فقير محمد سنڌي
سينيئر رڪن
جديد سنڌي ڪهاڻي جو بانيڪار جمال ابڙو
فقير محمد سنڌي
جمال ابڙو جو شمار انهن اديبن ۾ ٿئي ٿيو جن سنڌي ادب ۾ ترقي پسند خيالن کي نه صرف روشن ڪرايو بلڪ ان مقصد لاءِ عملي ڪم ۽ تنظيم سازي به ڪئي.
پاڻ سنڌي اديبن جي ترقي پسند تنظيم سنڌي ادبي سنگت جي بانيڪارن مان هو، جمال ابڙي کي ادب کان علاوه سنڌ جي تاريخ ۽ ثقافت تي به دسترس حاصل هئي. ترقي پسند فڪر رکڻ وارو مهندار مڙس هو.
جمال ابڙي 2 مئي 1924ع تي ميھڙ شھر جي ڀرسان ڳوٺ سانگي ديهه منگواڻي ۾ علي خان ابڙي جي گھر ۾ -جنم- ورتو. علي خان ابڙو پنھنجي وقت جو ھڪ ناميارو تعليمدان، اديب ۽ ليکڪ ٿي گذريو آھي. جمال ابڙي شروعاتي -تعليم- ڳوٺ منگواڻيءَ جي اسڪول مان حاصل ڪئي. سيڪنڊري -تعليم- ميونسپل ھاءِ اسڪول لاڙڪاڻي ۽ نور محمد ھاءِ اسڪول حيدرآباد مان حاصل ڪيائين. جڏھن ته ھن ڪاليج جي -تعليم- بهاءُ الدين ڪاليج جھونا ڳڙھ ۽ ڊي جي ڪاليج ڪراچيءَ مان حاصل ڪئي. 44- 1943ع ۾ -بنگال- ۾ آيل ڏڪار دوران رضاڪار طور خدمتون سرانجام ڏيڻ لاءِ -بنگال- ويو. ھن پھرين ڪھاڻي ”ھو حر ھو“، 25 سالن جي عمر ۾ 1949ع ۾ لکي، 24 سالن جي عمر ۾ 1948ع کان لاڙڪاڻي ۾ وڪالت شروع ڪيائين. ھو بعد ۾ 1949ع ۾ شھدادڪوٽ جو پوليس پراسيڪيوٽر مقرر ٿيو، -جتي- 1951ع تائين رھيو. 1952ع ۾ سنڌ پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان پاس ڪري سول جج کپرو مقرر ٿيو، جنھن کان پوءِ ساڳئي حيثيت ۾ سکر، لاڙڪاڻي، خيرپور ميرس، سجاول، ٽنڊي الھيار ۽ حيدرآباد ۾ پنھنجون خدمتون سرانجام ڏيندو رھيو. بعد ۾ کيس سيشن جج جي عھدي تي -ترقي- ڏني وئي ۽ -ترقي- ڪندو 1972ع ۾ سنڌ اسيمبليءَ جو سيڪريٽري مقرر ٿيو ۽ -ان- عھدي تي 1978ع تائين رھيو. 1978ع کان 1980ع تائين ليبر ڪورٽ جو جج، 1981ع کان 1982ع تائين فيڊرل سروسز ٽربيونل -اسلام- -آباد- جو ميمبر، 1984ع کان 1985ع تائين سنڌ اسيمبليءَ جو سيڪريٽري ۽ 1985ع کان 1986ع تائين اينٽي ڪرپشن ڪاميٽيءَ جو چيئرمئن رھيو. 10 -اپريل- 1986ع تي سرڪاري ملازمت -تان- رٽائرمينٽ حاصل ڪيائين. سندس شاھڪار ڪھاڻين جو مجموعو ”پشو -پاشا-“ آهي ، جيڪو تمام گھڻو مشھور ٿيو. جمال ابڙي جي ڪهاڻين مان ”پِشو -پاشا-“،”پيراڻي“، ”مان مرد“، ”بدتميز“، ”شاھ جو ڦر“، ”-بدمعاش-“، ”منھن ڪارو“، ”ڪارو -پاڻي-“، ”مھرباني“، ”خميسي جو ڪوٽ“، ”لاري“، ”سينڌ“، ”فرشتو“، ”ماءُ جي جھولي“، ”لاٽ“ ۽ ٻيون اهم آھن. سندس ڪھاڻين ۾ سماجي مسئلن جي اپٽار آهي. ھن ڪيترائي شاھڪار مضمون پڻ لکيا، -جن- ۾ ”شاھ محض صوفي نه ھو“ان سواءِ ڪيترن ئي مضمون کي پذيرائي ملي، جمال ابڙي جي ڪھاڻين جا ترجما -اردو-انگريزي- ۽ جرمن ٻولين ۾ ٿي چڪا آهن. جديد سنڌي ڪهاڻي جو مڙس مٿير 30 جون 2004ع تي راھ رباني ورتي، وڃي مالڪي حقيقي مليو.
