اياز گُل : خوابن جي واديءَ ۾ وٺي ويندڙ شاعر غلام شبير لغاري گل رڳوخوشبو جي ڪري نٿا سڃاتا وڃن، پر گل احساسن جي ٻولي به هوندا آهن، گلن سان ڪيئي نازڪ سڀاءُ ۽ من ڀاونائون جڙيل هونديون آهن، گلن جون به ڪئين ڪهاڻيون آهن، گل ڳاڙهو گلاب هجي يا سفيد موتيو،گل پنهنجي سونهن ۽ خوشبو جا ڌڻي آهن، گلن مان عيب نٿا ڪڍيا وڃن ڇو ته گلن سان ماحول مهڪندا آهن، گل جو نالو وٺڻ سان حواسن مٿان خوشبو جي ململي چادر اوڍجي وڃي ٿي، گل صدين کان زندگي جي حسناڪين جو اهڃاڻ رهيا آهن، انهن سان ڪيئي تشبيهون جڙيل آهن، فطرت جون سهاوڻيون گھڙيون گذارڻ لاءِ ماڻهو گلستان جو رخ ڪندا آهن، ۽ آئون خيالن جي خوشبو جو واس وٺڻ لاءِ هڪ گل جي نگري ۾ ڀٽڪندو آهيان، ۽ عرق گلاب مان نيڻ پسائي، خمارن ۾ مدهوش ٿي ويندو آهيان، اهو گل جنهن ادب جي باغ کي پنهنجي مڌر خوشبو سان واسي ڇڏيو آهي، ايازگل جنهن جي شاعري جو واس سنڌ جون هوائون وٺن ٿيون، هن جا گيت ڪارونجھر جي چوٽي تي مورن جيان کيڙا ڪن ٿا، ته ڪينجھر ڪپ تي نيرڳين جيان تڙڳن به ٿا، دک جي نه پـڄاڻي آ هر شخص ڪهاڻي آ احساس بنا ماڻهو اخبار پراڻي آ شاعري جي صنف غزل کي آڪاش جي وسعتن تائين پهچائيندڙ، ڀٽائي جي دڳ جي هن مسافر سنڌ جي سهڻي شهر سکر ۾ رجب علي دل جي گھر ڇهين مارچ 1959ع ۾ جنم ورتو، سندس نانءَ ايازعلي رکيو ويو، ڪنهن کي گمان نه هو ته سکر جي باغيچي ۾ ٽڙيل گل جي خوشبو سان سنڌ جون محبوب هوائون مهڪنديون، فضائن ۾ سرهاڻ پکڙندي، ننڍپڻ ۾ اسڪول جي هوشيار شاگرد ستين ڪلاس ۾ پڙهائي دوران ڪوتا رچي، سندس رڳ رڳ ۾ شاعري رچڻ لڳي، ڏات جي راڻي پنهنجي نفيس ڀاڪرن ۾ ڀريس، ته ايازعلي مان ايازگل بڻجي ويو، من جي ڀاشا ڪاڳرن جي ڇاتي تي اوتي، شاهڪار تخليقون سرجڻ شروع ڪيائين؛ توکان ٿيندي ڌار کلندي کلندي يار لڙڪ لڙي پيا لار ڪري هن مرڪن ۽ لڙڪن جون وارتائون شاعري جي سڳي ۾ پوئيندي، غزل جي صنف کي نئين رنگ ۾ رچي، سنڌي غزل جو مزاج ئي بدلائي ڇڏيو؛ چلڪو تنهنجي چوليءِ جو ڏينهن هيو ڄڻ هوليءِ جو تاريخن ۾ کتو پيو آ، جھنڊو منهنجي ٻولي جو سنڌي شاعري جي کيتر جي هن گل لاءِ مها ڪوي شيخ اياز چيو هو ته “هن جو نالو منهنجي نالي سان ائين وابسته آهي، ڄڻ منهنجي شاعري جي ٽاريءِ مان ڪوئي گل ڦٽو آهي”. شيخ اياز جي انهن لفظن جي سچائي اڄ اياز گل جي ڪلام مان ليئا پائي رهي آهي، سندس شاعري اهڙو باغ آهي، جنهن ۾ چئوڏس گلن جي مهڪڻ جو سماءُ آهي؛ عطرن جي سرهاڻ تون بيشڪ ڄاڻين ٿو سوچن ڇا ڦهلائي، توکي ڇا معلوم اياز گل جي شاعري جي دلبري آهي، جو اها عشق جي اکين سان پڙهي وڃي ٿي، ۽ سهاڳڻين جي مينديءِ رتل هٿن جي خوشبوءَ جهڙا موهيندڙ احساس من ۾ پيهي وڃن ٿا، ۽ دلين جا صدين جيڏا ٿڪ لهي وڃن ٿا، جڏهن موکي جي متارن جيان شاعري جا اڃارا رند من جي پياس اجھائڻ لاءِ ادب