عبدﷲ جروار
سينيئر رڪن
(جرڪي جن جو جيء)
بڪيرا شريف جي شيدي برادري (1)
تحرير : عبدالله جروار
سموري سنڌ ۾ شيدي برادري جيڪي قنبراڻي ۽ بلاولي به سڏائين ٿا. ڪڏهن کان آئي ان بابت پوري ڄاڻ ته نه اٿم. پر منهنجي خيال م هن برداري جي اڪثريت ميرن جي دور ۾ آئي. هن برادري جي اڪثريت اتي ئي آباد ٿي جتي ميرن جي رهائش هئي يا پير صاحبان جو آستانو هو . جنهن مان اندازو ٿئي ٿو مير ۽ پير صاحب سنڌ جا قديم خوشحال گهراڻا آهن. هي برادري جڏهن پنهنجا آفريڪا جا ڪک ڇڏي ٻيڙن رستي سنڌ ۾ پهتا هوندا. هنن پنهنجي پناه انهن وڏ گهراڻن وٽ سمجهي سندن ويجهو رهيا هوندا ته اهي نه رڳو کين تحفظ ڏيئي سگهن پر گذر سفر جو سامان به مهيا ڪري سگهن ٿا
اڄ بڪيرا شريف جي شيدي برادري جو ذڪر ڪنداسين. جيئن هي شهر پيرن ۽ فقيرن جو شهر رهيو آهي. خاص طور ملتان جي قريشي پير صاحبان حضرت پير غوث بهاول حق جن جي خاندان جا بزرگ پير فاضل شاھ، پير امام بخش شاه پالڪي وارو، قلندر قائم الدين قريشي، پير ولايت شاھ قريشي نالي وارا بزرگ رهيا آهن. شيدي برادري جي به گهڻي اڪثريت درگاھ شريف جي آس پاس ئي آباد آهي. جنهن ڪري هي پاڙو درگاھ جي نسبت سان سڏجي ٿو. شيدي برادري جا ماڻهو درگاھ واري پاڙي کان علاوه درگاھ واهي فقير ويجهو خاصخيلي پاڙي توڙي پراڻي مٽر کڏ تي قائم ٿيل نون پاڙن ۾ به آباد آهن.
شيدي برادري جي اڪثريت جسماني حوالي سان سگهاري هئڻ سان ڪاري رنگت رکندڙ آهي. پر سندن اندر هميشه اجرو رهيو آهي. هي برادري من ۾ مير نه رکندي آهي. پنهنجي مزاج جا ماڻهو آهن. بدخواهي هنن م گهٽ نظر ايندي. تعلق نباهڻ ڄاڻن ٿا. جنهن سان بيٺا ته سچائي سان سندرو ٻڌي بيهندا آهن شيدي برادري هر فن مولا آهي. سندن پڙهڻ پڙهائڻ سان دلچسپي گهٽ هوندي به دنياداري جي ڪيترن ڪمن مان ماهر آهي. هن برادري ۾ نالي وارا بهترين ڊرائيور، ڪوڪنگ (رڌ پچاء جا ماهر) رازڪي ڪم جا ماهر، کان مختلف پورهيا ڪري ڄاڻن ٿا. اڳي ملھ راند، ڪوڏي ڪوڏي توڙي والي بال راند ۾ گهڻي دلچسپي رکندا هئا. جنهن ڪري منهنجن وڏا پهلوان به ٿي گذريا آهن. جڏهن ته هن برداري م ناليوارا استاد به رهيا آهن جن ۾ سر فهرست سائين محمد اسماعيل قنبراڻي جو نالو آهي. سائين محمد لقمان قنبراڻي ( سائين لقمان جي نياڻي به ٽيچر خدمتون سرانجام ڏئي رهي آهي) سائين قربان علي قنبراڻي، جڏهن ته ڪيتريون ئي نياڻيون پرائيويٽ اسڪولن م پڙهائي رهيون آهن. سائين حافظ ڌڻي بخش شيدي مرحوم جن حافظ قرآن هئا. ٻارن کي قرآن شريف پڙهائيندا هئا. (جن بابت تفصيل الڳ لکبو) مستري رازن م استاد قادر بخش قنبراڻي جنهن کي اوستو ڪارو سڏيندا هئا. پنهنجي وقت جا مشهور ڪاريگر مستري هئا. هاڻ به هن برداري جي نوجوانن جو وڏو تعداد رازڪي ڪم سان سلهاڙيل آهي. جن هن فيلڊ م وڏو نالو ڪمايو آهي. استاد خادم قنبراڻي مرحوم سائين لقمان جو فرزند هو جيڪو حادثي م وفات ڪري ويو. استاد محمد يعقوب قنبراڻي جو به رازڪي ڪم ۾ وڏو نالو آهي پاڻ استاد قادر بخش جا فرزند آهن.