فقير محمد سنڌي
جمال ابڙو جو شمار انهن اديبن ۾ ٿئي ٿيو جن سنڌي ادب ۾ ترقي پسند خيالن کي نه صرف روشن ڪرايو بلڪ ان مقصد لاءِ عملي ڪم ۽ تنظيم سازي به ڪئي.
پاڻ سنڌي اديبن جي ترقي پسند تنظيم سنڌي ادبي سنگت جي بانيڪارن مان هو، جمال ابڙي کي ادب کان علاوه سنڌ جي تاريخ ۽ ثقافت تي به دسترس حاصل هئي. ترقي پسند فڪر رکڻ وارو مهندار مڙس هو.
جمال ابڙي 2 مئي 1924ع تي ميھڙ شھر جي ڀرسان ڳوٺ سانگي ديهه منگواڻي ۾ علي خان ابڙي جي گھر ۾ -جنم- ورتو. علي خان ابڙو پنھنجي وقت جو ھڪ ناميارو تعليمدان، اديب ۽ ليکڪ ٿي گذريو آھي. جمال ابڙي شروعاتي -تعليم- ڳوٺ منگواڻيءَ جي اسڪول مان حاصل ڪئي. سيڪنڊري -تعليم- ميونسپل ھاءِ اسڪول لاڙڪاڻي ۽ نور محمد ھاءِ اسڪول حيدرآباد مان حاصل ڪيائين. جڏھن ته ھن ڪاليج جي -تعليم- بهاءُ الدين ڪاليج جھونا ڳڙھ ۽ ڊي جي ڪاليج ڪراچيءَ مان حاصل ڪئي. 44- 1943ع ۾ -بنگال- ۾ آيل ڏڪار دوران رضاڪار طور خدمتون سرانجام ڏيڻ لاءِ -بنگال- ويو. ھن پھرين ڪھاڻي ”ھو حر ھو“، 25 سالن جي عمر ۾ 1949ع ۾ لکي، 24 سالن جي عمر ۾ 1948ع کان لاڙڪاڻي ۾ وڪالت شروع ڪيائين. ھو بعد ۾ 1949ع ۾ شھدادڪوٽ جو پوليس پراسيڪيوٽر مقرر ٿيو، -جتي- 1951ع تائين رھيو. 1952ع ۾ سنڌ پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان پاس ڪري سول جج کپرو مقرر ٿيو، جنھن کان پوءِ ساڳئي حيثيت ۾ سکر، لاڙڪاڻي، خيرپور ميرس، سجاول، ٽنڊي الھيار ۽ حيدرآباد ۾ پنھنجون خدمتون سرانجام ڏيندو رھيو. بعد ۾ کيس سيشن جج جي عھدي تي -ترقي- ڏني وئي ۽ -ترقي- ڪندو 1972ع ۾ سنڌ اسيمبليءَ جو سيڪريٽري مقرر ٿيو ۽ -ان- عھدي تي 1978ع تائين رھيو. 1978ع کان 1980ع تائين ليبر ڪورٽ جو جج، 1981ع کان 1982ع تائين فيڊرل سروسز ٽربيونل -اسلام- -آباد- جو ميمبر، 1984ع کان 1985ع تائين سنڌ اسيمبليءَ جو سيڪريٽري ۽ 1985ع کان 1986ع تائين اينٽي ڪرپشن ڪاميٽيءَ جو چيئرمئن رھيو. 10 -اپريل- 1986ع تي سرڪاري ملازمت -تان- رٽائرمينٽ حاصل ڪيائين. سندس شاھڪار ڪھاڻين جو مجموعو ”پشو -پاشا-“ آهي ، جيڪو تمام گھڻو مشھور ٿيو. جمال ابڙي جي ڪهاڻين مان ”پِشو -پاشا-“،”پيراڻي“، ”مان مرد“، ”بدتميز“، ”شاھ جو ڦر“، ”-بدمعاش-“، ”منھن ڪارو“، ”ڪارو -پاڻي-“، ”مھرباني“، ”خميسي جو ڪوٽ“، ”لاري“، ”سينڌ“، ”فرشتو“، ”ماءُ جي جھولي“، ”لاٽ“ ۽ ٻيون اهم آھن. سندس ڪھاڻين ۾ سماجي مسئلن جي اپٽار آهي. ھن ڪيترائي شاھڪار مضمون پڻ لکيا، -جن- ۾ ”شاھ محض صوفي نه ھو“ان سواءِ ڪيترن ئي مضمون کي پذيرائي ملي، جمال ابڙي جي ڪھاڻين جا ترجما -اردو-انگريزي- ۽ جرمن ٻولين ۾ ٿي چڪا آهن. جديد سنڌي ڪهاڻي جو مڙس مٿير 30 جون 2004ع تي راھ رباني ورتي، وڃي مالڪي حقيقي مليو.