ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

[سليمان وساڻ]

Uploaded with ImageShack.us
​

تنوير عباسيءَ جو اصل نالو نور نبي ۽ والد جو نالو گل حسن آهي. سندس جنم 7 ڊسمبر 1934 ۾ ڳوٺ سوڀي ديري ضلعي خيرپور ۾ ٿيو، ميٽرڪ اين-جي- وي هاءِ اسڪول ڪراچيءَ مان، انٽر سائنس ڊي- جي سنڌ گورنمينٽ ڪاليج ڪراچيءَ مان ۽ ايم- بي-بي ايس لياقت ميڊيڪل ڪاليج حيدرآباد مان 1960ع ۾ پاس ڪيائين.

سندس وفات 25 نومبر 1999 اسلام آباد ۾ ٿي ۽ سنڌ کان دور اتي ئي دفن ڪيو ويو.

تنوير عباسي بنيادي طور تي شاعر آهي ۽ سندس شمار سنڌيءَ جي اوچ ڪوٽيءَ جي شاعرن ۾ ٿئي ٿو. هن وقت تائين سندس شاعريءَ جا ڇھ 6 مجموعا-
رڳون ٿيون رباب (1958)
شعر(1970)
سج تريءَ هيٺيان (1977)
هيءَ ڌرتي (1985)
تنوير چئي (1989) ۽
ساجن، سونهن، سرت (1996) شايع ٿيل آهن.

شاعريءَ کان سواءِ نثر جي مختلف صنفن ۾ پڻ قلم آزمائي ڪئي اٿس،

سندس چونڊ ۽ ترتيب تي ٻڌل-ٻاراڻو ٻول (1973)
جديد سنڌي شاعري (1981)
تحقيق ۽ کوجنا تي ٻڌل- ’شاهه لطيف جي شاعري‘ جلد پهريون (1976)، ’شاهه لطيف جي شاعري‘ جلد ٻيو (1985)،’ شاهه لطيف جي شاعري، جلد ٽيون (جلد پهرئين ۽ ٻئي سان گڏ ڇپيل- 1989

نانڪ يوسف جو ڪلام(1982)
خير محمد هيسباڻي جو ڪلام(1983)
پر ڏيهه جي سفر تي ٻڌل سفر نامو- ڏوري ڏوري ڏيهه (1984)
هڪ ويٽنامي ناول جو ترجمو –’جي ماريا نه موت‘(1973) جي ڇاپي کان پوءِ هيل تائين ٽي وڌيڪ ڇاپا ڇپيل)؛
سچل سرمست يادگار ڪميٽي خيرپور جي ڪتابي سلسلي’سرمست‘ جا 9 جُلد سهيڙيل (1980) کان 1989)؛
۽ مضمونن، خاڪن، يادگيرين، انٽرويو ۽ دبئي جي سفر نامي جو مجموعو’ترورا‘(1988)
کان سواءِ ادب ۽ ڪلچر جي مختلف موضوعن تي سئو کان وڌيڪ مقالا ڇپيل آهن، سندس تحقيقي ڪم، جيڪو هن’ شاهه جي رسالي جي 1275 هجريءَ واري قلمي نسخي‘ تي ڪيو آهي، پڻ ڇپائيءَ لاءِ تيار آهي.

سنڌي گيت جو هڪ سريلو ۽ مٺڙو شاعر آهي، جنهن جي شعر ۾ ميٺاج، رواني ۽ سادگي آهي. کيس شاعرن "Lyrical Poet" سڏيو آهي. کيس سنڌي شاعريءَ جو Words worth سڏيندا آهن، خود ورڊس ورٿ جو شمار انگريزي شاعريءَ ۾ Lyrical Poet جي حيثيت سان ٿئي ٿو. تنوير عباسي نه رڳو ڪلاسيڪل لوڪ گيتن کي نئين معنيٰ ڏني پر گيتن، بيتن ۽ وائين کي نئون موڙ ڏنو. سندس گيت ۾ هندي گيت واري مڌرتا ۽ رواني آهي. شاعريءَ کان سواءِ به گهڻو ڪجهه لکيو اٿن، پر سندس شاعري ۽ شاهه لطيف تي لکيل ڪتاب وڌيڪ مشهور آهن. ڊاڪٽر تنوير جي شاعري زندگيءَ جي ترجمان آهي. گيت جي صنف کي حسين کان حسين بنائڻ لاءِ ڪافي فني تجربا ڪيا اٿن.

