مرحوم عبدالحميد خان جتوئيءَ

مرحوم عبدالحميد خان جتوئي هڪ اهم سياسي ۽ سماجي شخصيت هئا، جن جو تعلق سنڌ سان هو. هو پاڪستان جي تحريڪ آزادي ۽ بعد ۾ سنڌ ۾ مختلف سماجي، سياسي ۽ تعليمي سرگرمين ۾ سرگرم رهيا. عبدالحميد خان جتوئي سنڌ جي هڪ وڏين سياسي خانوادگي جو حصو هئا، ۽ انهن جو ڪردار سنڌ جي عوام جي حقن جي تحفظ، سماجي انصاف ۽ تعليمي ترقي ۾ اهم رهيو.

اهم ڪارناما:

1. سياسي ۽ سماجي جدوجهد: عبدالحميد خان جتوئي سنڌ ۾ عوامي مفادن لاءِ جدوجهد ڪندا رهيا. انهن جي زندگيءَ جو هڪ اهم مقصد سنڌ جي عوام جي خوشحالي ۽ ترقي هئي، خاص طور تي تعليمي ۽ معاشي ترقي ۾.


2. تعليمي شعور: هو تعليم ۽ شعور وڌائڻ لاءِ هميشه سرگرم رهيا ۽ انهن جي ڪوششن سان سنڌ ۾ تعليمي ادارن جي استحڪام ۽ وڌائڻ ۾ مدد ملي. ان کان علاوه، انهن کي معاشرتي انصاف ۽ عوامي خدمت ۾ پڻ اهم ڪردار حاصل هو.


3. پوليٽيڪل ڪيريئر: عبدالحميد خان جتوئي سنڌ جي سياسي منظرنامي ۾ اهم حيثيت رکندا هئا. انهن جو سياسي ڪيريئر سنڌ جي ترقي، جمهوريت ۽ عوامي حقن جي لاءِ ڪم ڪرڻ ۾ صرف ٿيو.


4. خانداني پس منظر: جتوئي خاندان جو تعلق سنڌ جي مشهور سياسي خانوادن مان آهي، جنهن ۾ ڪيترن ئي شخصيتن کي عوامي خدمت لاءِ عزت حاصل آهي. عبدالحميد خان جتوئي پڻ انهن مان هڪ اهم شخصيت هئا.



نواڻ ۽ ورثو:

مرحوم عبدالحميد خان جتوئي سنڌ ۾ عوامي خدمت ۽ انسان دوست خيالن جي هڪ علامت بڻجي ويا. انهن جي وفات بعد، انهن جو ورثو سنڌ جي عوام ۾ عزت ۽ احترام سان ياد ڪيو وڃي ٿو، ۽ انهن جي ڪوششن کي
اجاگر ڪيو وڃي ٿو.

عبدالحميد خان جتوئي هڪ اهم سياسي ۽ سماجي شخصيت هئا جن جو تعلق سنڌ سان هو، ۽ انهن جو جيل ۾ قيد ٿيڻ هڪ اهم واقعو آهي جيڪو سندن زندگيءَ ۾ نمايان مقام رکندو آهي. جتوئي صاحب کي جيل ۾ قيد ڪرڻ جو واقعو 1950 جي ڏهاڪي ۾ پيش آيو، جڏهن پاڪستان ۾ مختلف سياسي تحريڪون ۽ جدوجهدون زور وٺڻ لڳيون.

عبدالحميد خان جتوئي جو جيل ۾ قيد ٿيڻ:

1. سياسي جيل ۾ قيد: عبدالحميد خان جتوئي جيل ۾ قيد ٿيڻ دوران سياسي قيدين مان هڪ هئا. انهن جو قيد ٿيڻ ان وقت جي سياسي نظام ۽ حڪومتي پاليسين سان تعلق رکندو هو، جتي مختلف سياسي اڳواڻ ۽ تحريڪون جيل ۾ بند ڪيون وينديون هيون.


2. سندھ جي حقن لاءِ جدوجهد: جتوئي صاحب سنڌ ۾ عوامي حقن ۽ سماجي انصاف جي لاءِ ڪم ڪري رهيا هئا. انهن جي جيل ۾ قيد ٿيڻ جو سبب اهو هو ته هو ان وقت حڪومت جي مخالف هئا ۽ سنڌ جي عوام لاءِ بهتر پاليسين جي حمايت ڪري رهيا هئا.


