راجندر سنگھه بيديءَ جي اھا ڪھاڻي تله گنگ ويجھو لوڻياٺي زمين تي تڏھن ياد آئي، جڏھن اسان جي گاڏي اتفاق سان معمولي نقص سبب خراب ٿي پئي. گھڻا ئي سال اڳ ۾ پڙھيل اھا ڪھاڻي ان ڪري به شدت سان ياد آئي جو ان ڪھاڻي جو ھيرو به دربدر ڀٽڪندڙ سڙڪ ڊرائيور ھو ۽ تله گنگ ويجھو ويراني ۾ اسان کي رات رھڻ جي صلاح ڏيندڙ شخص به ڊرائيور ھو. ”سائين سوير ھلي به گھر پھچنداسين نه، گھر وري ڪھڙا طعام تيار ھوندا. گھر ڀي ٿاڻا لڳا پيا آھن. ھڪ رات به انھن ٿاڻن کان ٻاھر چڱي.“ ڊرائيور پنھنجي اندر ۾ ڇپ ھڻي ويٺل شديد مايوسي کي چند بناوٽي ٽھڪن ذريعي ٻاھر ڪڍي رھيو ھو. پر سندس جملي پل کن اندر ڪيترن ئي ماڻھن جي محبوب شھر حيدرآباد جي انھن اڌ آباد ۽ اڌ اجاڙ فليٽن ۾ مون کي پھچائي ڇڏيو، جتي اسان ڏھاڪو سال اڳ ائين روپوشي جي زندگي گذاريندا ھئاسين، جيئن پنھنجي وطن کان دور ڪنھن ويراني ۾ ڪنسٽرڪشن ڪمپنيءَ جا ملازم حياتي جا ڏينھن گذاريندا آھن. انھي عمارت جي چند آباد فليٽن منجھان ھڪ فليٽ اسان ان درزيءَ سان شيئر ڪندا ھئاسين، جيڪو شاعريءَ جي شوق ۾ جنون جي حد تائين پھتل ھو، سندس مھمانن ۾ ھڪ مستقل مھمان اھو بئنڪ ۾ ڪم ڪندڙ شاعر به ھو، جنھن جون ننڍي عمر ۾ ئي 2 شاديون ٿيل ھيون، پر ھو ھفتي جا مجموعي چار ڏينھن اسان جي فليٽ تي ڪتاب پڙھندي ۽ ميوزڪ ٻڌندي گذاريندو ھو. اھا ته خبر کيس بعد ۾ پئي ته جنھن شاعراڻي مزاج واري ڇوڪريءَ سان ھن پيار جي لڪل شادي ڪئي، تنھن جو سڄو خاندان کيس پالڻو پيو. پر پوءِ به نه ملي سگھيو ته کيس گھر جو اھو سک نه ملي سگھيو، جنھن جي تلاش ھو شادين جا ڳرا خرچ ڀريندو طوائفن جي انھن ڪوٺن تائين پھتو جتي کيس سُر ٻڌايو ويندو ھو ته ”آوان کي ھوا بڻ ڪي......“ پر ڪا به اھڙي ھوا سندس من اڱڻ تي گھلي نه سگھي. اھڙي ئي ھوا جي تلاش ۾ اھو لاڙ جو سريلو شاعر به سرگردان رھيو، جنھن پنھنجي پھرين گھر واري جي جنجھٽن کان بيزار ٿي اڌ رات تائين ھلندڙ گھريلو جھيڙي کان پوءِ گھر جي اڱڻ ۾ پنھنجو انت آندو ھو. ھاڻي روئڻ لاءِ ان عورت وٽ ڳوڙھا به ناھن، جنھن جي روين کان تنگ ٿي ھن حساس جيون جو انت آندو. ھاڻي ھو اڪيلي گھر ۾ ماڻھن کي سڏي سڏي ويھاري ٿي. پر پوري شھر ۾ ڪير به ساڻس ڪچھري ڪرڻ لاءِ تيار ناھي ھو مختلف شڪايتن جا بھانا بڻائي ٽيليفون عملي ۽ ٿاڻي وارن سان ڳالھائڻ کان ٿڪجي ٿي ته پنھنجي ڊيڪ جو واليم فل ڪري بقايا گھر جون لائيٽون آف ڪري اھي ئي گانا ٻڌندي رھي ٿي. ڪيون ڪسي ڪو وفا ڪي بدلي وفا نھين ملتي ڪيون ڪسي ڪو خوشي ڪي بدلي خوشي نھين ملتي جڏھن به گھر ھوندي بي گھر بڻيل ماڻھن لاءِ مون سوچيو تڏھن ميرپورخاص جو اھو ڪامريڊ وڪيل مون کي بار بار ياد ايندو رھيو، جنھن شايد پنھنجي طرز جي گھر جو سک ماڻڻ لاءِ يارنھن شاديون ڪيون ۽ سڀني کي طلاق ڏيندو رھيو. ھاڻي خبر ناھي ته ھو اڃا تائين شادي ٿيندي ئي ديسي سائي ٿاڌل جو گلاس پيئي ٿو الاءَ نه. پر ڪجھه سال اڳ جڏھن آئون سندس ڪمپيوٽر ڪمپوزر نما آفيس ۾ساڻس مليو ھئس ته ھو اسٽيل جي گلاس ۾ ”غير قانوني قومي مشروب“ جا ڍڪ ڀري رھيو ھو. ساڻس ملاقات ۾ سياسي موضوع به حاوي رھيا. پر آئون اڪثر وقت اھو ئي سوچيندو رھيس ته يارنھن شاديون کان پوءِ به ھن شخص کي ڪڏھن به گھر جي ماني ڇو نه نصيب ٿي؟ ھو 60 سالن جي عمر تائين ماني ھوٽل تان ۽ ڪپڙا ڌوٻي کان استري ڪرائيندو رھيو. ”مون پنھنجي ٿيڻ واري گھر کي واضع ٻڌائي ڇڏيو آھي ته ھوءَ ڀلي ٻيو ڪجھه نه ڪري، پر جڏھن آئون شاور وٺي باٿ روم کان ٻاھر ٿيان ته ڪپڙا استري ٿيل ۽ سٿڻ ۾ اڳٺ پيل ھجي“ شاگردي واري زماني جي ان روم ميٽ ٻڌايو ھو، جنھن کي اڳتي ھلي سٺو ڪاروباري ۽ مذھبي اڳواڻ بڻجڻو ھو. ھر عمر ۽ ھر طبيعت جي ماڻھن جون طبقي آھر گھر جي سک بابت پنھنجو توقعات آھن. گھر جو سک بظاھر ته ان سيٺ کي رتبي موجب حاصل آھي، جنھن جون سڀ ڪوٺيون ڊفينس طرف تعمير ٿين ٿيون، پر ڇا واقعي کيس حقيقي معنى ۾ ڪڏھن گھر جو سک نصيب ٿيو آھي؟ ”گھر جو سک صرف گھر جي ديوارن، انٽيريئر ڊيڪوريشن سان ته سلھاڙيل ناھي، اھو سک اھي مھانگا پردا، فرينچ يا اٽالين اسٽائيل فرنيچر ته ڪونه ٿو ڏئي سگھي، اھو ڪٿي ٻئي ھنڌ تي ڳوليندو آھيان.“ اھو گڙنگ سيٺ شھر جي ان مھانگي ھوٽل جي ڪمري ۾ ٻڌائي رھيو ھو، جيڪو ھن سالن کان پنھنجي لاءِ بڪ ڪرائي ڇڏيو آھي. ان ھوٽل جي ڪمري منجھان ھو صرف ان وقت نڪري ويندو آھي، جڏھن کيس ننڊ جا جھوٽا چاڻ شروع ٿيندا آھن. اھڙن ماڻھن سان ملي آئون اڪثر سوچيان ٿو ته جيڪڏھن راجندر سنگھه بيدي ملي وڃي ھا ته کيس اھو ضرور ذھن نشين ڪرائجي ھا ته ”گھر جو سک“ صرف ٽرڪ ڊرائيورن جو مسئلونه پر ھر ان ماڻھو جو مسئلو