سچو قصو؛ هڪ مشهور ڪالم نويس جي زباني يتيم جي پرورش ”منهنجو دوست حاجي صاحب تمام گهڻو بيمار رهندو هو، ڪيترن سالن کان پيٽ مان هر هفتي پاڻي ڪڍرائيندو هو، گردا اصل ختم ٿيڻ تي هيس، هڪ وقت ۾ هڪ اڌ ڊبل روٽي جو ٽڪرو کائي سگهندو هو، ڪمزوري ايتري جو پائخاني تائين وڃڻ لاءِ به سهاري جي ضرورت هوندي هيس. هڪ ڏينهن آءُ جڏهن ان حاجيءَ جي گهر ويس ته، ڇا ڏسان ته حاجي صاحب بغير ڪنهن آسري جي گهمي ڦري رهيو آهي، خوش خير و عافيت ڪندي گهر ۾ باغ جا ڏهه چڪر ٻنهي گڏجي هنيا. سندس جسم صحتمند ماڻهن جهڙو ڏيک ڏئي رهيو هو، آخر ۾ جڏهن ٻئي باغ ۾ پيل ڪرسين تي ويٺا سون ته مون کائنس پڇيو، ” هي ڪهڙو ڪرشمو آهي“، ڪا دوا ڪو درمل، ڪا دعا يا ڪو تعويذ ... ؟ حاجي صاحب وراڻيو، ” مهنجي هٿ هڪ اهڙو نسخو لڳو آهي جو دنيا وارن کي خبر پئجي وڃي ته دنيا جا سڀ ڊاڪٽر ۽ حڪيم بيروزگار ٿي ويندا، سڀ اسپتالون بند ۽ مڙني دواخانن تي تالا لڳي ويندا“ مون حيران ٿيندي چيو ته آخر اهڙو ڪهڙو نسخو آهي جو اوهانجي هٿ آيو آهي ..؟؟؟ حاجي صاحب وراڻيو ته، ” منهنجو نوڪر والده فوت ٿي وڃڻ سبب موڪل وٺي ويو ته منهنجن پٽن منهنجي خدمت لاءِ هڪ ڇهن ستن سالن جو ڇوڪرو خدمت لاءِ عارضي طور آندو، مون ان ڇوڪري کان هڪ ڏينهن پڇيو ته، توکي اهڙي ڪهڙي مجبور ي جو هن عمر ۾ توکي ڪم ڪرڻ جي ضرورت پئي ۽ منهنجي خدمت لاءِ آيو آهين؟ ڇوڪر ٿوري خاموشيءَ کانپوءِ روئيندي جوب ڏنو ته هڪ ڏينهن سندن ڳوٺ ۾ اوچتو ٻوڏ آئي جنهن ۾ سندس سمورو خاندان لڙهي ويو ۽ هو بچي ويو. ۽ سندس گهر ۽ مال تي رشتيدارن قبضي ڪري ورتو انڪري هاڻ کيس نه رهڻ جي جاءِ آهي نه ئي ڪو آسرو“ مونکي ڏاڍو ڏک ٿيو ۽ کائسن پڇيو ته ” پٽ اسڪول ۾ پڙهڻ ويندي“ ته جواب ۾ ڪنڌ سان هائوڪار ڪيائين. مون مينجر کي سڏ ڪري ان ڇوڪري کي سٺي کان سٺي اسڪول ۾ داخل ڪرائڻ لاءِ چيو ۽ سندس سموري خرچ جو بندوبست ڪيو. ٻار جو اسڪول ۾ داخل ٿيڻ ۽ انجي دعائن جو اثر شروع ٿيو. ڪيترن سالن کانپوءِ مونکي بک لڳڻ شروع ٿي ۽ مون دل ڀري کاڌو کائڻ شروع ڪيو، سڀ گهر وارا ۽ ڊاڪٽر پريشان ٿي ويا. ڪجهه ڏينهن ۾ ان ڇوڪري جي هاسٽل ۾ رهائش جو بندوبست ٿي ويو ته آءُ بنا ڪنهن سهاري جي حمام تائين وڃڻ شروع ڪيو. مون پنهنجي مينجر کي وڌيڪ اهڙن پنجن يتيم ٻارن جي ڳولها جو حڪم ڏنو جن جو هن دنيا ۾ ڪو به نه هجي، ۽ انهن کي به اسڪول ۾ ڀرتي ڪرائي سندن خرچ شروع ڪيم. الله جا لک شڪر هاڻ آءُ بلڪل خوش آهيان ۽ بنا سهاري جي هلان گهمان، پيٽ ڀري ماني کاوان ٿو ۽ کلندو خوش ٿيندو رهانٿو ... حاجي صاحب کلندي چيو ته الله جي مهرباني سان هاڻ آءُ تيستائين بيمار نه ٿيندس جيستائين اهي ٻار پنهنجن پيرن تي نٿا بيهن. ۽ هڪ عجيب جملو چيائين ياد رکو؛ ”قدرت ! يتيم کي ڇانو ڏيندڙ وڻ جي ڇانوري کي ڊگهو ڪري ڇڏيندي آهي“ قرآن شريف جي اڻ ڳڻين آيتن ۾ الله تعالا ڇورن ٻارن سان انصاف ڪرڻ لاءِ چيو آهي ۽ پنهنجي مال مان جيڪڏهن ڪا سڀ کان احسن خيرات آهي يا صدقو آهي ته اهو آهي يتيمن جي پرگهور لهڻ ... هي اهو قرض آهي الله جي طرف جيڪو هر صورت ۾ هن دنيا ۽ ايندڙ دنيا ۾ تمام گهڻن انعامن سان موٽايو ويندو. ساڳئي طرح الله جي رسول اڪرم صلي الله وسلم جن پڻ ڪيترين ئي حديثن ۾ ڇوري ٻار سان سهڻي سلوڪ ۽ انهن کي کاڌي کارائڻ ۽ انهن جي پرورش ڪرڻ لاءِ زور ڀريو آهي ۽ چيو آهي ته جيڪڏهن الله تعالا کي ڪو سهڻو قرض ڏيڻو اٿوَ ته يتيمن جي مدد ڪريو.
