ سيمينار دهلي ۾ ڪرايا ۽ سنڌ واسين کي دعوت ناما موڪليا ان ۾ آئون به شامل هوس، وينا شرنگي جي گهڻ رخي شخصيت جي انداز ۾ هندستان جي پراڻي سنڌي ادبي ڊائجسٽ ڪونج طرفان نومبر ۽ ڊسمبر جي ايڊيشن کي ويناشرنگي جي نالي ڀيٽا ڏيڻ لاءِ شايع ڪيو ويو آهي. ياد رهي ته ڪونج ڊائجسٽ کي هري موٽواڻي 53 سال اڳ 1960ع ۾ شروع ڪيو هو.هري موٽواڻي سنڌي صحافت جو هندستان ۾ وڏو نالو ڏنو آهي. ڪونج جي ويناشرنگي ايڊيشن ۾ سنڌ جي ليکڪن جا ڪيترائي ليک پڻ شايع ٿيل آهن جن ۾ پهرين عنايت بلوچ جو مضمون آهي، جنهن بطور وينا شرنگي ”تيز تر ليکڪا ۽ مارئي سمان شخصيت“ لکيو آهي، ان بعد يادگيري طور فتاح ملڪ جو هڪ مختصر ليک آهي ان کانپوءِ سنڌي لينگيويج اٿارٽي جي چيئرپرسن ڊاڪٽر فهميده حسين جو پڻ ” ڪيئن وساياريان ويڙهيچن“ ڪتاب لاءِ ننڍو مضمون آهي. ان بعد مٺري شخصيت نصير مرزا وينا جيڪا شرنگي آهي هڪ دلچسپ آرٽيڪل لکيو آهي. جنهن بعد ”وينا وري تون ورجاءِ“ ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ تجزيو ڪيو آهي، ياد رهي ته در محمد پٺاڻ ۽ منهنجي ملاقات وينا شرنگي سان سندس والد جي ديهانت تي ٿي هئي. سنڌ جي شاعر ادل سومرو جي شاعري پڻ ڀيڻ وينا تي ڏنل آهي. اياز گل جو مضمون“ هڪڙي اُجري صبح جيان“ شايع ٿيل آهي سنڌ جي سگهاري قلمڪار شمشيرالحيدري جو وينا تي هڪ زبردست ليک ”شاعره ڪمپيئر وينا“ تي آهي، جيڪو پارس ۾ ڇپيل آهي. وينا جو خاص انٽرويو خاڪي جويو جو آهي شير همايون، ڊاڪٽر سليمان شيخ، الطاف شيخ، مهر النساءِ لاڙڪ، امين لاکو، نذير ناز، طارق اشرف جا ڪيترائي مضمون تحرير ٿيل آهن. پاڪستان ۽ هندستان ۾ ڊائجسٽ جي نالي تي شايع ٿيندڙ ڪونج سنڌي زبان ۾ هاڻ واحد مئگزين وڃي بچيو آهي ورنه سنڌ ۾ ڪيترائي ڊائجسٽ مختلف نالن سان شايع ٿيندا هئا پر هاڻ ڪو به ڊائجسٽ ناهي. اها هند وارن سنڌين لاءِ خوش نصيبي آهي، جو سنڌي ڌرتي جا اصلي وارث سنڌ ڇڏي سنڌي زبان کي زنده رکندي ڊائجسٽ کي شايع ڪندا اچن. وينا شرنگي نمبر ڪونج جو ايڊيٽوريل نند ڇڳاڻي لکيو آهي. ان بعد لال هرداساڻي جو وينا نالي مضمون آهي، جنهن بعد ڊاڪر رام بخشاڻي، لڇمڻ ڪومل، ڊاڪٽر ڪملا گوڪلا، وملا دنواڻي، نالي واري شخصيت سائين ڪيرت ٻاٻاڻي، واسديو موهي، ايل ڊي رچنداڻي، ٺاڪر چاولا، هوند راج ٻلواڻي وينا جي ڀيڻ شالني ساگر، جا دل کي موهيندڙ مضمون ڪونج کي واقعي ڪونج بڻائي ڇڏيو آهي. حالانڪه ڪونج آسمان ۾ اڏامي ٿي. پر سنڌ ڌرتي جي ڪونج وينا شرنگي جي روپ ۾ زمين تي هلي ٿي، هوءَ هندن جي هڪ وڏي ذات جي ڇوڪريءَ هوندي. ريڊيو تي آئي ۽ زبردست آواز سان زبردست ڪم ڪيو. حالانڪه وينا بطور هڪ فنڪار ۽ ڊراما آرٽسٽ طور دهلي ۾ ڪنهن سنڌي اسٽيج ناٽڪ ۾ ڪم نه ڪيو، البته دوردرشن دهلي تي سنڌي پروگرام ۾ حصو ورتو آهي. ليڪن وينا شرنگي آواز جي دنيا ۽ هڪ ڪهاڻيڪار طور سڄي هندستان سان گڏ سنڌ ۾ به سڃاتي وڃي ٿي ان ڪري سنڌي زبان ۾ گولڊن جوبلي ڪندڙ سنڌي ڊائجسٽ سندس عزت ۽ مان ۾ ڪونج مئگزين کي نومبر ۽ ڊسمبر وينا شرنگي جي اعزاز طور شايع ڪيو آهي. جيڪو هڪ نهايت بهترين مئگزين آهي. ۽ سانڍڻ لائق آهي ڪاش اهو هت سنڌ ۾ سنڌ جي بڪ اسٽالن تي وڪامڻ لاءِ دستياب هجي ها ته سنڌ جا پڙهندڙ هڪ اهڙي ڊائجسٽ مان يقينن لطف اندزو ٿين ها. اڄڪلهه ممبئي، دهلي، ڀوپال وغيره ۾ مارئي تنظيم پاران سيمينار ٿي رهيا آهن، ان کانسواءِ وينا شرنگي مختلف ادبي محفلن ۽ شعر و شاعري جي پروگرامن ۾ حصو وٺي رهي آهي. هن وقت آل انڊيا ريڊيو جي سنڌي سروس تان هوءَ رٽائر ٿي چڪي آهي، ان جي باوجود ترجمو ڪرڻ ۽ ان کان پوءِ سنڌي ۾ تبصرو شام ساڍي 6 وڳي پڙهڻ سندس اعزازي ذميواري آهي. بهرحال وينا شرنگي هندستان ۾ عربي لپي واري سنڌيءَ جي ليکڪا ۽ ڄاڻو طور زبردست ڪم ڪري رهي آهي. هن جا ڪجهه ڪتاب هت سنڌ ۾ به شايع ٿيا آهن. هن وقت سندس طبيعت به خراب رهي ٿي ۽ گذريل سال سندس ٽنگ کي به ڌڪ لڳو هو. ان جي باوجود سنڌي زبان جي خدمت ڪندڙ آهي.
