انساني زندگيون خطري ۾ وجهندڙ صفائي پسند مڇر ۽ بچاءَ جا طريقا گڏيل قومن جي صحت واري اداري موجب سڄي دنيا ۾ هر سال 5 ڪروڙ کان وڌيڪ ماڻهو ڊينگي بخار جو شڪار ٿين ٿا ۽ ساليانو 20 هزار کان وڌيڪ ماڻهو فوت ٿي ويندا آهن. دنيا جي لڳ ڀڳ ملڪن ۾ ڊينگي وائرس ڦهلائيندڙ 38 قسمن جا مڇر آهن، جن مان پاڪستان م انهن مان فقط هڪ قسم جو مڇر ملي ٿو. دنيا ۾ هر سال 5 ڪروڙ ڪيس سامهون آيا آهن. ڊينگي فيور کان بچاءَ جي نه ته ڪا دوا موجود آهي ۽ نه ئي ڪو ٽڪو دستياب آهي. ڊينگي بخار کي فقط حفاظتي معاملن سان روڪي سگهجي ٿو. پاڪستان سميت ايشيا ۾ ڊينگي فيور جو خطرو وڌي رهيو آهي. ڊبليو ايڇ او جو چوڻ آهي ته ايشيا ۾ ڊينگي جي وڌندڙ ڪيسن جو ڪارڻ گرمي پد ۾ واڌ، ڪيترن ئي علائقن ۾ سخت برساتون، ٻوڏ ۽ وڌندڙ آبادي آهي. صحت واري عالمي اداري خبردار ڪيو آهي ته جيڪڏهن حڪومتن ضروري قدم نه کنيا ته ڊينگي بخار سبب دنيا جي اٽڪل ڏيڍ ارب آبادي متاثر ٿي سگهي ٿي. صحت واري وفاقي وزارت کي به ان صورت حال جو سنجيدگي سان هنگامي بنيادن تي فوري نوٽيس وٺڻ گهرجي، ان لاءِ ڊينگي سرويلنس سيلز کي فعال ۽ فوڪل پرسنز نامزد ڪرڻ گهرجن، ڇاڪاڻ ته موثر آگاهي مهم ۽ بروقت قدمن سان ئي ان مرض تي ڪنٽرول ڪري سگهجي ٿو. ڊينگي بخار جو سبب بڻجندڙ مڇر وڏو صفائي پسند آهي، هر خطرناڪ مڇر گندي پاڻي ۾ نه پر برسات جي صاف پاڻي، گهريلو واٽر ٽينڪ صاف پاڻي جي ڀريل ٿانون ۽ گلدانن، ڪونڍين وغيره ۾ جنم وٺن ٿا. هي مڇر انسان تي سج لهڻ يا سج اڀرڻ وقت حملو ڪندا آهن. ڊينگي بخار جي علامت ۾ سخت بخار، جسم ۾ درد، معمولي ڌڪ لڳڻ سان مهارن مان رت وهڻ، رت جو ڳاڙهو ٿي وڃڻ مٿي ۾ سخت سور ٿيڻ، پٺي ۽ جوڙن ۾ درد ٿيڻ ۽ جسم تي ڳاڙهن نشانن جو وڌڻ وغيره شامل آهن. ان مرض جو بچاءُ صرف ۽ صرف ڊينگي مڇر جي چڪڻ کان بچاءَ ۾ ئي آهي. رات جو ڄاري لڳائي يا مهارا ٻڌي سمهڻ گهرجي. مارڪيٽ ۾ اهڙو تيل به موجود آهي، جيڪو جسم ۽ هٿن جي کليل حصي تي لڳائي سگهجي ٿو. جنهن سان مڇر اوهانکي کائي نه سگهندو. وفاقي حڪومت جي طب بابت صلاحڪار ۽ نيشنل ڪائونسل فار طب جي اڳوڻي صدر حڪيم رضوان ملڪ (تمغه امتياز) جو چوڻ آهي ته ان بيماري جو بيو نالو ”ڊينگي هيومورهجڪ فيور“ آهي، جنهن جو مطلب اهو آهي ته اهڙو بخار جنهن ۾ جسم جو رت وهندو رهندو هجي! هي وائرس ڪيترن ئي قسمن جو آهي.بشڪريه عوامي آواز