هن برادري جي ڊرائيورن م استاد جمع شيدي مرحوم، عبدالشڪور ، استاد پپو شيدي سٺا ڊرائيور ٿي گذريا آهن. استاد ليمون بس ڊرائيور هو. هاڻ پيرسني جي ڪري بيروزگار آهي. پيپلز پارٽي جو وڏو جيالو هئڻ ڪري ضيا جي مارشل لا ۾ کيس جيل جي سزا ملي هئي .
تپيداري ڪم ۾ ڄاڻ رکندڙ احمد به هڪ محنتي انسان آهي. کيس سرڪاري نوڪري ته نه ملي سگهي پر زمين جي کاتن رڪارڊ ۽ ماپ وغيره م وڏو تجربو اٿس. ڪيترائي زميندار يا شهرن جا بلڊر کيس ڪم ڪار لاء گھرائيندا آهن . سندس ڀاء محمد رحيم سٺو نائي سان گڏ کيس سرڪاري نوڪري پڻ اٿس.
(باقي ٻئي دفعي)
بڪيرا شريف جي شيدي برادري (1)
تحرير : عبدالله جروار
سموري سنڌ ۾ شيدي برادري جيڪي قنبراڻي ۽ بلاولي به سڏائين ٿا. ڪڏهن کان آئي ان بابت پوري ڄاڻ ته نه اٿم. پر منهنجي خيال م هن برداري جي اڪثريت ميرن جي دور ۾ آئي. هن برادري جي اڪثريت اتي ئي آباد ٿي جتي ميرن جي رهائش هئي يا پير صاحبان جو آستانو هو . جنهن مان اندازو ٿئي ٿو مير ۽ پير صاحب سنڌ جا قديم خوشحال گهراڻا آهن. هي برادري جڏهن پنهنجا آفريڪا جا ڪک ڇڏي ٻيڙن رستي سنڌ ۾ پهتا هوندا. هنن پنهنجي پناه انهن وڏ گهراڻن وٽ سمجهي سندن ويجهو رهيا هوندا ته اهي نه رڳو کين تحفظ ڏيئي سگهن پر گذر سفر جو سامان به مهيا ڪري سگهن ٿا
اڄ بڪيرا شريف جي شيدي برادري جو ذڪر ڪنداسين. جيئن هي شهر پيرن ۽ فقيرن جو شهر رهيو آهي. خاص طور ملتان جي قريشي پير صاحبان حضرت پير غوث بهاول حق جن جي خاندان جا بزرگ پير فاضل شاھ، پير امام بخش شاه پالڪي وارو، قلندر قائم الدين قريشي، پير ولايت شاھ قريشي نالي وارا بزرگ رهيا آهن. شيدي برادري جي به گهڻي اڪثريت درگاھ شريف جي آس پاس ئي آباد آهي. جنهن ڪري هي پاڙو درگاھ جي نسبت سان سڏجي ٿو. شيدي برادري جا ماڻهو درگاھ واري پاڙي کان علاوه درگاھ واهي فقير ويجهو خاصخيلي پاڙي توڙي پراڻي مٽر کڏ تي قائم ٿيل نون پاڙن ۾ به آباد آهن.