سائين تمام گهڻو پسند آئي اها ڳالهه، واقعي قرآن پاڪ ۾ ڪيترين ئي جڳهن تي يتيمن سان سهڻو سلوڪ ڪرڻ جو ذڪر ٿيل آهي، ۽ منهنجو آقا مٺو مديني جو مرسل صه ته يتيمن جو يار هو، ان جهڙو شفقت وارو ورتاءِ يتيمن سان ڪير به نٿو ڪري سگهي۔ رب پاڪ اسان کي ايتري سگهه عطا ڪري ته جئين اسين به اهڙا نيڪ عمل ڪري رب جي بارگاهه ۾ سرخرو ٿيون۔ آمين
ادا نثار ابڙو صاحب،سلام عليڪم ۽ ماشالله ،الله پاڪ شل اوهان جي قلم کي ڪڏهن به زنگ نه لڳائي۔ننڍو قصو پر پنهنجي اندر تمام وڏو سبق ڏيندڙ ليک۔بيشڪ اسان جي دين ۾ يتيم ٻار سان محبت ،پيار ۽ ان جي سارلهڻ جي باربار تلقين ڪئي ويئي آهي۔الله پاڪ جي عظمت ،ڪرم ۽ رحمدلي جي ڪهڙي ڳاله ڪجي جو حاجي صاحب جي لاعلاج بيماري ۽ ان جي ڪري پيدا ٿيندڙ حالتون،هنن جي يتيم ٻار جي مٿان هٿ رکڻ،ان کي ؤ ٻين پنجن يتيمن کي تعليم ڏيارڻ واري عمل جي ڪري ،حاجي صاحب جون جسماني تڪليفون ۽ ڪمزوريون ٺيڪ ڪري ڇڏيون۔اسان کي به گهرجي ته پنهنجي قوت آهريتمين ؤ مسڪينن جي سار سنڀال لهون،شل الله پاڪ ان ڪم جي طفيلي اسان ته به پنهنجو خاص ڪرم ڪري،گناه بخش ڪري۔هي ليک تعريفي ڪمينٽس کان گهڻون مٿاهون آهي۔ انتظاميه جي اڳيان هڪ سجيشن آهي ته ڇو نه اسان هن محبتي اڳڻ جي توسط سان سڄي سنڌ ۾ سوء يا پنهنجي حثيت آهر ڪجھ گهٽ غريب ؤ يتيم ٻارن کي چونڍي انهن جو تعليمي خرچ هن اڳڻ جي ڪمائيندڙميمبرن جي مدد سان ڀري انهن کي تعليم جهڙي زيوار سان آراسته ڪري هن معاشري جو هڪ باشعور ميمبر ٿيڻ ۾ مدد ڪيون۔
ادا اها آکاڻي واقعي ۾ دلچسپ ۽ مزيدار آهي سفا دل خوش ٿي وئي۔ اسان جي دعا آهي الله پاڪ هر يتيم ٻار کي ڪو اهڙو سهارو ڏي جنهن سان هن جي زندگي آسان بڻجي وڄي۔ خوبصورت لکت ونڊ ڪرڻ لائي مهرباني۔
سبق آموز سائين، بلڪل، پاڻ سڳورا صلا الله عليه وآله وسلم جن به يتيم هئا، قرآن مجيد جي آيت آهي: (الم يجدڪ يتيما فآوا)۔ پاڻ سڳورن ٻه آنڳوريون گڏائي فرمايو ته مان ۽ يتيم جي ڪفالت ڪندڙ جنت ۾ هن طرح گڏ هوندا سين ۽ ٻئي آنڱريون گڌايائون۔۔۔
بيشڪ هيءَ حقيقت آهي، ان يتيم نينگر کي جيڪڏهن دنيا جي رولڙن ۾ ڪو ڇانورو ملي ويندو ته يقينن هو پنهنجي دل سان خلوص سان ان ڇانورو ڏيندڙ ماڻهوءَ جي لاءِ دعاڳو ٿيندو ۽ يقينن پوءِ اها دعا اثر به ته ڪندي۔۔۔
دنيا جي دولت جيسين پنهنجي کيسي ۾ هوندي آهي تيسين سڪون بلڪل به نه هوندو آهي ايسيتائين اڻ تڻ متل هوندي آهي جيسين ان کي خرچ نه ڪري ڇڏيون۔۔۔ ثابت ٿيو ته پيسو پاڻ وٽ ترسڻو ناهي ان کي ٻاهر نڪرڻو ئي آهي۔۔۔ ۽ جيڪڏهن اهو پيسو اجايو ضايع ٿيڻ بجاءِ ڪنهن جي ڪم اچي وڃي ته ڪيڏو نه ڀلو۔۔۔ مون کي يقين آهي ته ان شخص جو اعلاج دراصل روحاني ٿيو۔۔۔ ۽ جڏهن روح کي تسڪين ملڻ لڳي ته ان جي ٿڌاڻ جسم تائين به پهتي جيڪا يقينن وٽامنز ثابت ٿي۔۔۔ تمام ڀلو ليک ۔۔۔۔۔۔۔۔