هر ڪو ماڻهو موتيءَ داڻو،
هر ڪا دل هيرن جي کاڻ،
ڄاڻي ڏس ته سهي اڻ ڄاڻ.


حوالا:

1 تنوير چئي 1989
2 سنڌي غزل جي اوسر – اياز قادري 1984
3 سنڌي ادب جو ادبي جائزو ۽ لطيفيات – پروين موسي! ميمڻ

Uploaded with ImageShack.us​

http://www.youtube.com/watch?v=Wi7_NDoUwq4

 

[نثارابڙو]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

هر ڪو ماڻهو موتيءَ داڻو،
هر ڪا دل هيرن جي کاڻ،
ڄاڻي ڏس ته سهي اڻ ڄاڻ.

اصل قرب ٿي ويا ادا وساڻ ۔۔۔

سنڌ ڌرتيءَ جو جهڙو سهڻو علائقو خيرپور تهڙا سندس سهڻا سنڌي ماڻهون، ادي وساڻ جي مهرباني جو هو هو هڪ هڪ ڪري اسان سان اهڙن سهڻن ماڻهن جو تعرف ونڊ ڪري رهيو آهي، جنهن سان اسانجي علم ۽ ڄاڻ ۾ پڻ واڌارو ٿي رهيو آهي... پر افسوس جو محترم تنوير عباسيءَ جو مڙه ملير نه پهتو ۔۔۔

رب العالمين کيس جنت الفردوس ۾ جڳهه عطا فرمائي ۔۔۔ آمين ۔۔

 

[نثارابڙو]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

ادا وساڻ سميت ٻين دوستن کي عرض آهي ته سائين محترم تنوير عباسي جي شاعري گائڪيءَ جي صورت ۾ هجي ته ضرور ونڊ ڪن ۔۔۔ تنوير عباسيءَ کي سنڌ جو وليم ورڊس ورٿ انڪري چوندا آهن جو هن پنهنجي شاعريءَ ۾ ماحول جي عڪسبندي ۽ قدرتي نظارن کي اهڙي طرح ته قلمبند ڪيو آهي جو ڄڻ ته هو پڙهندڙ جي سامهون واقع هجن ۔۔۔

سندس جو ڪو ڳايل گيت، ڪهڙي به فنڪار جي آواز ۾ ملي وڃي ته ونڊ ضرور ڪجو ۔۔۔

 

[عبدالوهاب]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

سائين الله رب العزت مرحوم کي جنت جي مٿانهن درجي ۾ جاءِ ڏي ۽ سندس جي مغرت ڪري

 

[همانگير سولنگي]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

ادا تمام بهترين معلومات فراهم ڪئي آهي توهان۔

 

[مست]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

ادا سليمان وساڻ، توهان هڪ بهترين شخصيت متعلق معلومات ڏئي هڪ بهترين ڪم ڪيو آهين۔۔۔ سنڌي شخصيتون جو سيڪشن اسان ٺاهيو ئي ان ڪري آهي جو توهان جهڙا دوست اچي هتي مختلف سنڌي شخصيتن جو تاريخي ڪم ۽ تعارف هتي پيش ڪن

 

[ممتاز علي وگهيو]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

تنوير عباسي جي مختصر ڪهاڻي جي وڊيو رپورٽ ​

 

[TAHIR SINDHI]

جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي : شاعر - ڪهاڻيڪار - محقق- مرتب

ادا سليمان به محنت ڪئي پر ادي ممتاز به بهترين ڪم ڪيو آهي.
تنوير عباسي جي سالگرهه جي حوالي سان دوست پروگرام ڪندا رهندا آهن.

