*گنج ۾ گڏ لکيل لفظن جي سمجهاڻي*

[صراط بلوچ]

*گنج ۾ گڏ لکيل لفظن جي سمجهاڻي*
*تحرير_ صراط بلوچ*
1
*قُدَرَتَس* _ س اکر جي هيٺيان ٻه کڙيون زيرون (-II-)
سمجهاڻي
*قدرت+س*(س جي هيٺيان ٻنهين کڙين زيرن -II- کي ختم ڪري *ين* جو اضافو ڪري لکبو *سين* ائين گڏيل لفظ جدا ٿي موجوده صورتخطي مطابق هن طرح لکت ۾ آيا *قدرت سين*)
نوٽ: حرف جر س پاڻ کان پهرين ايندڙ لفظ سان گڏيل طور گنج ۾ اڪثر جاين تي لکيل آهي.
عاشقنس _ عاشقن سين

2
*جِهانَجي* _ جي مٿان پراڻي لکت جي خاص نشاني موجود آهي
سمجهاڻي
جهانَ + جيٌ( جي واري ي مٿان موجود نشاني کي ختم ڪري ان مان مراد *ون* جو اضافو ڪري لکبو *جيون* ائين گڏيل لفظ جدا ٿي موجوده صورتخطي مطابق هن طرح لکت ۾ آيا، *جهانَ جِيون*)
نوٽ؛ حرف جر *جي، جون، جا* پڻ هن کان پهرين ايندڙ لفظن سان گڏيل طور ايندا آهن. مثال لاءِ ڪجهه وڌيڪ لفظ هيٺ ڏجن ٿا؛
سُپيرِيَنِجِي – سپرين جي
پِرِينجِي _ پرين جي
تنجو _ تن جو
عاشقنِجو _ عاشقن جو
پريانجا _ پريان جا
مُهاينجا _ مُهايَنِ جا
پريانجو _ پريان جو
معشوقنجو _ معشوقن جو

3
ٻِئَنِکي*
سمجهاڻي
پراڻي لکت مطابق لفظن جي گڏيل صورت کي صرف جدا ڪري لکنداسين ته * ٻئن + کي*
نوٽ حرف جر کي پڻ هن کان پهرين ايندڙ لفظ سان گڏيل طور گنج ۾ لکي اچي ٿو.
پانکي _ پاڻ کي
پريانکي _ پريان کي
عاشقنکي _ عاشقن کي
عامکي _ عام کي
4
*اَزَلَ۾*
سمجهاڻي
پراڻي لکت مطابق لفظن جي گڏيل صورت کي صرف جدا ڪري لکنداسين *اَزَلَ+ ۾*
نوٽ؛ ۾ گهڻو ڪري گنج اندر جنهن به لفظ جي پويان ايندو آهي ته ان سان گڏيل ئي هوندو آهي.
هٿ۾
ميدان۾
سرڪ۾
ديک۾ _ ديڳ ۾
5
*نَٻورا* گنج ۾ ڙ نه هجڻ ڪري ان جي جاءِ تي به ر لکبو هو ان لکت تحت ڙ جي نه هجڻ ڪري هتي ر استعمال ڪيل آهي.
سمجهاڻي
پراڻي لکت مطابق لفظن جي گڏيل صورت کي جدا ڪري لکنداسين * نه + ٻوڙا*
6
*نَسُتا*
سمجهاڻي
پراڻي لکت مطابق لفظن جي گڏيل صورت کي جدا ڪري لکنداسين * نه + ستا*
نوٽ ؛ گنج ۾ اڪثر ڪري نه لفظ گڏيل طور لفظن سان اڳيان جڙيل هجي ٿو. ڪجهه وڌيڪ لفظ هيٺ ڏجن ٿا.
نورين _ نه ورين/وڙين
نٿيي _ نه ٿيي
نلهان _ نه لهان
نمنج _ نه منجهه
نَلهي _ نه لهي
نساڊين _ نه سانڍين
نپري _ نه پڙي

گنج ۾ اهڙي طرح ئي نه جو هم معنيٰ مَ پڻ ٻئي لفظ جي اڳيان گڏيل طور اچي ٿو مثال هيٺ ڏجن ٿا.
مَسِکُ _ مَ سک
مَڀُلَ _ م ڀُل
مخام _ مَ خام
مَڪَر _ مَ ڪر
7
مَاُنَکي
سمجهاڻي
هي ٽي لفظ گڏيل طور آيل آهن جنهن جي پراڻي لکت کي جدا ڪري لکنداسين * مَ + اُنَ + کي*

8
*سڀڪہ*
سمجهاڻي
پراڻي لکت واري صورت کي پهرين الڳ ڪنداسين *سڀ + ڪهه* گنج ۾ ه کان پهرين ۽ پوءِ ايندڙ ن غنه نه لکيو ويندو هو. موجوده لکت مطابق ان کي لکبو مطلب ته ڪهه لفظ جي ه کان پهرين ۽ بعد نه غنه جو اضافو ڪنداسين *ڪنهن* ائين ٻئي لفظ جدا ٿي ڪري موجودهه لکت تحت هن صورت ۾ آيا * سڀ ڪنهن*
9
*سڀڪا*
سمجهاڻي
پراڻي لکت واري صورت مطابق گڏيل لفظن کي جدا ڪنداسين * سڀ +ڪا*

10
*تسوريائي*
سمجهاڻي
پراڻي لکت واري صورت مطابق گڏيل لفظ کي جدا ڪنداسين * ته + سوريائي*
نوٽ؛ مَ ۽ نه جيان *ته* لفظ پڻ پاڻ سان گڏ ايندڙ پوئين اکر سان گهڻين جاين تي گنج ۾ گڏ لکيل آهي.
تَموٽيو _ ته موٽيو
تعاشق _ ته عاشق