3. جتوئي صاحب جو عزم: جتوئي صاحب جيل ۾ پنهنجي قيد دوران به پنهنجي اصولن تي ثابت قدم رهڻ، سنڌ جي عوام جي حقن لاءِ آواز بلند ڪرڻ، ۽ حڪومت جي جبرن جو مقابلو ڪرڻ ۾ همٿ رکندا رهيا.


4. قيد کان پوءِ جو اثر: جتوئي صاحب جو جيل ۾ قيد ٿيڻ نه صرف سندن سياسي سفر جو هڪ اهم موڙ بڻيو، پر ان کان پوء سنڌ ۾ سياسي تحريڪون وڌيڪ متاثر ٿيون. ان جيل ۾ قيد ٿيڻ سبب، جتوئي صاحب سنڌ جي عوام ۾ وڌيڪ مقبول ٿي ويا ۽ ان جي جدوجهد جو هڪ اهم باب بڻجي ويو.



جيل ۾ قيد ٿيڻ جو اثر:

عبدالحميد خان جتوئي جو جيل ۾ قيد ٿيڻ سنڌ جي عوام ۽ سياسي منظرنامي تي هڪ اهم اثر ڇڏي ويو. ان وقت کان پوء جتوئي صاحب کي عوامي نمائندگي ۾ ۽ سياسي تحريڪن ۾ هڪ مستند آواز سمجهيو ويندو هو، جنهن جو مقصد عوامي حقن، انصاف ۽ سنڌ جي تر
قي لاءِ جدوجهد هو.

ها، عبدالحميد خان جتوئي ۽ شيخ عبدالمجيد سيد (جنهن کي ايم سيد طور سڃاتو وڃي ٿو) جي وچ ۾ هڪ مضبوط دوستي ۽ سياسي تعلق موجود هو. ايم سيد سنڌ جي هڪ اهم تعليمي، سماجي ۽ ثقافتي اڳواڻ هئا، جن جو تعلق سنڌي تحريڪ ۽ سنڌي قومپرستي سان ڳنڍيل آهي.

عبدالحميد خان جتوئي ۽ ايم سيد جو تعلق:

1. سياسي ۽ سماجي تعلقات: عبدالحميد خان جتوئي ۽ ايم سيد ٻنهي سنڌ جي عوامي حقن، ثقافت ۽ سنڌي شناخت جي تحفظ لاءِ سرگرم هئا. انهن جي وچ ۾ هڪ سياسي ۽ فڪري اتحاد هو، جتي ٻنهي شخصيتن سنڌ جي خوشحالي، ترقي ۽ سماجي انصاف لاءِ گڏجي ڪم ڪيو.


2. ايم سيد جي تحريڪ: ايم سيد سنڌي قومپرستي جي تحريڪ جا بنيادي چئڻ وارا هئا ۽ انهن سنڌي عوام کي پنهنجي حقن لاءِ آواز بلند ڪرڻ تي زور ڏنو. عبدالحميد خان جتوئي پڻ انهن اصولن سان متفق هئا ۽ ايم سيد جي نظرين ۾ دلچسپي رکندا هئا.


3. دستخطن جو اتحاد: جتوئي صاحب ۽ ايم سيد هڪٻئي جي سرگرمين ۾ شامل هئا ۽ ٻنهي شخصيتن جي گڏيل ڪوششون سنڌي معاشري کي مضبوط ڪرڻ ۽ ثقافتي ورثي کي تحفظ ڏيڻ ۾ اهم رهيو.


4. تعليمي ۽ ثقافتي محاذ: ايم سيد ۽ عبدالحميد خان جتوئي ٻئي تعليمي محاذ تي به سرگرم رهيا ۽ سنڌي ٻولي ۽ ثقافت کي زندہ رکڻ لاءِ ڪوششون ڪيون. جتوئي صاحب ايم سيد جي سنڌي ثقافت جي فروغ ۽ تعليمي جدوجهد ۾ ساٿي هئا.



ان کان علاوه، ٻنهي جا تعلقاتي اثر سنڌ جي سياسي ۽ سماجي منظرنامي ۾ اهم رهيا، ۽ انهن جي دوستي سنڌ جي تعليمي، سماجي ۽ ثقافتي تحريڪن ۾
هڪ اهم جزو هئي.