 

[سليمان وساڻ]

 

[سليمان وساڻ]

قاضي منظر حيات پاران تنوير عباسي کي پيش ڪيل ڀيٽا​

 

[سائل مهراڻ]

واه واه سهڻي ونڊ سائين

 

[سائل مهراڻ]

ڊاڪٽرتنوير عباسي:
سنڌ جي ناليواري عالم ، شاعر ، محقق ، مترجم ، لطيفيات جي ماهر ۽ سچل شناس ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ جو اصل نالو نور نبي عباسي هو . هن 7 ڊسمبر 1934ع تي ، ضلعي خيرپور جي هڪ ننڍڙي شهر سوڀي ديري ۾ گل محمد عباسيءَ جي گهر ۾ جنم ورتو . ساڌو هيرانند اڪيڊمي ، ڪراچيءَ مان پرائمري -تعليم- حاصل ڪيائين . مئٽرڪ جو امتحان اين . جي . وي هاءِ اسڪول ڪراچيءَ مان پاس ڪيائين . انٽر سائنس ڊي جي . سنڌ گورنمينٽ ڪاليج ڪراچيءَ مان ۽ ايم . بي . بي . -ايس- ، لياقت ميڊيڪل ڪاليج ، ڄام شوري مان پاس ڪيائين . ڊاڪٽر تنوير عباسي شاگرديءَ واري زماني کان شاعري ڪندو هو . ابتدا ۾ روايتي شاعري ڪيائين ، پر اڳتي هلي سنڌي جديد شاعريءَ ۾ نوان لاڙا آندائين ؛ -ان- ڪري سندس شاعري سنڌي ادب ۾ نئين حيثيت سان اجاگر ٿي . ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ ۽ شمشير الحيدريءَ ، سنڌي شاعريءَ خاص ڪري نظم ۽ -آزاد نظم- ۾ نوان تجربا متعارف ڪرايا .
تنوير عباسيءَ جون سنڌي ادب ۾ وڏيون خدمتون آهن . سنڌي ادب جڏهن ورهاڱي کان پوءِ نئين سر اُسري رهيو هو ، تڏهن تنوير عباسي انهن آڱرين تي ڳڻڻ جيترن اديبن ۽ شاعرن مان هو ، جيڪي سنڌي ادب جي بقا لاءِ جدوجهد ڪري رهيا هُئا . هن جو شمار سنڌ جي وڏن شاعرن ۾ ڪيو وڃي ٿو ، پر شاهه جي شاعريءَ ۽ سچل سرمست ، خوش خير محمد هيسباڻي ، نانڪ يوسف ۽ ٻين تي سندس -تحقيق- ۽ ڪاوش ، کيس اهم ۽ منفرد اسڪالر واري حيثيت ڏياري ڇڏي . تنوير عباسيءَ جي علمي ۽ ادبي ادارن سان وابستگي ، هڪ وڏي عرصي تائين رهي . پاڻ انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجيءَ جو تصور ڏيندڙ ۽ -ان- جي ائڊوائيزري بورڊ جو آخر تائين ميمبر ، سنڌي لئنگئيج اٿارٽيءَ جي بورڊ آف گورنرس جو ميمبر ، سنڌي لئنگئيج اٿارٽيءَ جي -انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا- جي رٿا جوڙيندڙ ، سنڌي لئنگئيج اٿارٽيءَ جي مالياتي ، پبليڪيشن ، تعليمي رٿابندي ۽ تحقيقي ڪاميٽيءَ جو ميمبر ، شاهه لطيف ڪلچرل ڪاميٽي ڪراچيءَ جو ميمبر ، سنڌي اديبن جي سهڪاري سنگت جو باني ۽ مستقل ميمبر ، سنڌي ادبي سنگت سنڌ جو سيڪريٽري جنرل ( 11 سالن تائين ) ، سنڌي ادبي بورڊ جي بورڊ آف گورنرس جو ميمبر ، سچل يادگار ڪاميٽيءَ جو سيڪريٽري ، سچل چيئر- شاهه لطيف يونيورسٽيءَ خيرپور جو باني ڊائريڪٽر ۽ سچل سرمست ميلي ڪاميٽيءَ جو ڪيترائي سال آرگنائيزر ۽ ٻين ڪيترن ادارن سان وابسته رهيو . سندس علمي ، ادبي ۽ تحقيقي ڪم جي مڃتا طور کيس ڪيترائي ايوارڊ ۽ -انعام- به مليا . سندس علمي ادبي پورهيي جو وچور هن ريت آهي:
