بانو محبوب جوکيو جو ناول ”اڌ ڏکوئي آھيان“ تعارف: محمد سليمان وساڻ ڪورونا وائرس جي وبا سبب لاڪ ڊائون واري حالتن ۾ گهر ۾ رھندي ڪتاب ئي بھترين دوست آھن جيڪي ھر وقت اڪيلي ھجڻ جو احساس نٿا ڏيارين. گهر ۾ ھوندي دوستن پاران موڪليل ڪتابن جو مطالعو جاري آھي. ادي بانو محبوب جوکيو پنھنجو ڇپايل نئون ناول ”اڌ ڏکوئي آھيان“ موڪليو ھيو. اسان وٽ ويجهي ماضي ۾ ڪيئي ناول لکجڻ لڳا آھن ۽ ترجمو پڻ ٿي رھيا آھن. ناولن جي ٽيڪنڪ، فن ۽ ڪھاڻيءَ تي ڪو نقاد ئي سٺو لکندو پر مان تہ صرف ٻولي ۽ ڪھاڻي ئي تعارف طور ڏيندو آھيان. محراب پور جي علمي ۽ ادبي گهراڻي ۾ جنم وٺندڙ بانو محبوب جوکيو 1990ع کان ڪھاڻيون لکندي اچي، جيڪي سگهڙين سٿ، مھراڻ، ھمرچو يا ٻين رسالن ۾ ڇپجنديون رھيون آھن پر سندس پھريون ڇپيل ڪتاب ڪھاڻين بجاءِ ھڪ ناول ئي آھي. ھي ناول ھڪ اھڙي مڊل ڪلاس گهراڻي جي ڪھاڻي آھي، جيڪو گهرو مسئلن ۾ ويڙھيل آھي، جنھن سبب ٻارن جي پالنا طرف نہ تہ ماءُ جو ڌيان وڃي ٿو ۽ نہ ئي پيءُ جو، ڇو تہ اھي روايتي رشتن جي تندن ۾ ڦاٿل آھن ۽ گهڻو ڪري ناول صرف ستن ڪردارن جي گرد گهمي ٿو. ھن ناول جو وڏو حصو گهر جي ڪروڌ ۽ جهيڙن جي حوالي آھي. پر ساڳي وقت کوڙ جاين تي محبت ۽ پنھنجائپ جا احساس اڀري ڪھاڻيءَ کي نئون موڙ ڏين ٿا. ڪردار ڪيئن محبتن مان نفرتن ۾ ۽ وري نفرتن کان پنھنجائپ ۾ موڙو کائين ٿا، ڪيئن نہ روين ۾ ۾ تبديلي اچي ٿي ۽ رت جا رشتا بہ جھڙو ڪر دشمن ٿي بيھن ٿا اھو پڻ ھن ناول ۾ ھر ھنڌ ملي ٿو. ناول ۾ عورت جي نفسيات جا سڀ رنگ چِٽي طرح نروار ڪري ڏيکاريا ويا آھن. بانو محبوب ”اڌ ڏکوئي آھيان“ ۾ عورت جي ڏکن، پيڙائن، دردن، نفرتن، محبتن کي سمويو آھي. ناول جو وڏو حصو اسان جي معاشرتي جھالت جي جهلڪ ڏيکاري ٿو تہ ساڳي وقت علم ۽ تعليم جي اھميت کي پڻ اجاگر ڪري ٿو. ناول ۾ ڳوٺ جون ڳالھيون آھن تہ سوشل ميڊيا ۽ موبائيل جو ڪردار پڻ نظر اچي ٿو. ھن ناول ۾ ساڙ، نفرت ۽ حسد سان گڏ محبت ۽ پنھنجائپ جا لطيف احساس بہ سمايل آھن. ناول ۾ ڪيترائي پھاڪا ۽ چوڻيون شامل آھن جن جو ڪو انت ئي ناھي. ھن دور ۾ جڏھن اسان شھرن ۾ اچي لنگرانداز ٿيا آھيون اھڙي وقت ۾ چوڻين ۽ پھاڪن جو ورجاءُ ۽ حفاظت سٺي ٿي لڳي. پر، گهڻن جاين تي تہ انھن پھاڪن جو استعمال اجايو پيو لڳي