شيدي برادري جي اڪثريت جسماني حوالي سان سگهاري هئڻ سان ڪاري رنگت رکندڙ آهي. پر سندن اندر هميشه اجرو رهيو آهي. هي برادري من ۾ مير نه رکندي آهي. پنهنجي مزاج جا ماڻهو آهن. بدخواهي هنن م گهٽ نظر ايندي. تعلق نباهڻ ڄاڻن ٿا. جنهن سان بيٺا ته سچائي سان سندرو ٻڌي بيهندا آهن شيدي برادري هر فن مولا آهي. سندن پڙهڻ پڙهائڻ سان دلچسپي گهٽ هوندي به دنياداري جي ڪيترن ڪمن مان ماهر آهي. هن برادري ۾ نالي وارا بهترين ڊرائيور، ڪوڪنگ (رڌ پچاء جا ماهر) رازڪي ڪم جا ماهر، کان مختلف پورهيا ڪري ڄاڻن ٿا. اڳي ملھ راند، ڪوڏي ڪوڏي توڙي والي بال راند ۾ گهڻي دلچسپي رکندا هئا. جنهن ڪري منهنجن وڏا پهلوان به ٿي گذريا آهن. جڏهن ته هن برداري م ناليوارا استاد به رهيا آهن جن ۾ سر فهرست سائين محمد اسماعيل قنبراڻي جو نالو آهي. سائين محمد لقمان قنبراڻي ( سائين لقمان جي نياڻي به ٽيچر خدمتون سرانجام ڏئي رهي آهي) سائين قربان علي قنبراڻي، جڏهن ته ڪيتريون ئي نياڻيون پرائيويٽ اسڪولن م پڙهائي رهيون آهن. سائين حافظ ڌڻي بخش شيدي مرحوم جن حافظ قرآن هئا. ٻارن کي قرآن شريف پڙهائيندا هئا. (جن بابت تفصيل الڳ لکبو) مستري رازن م استاد قادر بخش قنبراڻي جنهن کي اوستو ڪارو سڏيندا هئا. پنهنجي وقت جا مشهور ڪاريگر مستري هئا. هاڻ به هن برداري جي نوجوانن جو وڏو تعداد رازڪي ڪم سان سلهاڙيل آهي. جن هن فيلڊ م وڏو نالو ڪمايو آهي. استاد خادم قنبراڻي مرحوم سائين لقمان جو فرزند هو جيڪو حادثي م وفات ڪري ويو. استاد محمد يعقوب قنبراڻي جو به رازڪي ڪم ۾ وڏو نالو آهي پاڻ استاد قادر بخش جا فرزند آهن.
هن برادري جي ڊرائيورن م استاد جمع شيدي مرحوم، عبدالشڪور ، استاد پپو شيدي سٺا ڊرائيور ٿي گذريا آهن. استاد ليمون بس ڊرائيور هو. هاڻ پيرسني جي ڪري بيروزگار آهي. پيپلز پارٽي جو وڏو جيالو هئڻ ڪري ضيا جي مارشل لا ۾ کيس جيل جي سزا ملي هئي .
تپيداري ڪم ۾ ڄاڻ رکندڙ احمد به هڪ محنتي انسان آهي. کيس سرڪاري نوڪري ته نه ملي سگهي پر زمين جي کاتن رڪارڊ ۽ ماپ وغيره م وڏو تجربو اٿس. ڪيترائي زميندار يا شهرن جا بلڊر کيس ڪم ڪار لاء گھرائيندا آهن . سندس ڀاء محمد رحيم سٺو نائي سان گڏ کيس سرڪاري نوڪري پڻ اٿس.
(باقي ٻئي دفعي)