( 1 ) رڳون ٿيون رباب ( شاعري: 1958ع ) ، ( 2 ) شعر ( 1970ع ) ، ( 3 ) جي ماريا نه موت ( ويٽ نامي ناول جو ترجمو: 1973ع ) ، ( 4 ) -ٻاراڻا ٻول- ( چونڊ ۽ ترتيب: 1973ع ) ، ( 5 ) شاه لطيف جي شاعري ( تحقيق: جلد I- 1976ع ) ، ( 6 ) شاهه لطيف جي شاعري ( جلد ٻيو ، 1985ع ) ، ( 7 ) شاهه لطيف جي شاعري ( 3 جلد گڏ ، 1989ع ) ، ( 8 ) سج تريءَ هيٺان ( شاعري: 1977ع ) ، ( 9 ) جديد سنڌي شاعري ( چونڊ ۽ ترتيب: 1981ع ) ، ( 10 ) خير محمد هيسباڻيءَ جو ڪلام ( ترتيب: 1983ع ) ، ( 11 ) نانڪ يوسف جو ڪلام ( ترتيب: 1982ع ) ، ( 12 ) ڏوري ڏوري ڏيهه ( سفرنامو: 1984ع ) ، ( 13 ) هيءَ ڌرتي ( شاعري: 1985ع ) ، ( 14 ) Sachal Sarmast ، ( 15 ) منهن تنين مشعل ( خاڪا: 1990ع ) ، ( 16 ) -تنوير چئي- ( شعري ڪليات:1989ع ) ، ( 17 ) -ترورا- ( ادبي مضمون ، خاڪا ، يادگيريون ، سفرنامو: 1988ع ) ، ( 18 ) ساجن سونهن سرت ( شاعري: 1996ع ) ، ( 19 ) سپني کان سهڻي ساڀيا ( تقريرون ۽ ليڪچر: 2002ع ) ، ( 20 ) سچل جو رسالو ( ترتيب:اڻ ڇپيل ) ، ( 21 ) مون کي اڳتي وڃڻو آهي ( سفرناما: 2000ع ) .
سنڌي شاعر ، -ادب -، جديد ٻوليءَ ، ڪلچر ، ڪلاسيڪي شاعريءَ ۽ ٻين موضوعن تي سندن سوين مقالا ، مضمون ۽ مهاڳ لکيل آهن .
ويهين صديءَ جو هيءَ ڏاهو -انسان- ، 25 نومبر 1999ع تي ، -اسلام- -آباد- ۾ لاڏاڻو ڪري ويو . تنوير عباسي وصيت ڪئي هئي ته وفات بعد سندس لاش ميڊيڪل ڪاليج جي شاگردن کي تجربا ڪرڻ لاءِ ڏنو وڃي ، پر -ان- تي عمل نه ٿي سگهيو . البت سندس آخري خواهش هئي ته سندس -اکيون- آپريشن ذريعي ڪنهن محتاج کي ڏنيون وڃن . سندس وصيت تي عمل ڪيو ويو ۽ سندس اکين سان اڄ هڪ نياڻي ۽ هڪ نوجوان هن دنيا کي ڏسي پنهنجي زندگي خوش خوش گذاري رهيا آهن . تنوير عباسيءَ جي آخري آرامگاهه -اسلام- -آباد- ۾ آهي . تنوير عباسيءَ جي ياد ۾ شاهه لطيف يونيورسٽيءَ خيرپور ۾ تنوير ڪارنر قائم ڪيو ويو آهي ، جنهن جو انچارج -اياز گل- آهي ، تنوير بابت ( 1 ) -تنوير عباسي- هڪ مطالعو- ( ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو ) ، ( 2 ) پوان شل قبول ( مرتب: -اياز گل- ) ، ( 3 ) مان تنوير آهيان ( مرتب: مشتاق ڪلهوڙو ) ۽ ٻيا ڪتاب ڇپيل آهن . تنوير ڪارنر پاران سندس چونڊ شاعريءَ تي مشتمل پاڪيٽ سائيز ڪتابڙو ” روشن آ سانجهي “ -اياز گل- ترتيب ڏئي 2008ع ۾ ڇپايو آهي . ڪيترن علمي ادبي ادارن پاران ادبي -تحقيق ۽ تنقيد- تي تنوير عباسي شيلڊون ۽ اوارڊ ڏنا وڃن ٿا .

حوالو ؛ انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا جلد ٻيو