جيڪو ڪھاڻيءَ کي ئي سُست ٿو بڻائي ڇڏي. ايترا پھاڪا مان ڪنھن ناول يا ڪھاڻين جي ڪتاب ۾ اڳ ناھن پڙھيا. ناول ۾ شاھ لطيف سڀني جو محبوب شاعر ٿي پيو آھي ۽ ناول ۾ ھيرو ھجي يا ٻيا ڪردار انھن واتان شاھ لطيف جا ڪيترائي بيت درست موقعي جي مناسبت سان استعمال ڪيا ويا آھن ۽ کوڙ جاين تي ناول ۾ صوفي ازم جي اپٽار پڻ ٿيل آھي. شاھ لطيف کانسواءِ شاھ ڪريم بلڙي واري، شيخ اياز ، حمل فقير، استاد بخاري، طالب المولا (جنھن جو ھڪ شعر شيخ اياز جي نالي سان ڏنل آھي)، راشد مورائي ۽ ٻين جا پڻ ڪافي شعر شامل ڪيا ويا آھن. ناول جي ڪھاڻي صفا سست ھلي ٿي ۽ گهڻو ڪري گهريلو جهيڙن ۾ گهيريل آھي پر ناول جي آخري حصي ۾ اھا ڪھاڻي 160 ڊگري جو ڦيرو کائي ھڪدم محبت، رومانس، لطيف احساسن سان گڏ ٽريجڊي طرف وڃي ٿي ۽ ان ۾ تجسس وڌندو ٿو وڃي. ڪھاڻيءَ جو انت ٽريجڊي تي اختمام ڪري ٿو. ڪتاب مان ورتل ڪجه جملا: · پر ھوءَ پاڻ کي دنيا جي ڪنگال ۾ ڪنگال عورت سمجهندي آھي ۽ ھن جو اندر ھميشہ ”موئن جو دڙو“ بڻيل ھوندو آھي. · بابا ! بيوقوف دنيا ۾ نہ ھجن ھان تہ، دنيا کي ڪير جهلي بيھي ھا؟ چالاڪن جو بار بہ تہ بيوقوف جهلي بيٺا آھن. · تعليم نياڻيءَ لاءِ بيحد ضروري آھي. اھو توکي پوءِ احساس ٿيندو جڏھن تون زندگيءَ جو سفر اڳتي طئي ڪندين تہ توکي احساس ٿيندو تہ پڙھڻ ۽ پنھنجي ٻَل تي جيئڻ ۾ ڪھڙو مزو ۽ سرور آھي. · شاھ لطيف پنھنجي ڳالھ چوڻ لاءِ ڪمزور عورتن جي ئي وات کي زبان ڏني آھي. · تو ميگهہ ملھار وارا شعر پڙھيا آھن. الائي ڇو تنھنجي اکين ۾ سوين ميگهہ ملھار ٿا لڳن. اھي ڪڏھن نہ ڪڏھن تنھنجي اکين مان اُٿلي نڪرندا پر نہ ڄاڻان ان ويل .... · اسان جي پوري اڌ مِٽي، دُک جي مِٽي آھي ۽ ٻي اڌ وري وڇوڙي جي مِٽي آهي، انسان انهن ئي پسيل ۽ پيٺل مٽين جو جڙيل آهي · محبت ۽ سچائي رڳو رشتن کان ناھ ملندي. ڪڏھن ڪڏھن رشتا بہ رڳو ڏيکاوَ لاءِ ھوندا آھن. · پيار ۽ وفا اھو نمڪ آھي جو صدين تائين حرام نٿو ٿئي · زمين منھنجا پير پڪڙي ڇڏيندي آھي ۽ يادون زوري اچي منھنجي وجود سان چنبڙي پونديون آھن. پيڪاڪ پبلشرز ڪراچيءَ پاران ڇپايل 136 صفحن تي مشتمل ھن ڪتاب جي قيمت 200 روپيا آھي. مھاڳ اياز ڀٽو لکيو آھي، ناول بابت قمر آفتاب جا تاثر ۽ پنھنجي پاران بانو محبوب جوکيو لکيو آھي.
