گلوبل وارمنگ ۽ پاڪستان لاء خطري جي گھنٽي *نصير سنڌي* گلوبل وارمنگ، هڪ اهڙو رجحان آھي جنهن کي ھن دور ۾ خطرو سمجهيو وڃي پيو. گلوبل وارمنگ پاڪستان لاءِ هڪ تلخ حقيقت بڻجي چڪو آهي. ملڪ اڳ ۾ ئي موسمياتي تبديلين جي تباهي واري اثر کي محسوس ڪري رهيو آهي، ۽ ايندڙ سالن ۾ صورتحال وڌيڪ خراب ٿيڻ جو امڪان آهي. وڌندڙ گرمي پد، بدلجندڙ برساتن جا نمونا، ۽ انتهائي موسمي واقعن جي وڌندڙ تعداد پاڪستان وڏن چئلينجز کي منھن ڏيڻ لڳو آھي. گذريل ڏهاڪي ۾ گرمي پد ۾ مسلسل اضافو ڏٺو ويو آهي، گذريل چند سال گرم ترين سال رهيا آھن. ھن وقت به اهو رجحان جاري رهڻ جو امڪان آهي،منھنجي يادگيري مطابق گذيل ڏھن سالن کان ئي گرمي پد ۾ اضافو ٿي رھيو ھو ڳوٺاڻي ماحول ۾ رھڻ جي ڪري ڪا به شعوري سگھ نه ھئي پر اڄ جڏھن اھيو سمجھڻ جھڙو ٿيو آھيان ته ڏاڍو خوف محسوس ٿي رھيو آھي،پاڪستان ۾ وڌندڙ گرمي پد ھڪ وڏو علميو آھي،ايندڙ ڪجھ ئي سالن ۾ گرمي پد 1.5 ° C کان 2 ° C تائين وڌڻ جو امڪان آهي. جيتوڻيڪ اهو لڳي پيو ته گرمي جي معمولي واڌ، ان جو اثر تباهي وارو ٿيندو. زراعت، پاڪستان جي معيشت جي ريڙھ جي هڏي سڏي ويندي آھي جيڪا سخت متاثر ٿيندي. وڌندڙ گرمي پد ملڪ لاء ھڪ خوفناڪ صورتحال پيدا ڪندو، نتيجي ۾ خشڪي ۽ ٻوڏ. گرمي جي لهر وڌيڪ بار بار ٿيندي، فصلن ۽ جانورن کي نقصان پهچائيندي. ماحولياتي نظام جو نازڪ توازن بگڙي ويندو، جنهن جي نتيجي ۾ حياتياتي تنوع(Biodiversity) جو تاريخي نقصان ٿيندو. پاڻي جي کوٽ، پاڪستان ۾ اڳ ۾ ئي هڪ اهم خدشو آهي، وري مٿان کان گرمي پد وڌندو ته ٻيڻون صورتحال وڌيڪ خراب ٿيندي. گليشيئر، تازو پاڻي جو جڙ خطرناڪ شرح سان ڳري رهيا آهن. ان سان زراعت، ۽ گهريلو استعمال لاءِ پاڻي جي دستيابي گهٽجي ويندي. پاڻيءَ مان پيدا ٿيندڙ بيمارين جو خطرو وڌي ويندو، ۽ ان قيمتي وسيلن تي ٽڪراءَ جو امڪان وڌيڪ ٿيندو. وڌندڙ گرمي پد جا صحت تي اثر پري تائين پهچندا. گرمي سان لاڳاپيل بيماريون ۽ موت وڌيڪ عام ٿي ويندا. پاڻي مان پيدا پيدا ٿيندڙ بيماريون پکڙجي وينديون، ۽ موجوده طبي حالتون وڌيڪ خراب ٿي وينديون. معاشي اثر سخت ٿيندو، زرعي پيداوار ۽ آمدني ۾ نقصان، ملڪي انفراسٽرڪچر ۽ اڪانامي کي نقصان رسندو . وڌندڙ خدشن کي منهن ڏيڻ لاءِ پاڪستان کي فوري قدم کڻڻ گهرجن. قابل تجديد توانائي جي ذريعن ۾ سيڙپڪاري ۽ ڪاربان جي اخراج کي گهٽائڻ انتهائي اهم آهي. پائيدار زرعي طريقا ۽ پاڻي جو قدر ڪيو وڃي. گرمي جي لهر جي اڳڪٿي وارننگ سسٽم ۽ ايمرجنسي جوابي منصوبا (Response plan) لازمي طور تيار ڪيا وڃن. گلوبل وارمنگ جي خطرن بابت تعليم ۽ شعور کي وڌيڪ ترجيع ۽ اسڪولن،ڪاليجن، يونيورسيٽن ،ڳوٺن توڙي شھرن ۾ موسمي صورتحال تي سيمينار ڪوٺايا وڃن ۽ اٻوجھ ماڻھن کي تازي صورتحال کان واقف ڪيو وڃي. گلوبل وارمنگ هڪ اهم مسئلو آهي جنهن تي فوري ڌيان ۽ عمل جي ضرورت آهي. پاڪستان کي هن بحران کي منهن ڏيڻ لاءِ هڪ سرگرم رويو اختيار ڪرڻ گهرجي، ۽ ايندڙ نسلن لاءِ ھڪ روشن مستقبل لاءِ ڪم ڪرڻ گهرجي. عمل جو وقت هاڻي آهي.اچو ته وڻ پوکيون ۽ گلوبل وارمننگ سان مھاڏو اٽڪايون.