آھي، جيڪو مصلحتن جي پٿرن تي پير رکي حياتي جا سال پٿر دل گھر ڀاتين سان ائين خاموشي سان گذاريندو رھي ٿو، ڄڻ ته ھو حياتيءَ جا نه، پر گناھن جا سال گذاريندو ھجي. ”مون کي گھر ۾ گھڙڻ سان عجيب ڪوفت ٿئي ٿي، ننڍي ڀيڻ جي شادي کان پوءِ ڪو گھر ڀاتي اھڙو نه بچيو آھي، جنھن سان دل کولي ڪچھري ڪرڻ تي دل چوندي ھجي. گھر واپس اچي آئون ڄڻ قبر جھڙي خاموشيءَ ۾ ملي ويندي آھيان.“ لاڙڪاڻي جي اھا نوڪري پيشه خاتون ٻڌائي رھي ھئي، جيڪا گھريلو مصلحتن تحت شادي جا سال بنا ڪنھن دھل شرنائين واري خوابن جي گذاري چڪي آھي. ھاڻي ھوءَ فون ۽ انٽرنيٽ کي پنھنجو جيون جي آڪسيجن سمجھي جيئندي رھي ٿي، جنھن دوست کي يونيورسٽي واري زماني ۾ بي گھر ھئڻ جو شديد احساس ٿيندو ھو. سو ھاڻي گھر مالڪ ھوندي به بي گھر بڻجڻ چاھي ٿو. اھا رات ھن ڄامشوري جي پٿرن سان روئندي گذاري ھئي، جنھن رات ھاسٽل جي چوڪيدارن دير سان اچڻ ڪري کيس ھاسٽل اندر داخل ٿيڻ نه ڏنو ھو. ان رات کان ھڪ سھڻي گھر جوڙائڻ جو خواب ھن پنھنجي اکين ۾ سجايو. پر کيس اھا خبر ھاڻي پئي ته گھر صرف سيمينٽ جا بلاڪ ۽ آر سي سي ڇت جو نالو ناھي، گھر ته ڪنھن گھاٽي نم جي وڻ جي ڇانو جو نالو ٿئي ٿو، جتي پاڻ سان گڏ پکين کي به آرام ملي، گھر جو سک انھن بي جوڙ شادين سان به ڳنڍيو وڃي ٿو، جيڪي اسان جي سماج ۾ عام جام ٿين ٿيون. بي جوڙ شادين سبب ذھني سطح نه ملي سگھڻ تي عذاب ھيٺ اھا ڌر اچي ٿي، جيڪا وڌيڪ حساس ھجي. عذاب عورت يا مرد تائين محدود ناھي. عذاب ته اھا شاعره اڃا به ڀوڳي ٿي، جنھن جي شادي سندن سرن جي بٺن واري مالڪ سان ٿي. ھوءَ جڏھن به ساڻس ڪچھري ڪرڻ شروع ڪري ٿي ته ھو ڪلڪيوليٽر کڻي کيس سمجھائيندو رھي ٿو ته اڄ ھيترا ھزار سرون وڪرون ٿيون. ان ڪري ۽ خريداري کان بيزار ٿي ھن کانئس اھو چئي طلاق ورتي ته انساني جسم ۽ سوچون ڪي سرون ناھن، جن جي بيھڪ ۽ بناوٽ جيئن سيٺ چاھي، تيئن بڻائجي. اھڙي عذاب واري شادي کان بھتر آھي ته اڪيلو گذارجي. سوچون ته اسان جي ولايتي وسڪي پيئندڙ صحافي دوست جون به ساڳيون آھن، پر ھو چوي ٿو ته گھر جي سک خاطر ٻچن جو سک ڇو وڃائجي؟ شادي جھڙي غلطي حياتيءَ ۾ ھڪ ڀيرو ٿي ڪجي ته بھتر، بار بار ڪرڻ سان اھا نيڪي نه، پر ساڳي غلطي ئي رھي ٿي. فکر دنيا ۾ سر کھپاتا ھون مين کھان اور يه وبال کھان.