جي مٽن ڏي ورن ٿا ته ايازگل جي شاعري خمارن جا کيپ چاڙهي ٿي ڇڏي؛ لڙڪ هئا، گيت هئا، گلاب هئا صرف پاڳل اکين جا خواب هئا اسان ۾ يار برابر گھڻيون برايون هن ڪٿي چئون ٿا اسان تي لٿا ڪتاب هئا. عبدالواحد آريسر هن لاءِ لکيو آهي ته “ آءُ چوندو آهيان ته شيخ اياز، شاعري جي لفظن کي عقابن وانگر فضائن ۾ اڏائيندو آهي، ۽ ايازگل به پنهنجن خيالن، لفظن ۽ اشارن کي رنگين پوپٽن جي روپ ۾ ڪنهن باوقار محبوب ڏانهن سنيها ڏئي موڪليندو آهي.” اياز گل جي شاعري لاءِ ائين به لکيو اٿس ته “اياز گل نفيس جذبن ۽ نازڪ خيالن جو شاعر آهي، جيتوڻيڪ سندس شاعري ۾ تلوارن جو تيخ به ملي ٿو، پر منهنجي خيال ۾ اُهي تلوارون ٿري رڍ جي پشم مان ٺهيل تلوارون آهن، نه ڪي مهاراجا پرتاب سنگهه جي ڪارين جون جوڙيل آهن.” منهنجي خيال ۾ ايازگل جي شاعري تي شيخ اياز ۽ عبدالواحد آريسر جي انهي راءِ کان پوءِ هن کي ڪنهن ٻي سرٽيفڪيٽ جي ضرورت ناهي؛ ڇاهي يار ! جدائي توکي ڇا معلوم.؟ ميلي جي تنهائي توکي ڇا معلوم.؟ ايازگل جي شاعري پنجابي، انگريزي، اردو ۽ هندي ۾ پڻ ترجمو ٿي آهي، هن جا غزل سنڌي شاعري جو روح آهن، موسيقي جو رستو وٺي، سندس شاعري مقبوليت جا ڏاڪا پار ڪيا آهن، ٽي سئو کان وڌيڪ گيت ريديو ۽ ٽي وي تي رڪارڊ ٿيل اٿس، جيڪي مشهور ۽ مقبول فنڪارن ڳاتا آهن، ۽ سندس شاعري جا مجموعا “سوچون سرها گل” تاج جويو سان گڏ ڇپيو، “پيلا گل پلاند ۾” “ڏينهن ڏٺي جا سپنا” “توبن ڪهڙا ڇانورا” “دک جي نه پڄاڻي آ” “ميلي جي تنهائي” ڇپيل آهن. ڪيڏي نه وڏي اعزاز جي ڳالهه آهي، جو ايازگل جي شاعري جو هڪ مجموعو “دک جي نه پڄاڻي آ” ڪراچي يونيورسٽي جي سنڌي شعبي ۽ شاهه عبدالطيف يونيوسٽي خيرپور جي ايم اي سنڌي جي سليبس ۾ شامل آهي. مڃتا طور ڪيترائي ايوارڊ ۽ شيلڊون پڻ مليون اٿس. ڪي ئي علمي، ادبي ۽ فلاحي تنظيمن جو عهديدار ۽ ميمبر رهيو آهي، ۽ ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾ 800 کان به وڌيڪ ادبي پروگرامن ۾ مهمان خاص ۽ صدارت طور شرڪت ڪرڻ جو اعزاز پڻ حاصل ٿيس، هن جي شاعري ۾ استعارا ستارن وانگر، تشبيهون پوپٽن جيان ۽ خيال ٿر جي ڪنهن ڀٽ تان ڀڄندڙ هرڻ وانگي ڇال ڏيندا محسوس ٿيندا آهن؛ تنهنجون ٻانهون ڄڻ ڀٽون ٿر جون، وچ ۾ آءُ ڄڻ ڏهر وانگي.! هن جي شاعري جي هر پهلو تي نگاهه ڊوڙائجي ٿي ته چوڏهين جي رات ۾ محبوب جي کليل زلفن جهڙو موهه ملي ٿو، سندس شاعري رومانس جي رنگن جي هوليءِ ٿي لڳي؛ ڏسندي ڏسندي پوڙها ٿي ويا، خواب اکين جا ڳوڙها ٿي ويا. اڄ ايازگل جي سالگرهه آهي، ڪيئي اميدن جا پلئه سلهاڙيندي، اها دعا ٿا ڪريون ته غزلن جا رنگين گل ٽڙندا رهن، ۽ آس آهي ته اهڙيون سريليون ڪوتائون سرجيندو رهي ۽ سنڌي ادب جو جھول ڀريندو رهي؛ تون جو سمنڊ جيان کارو ٿي ويو آهين جذبا پنهنجا پوءِ اڃارا ڪئين ڪندا.
