سکر شھر

91 اٽيچمينٽ ڏسو
سکر سنڌ جو ٽيون نمبر وڏي ۾ وڏو شهر ۽ اترين سنڌ جو وڏي ۾ وڏو شهر آهي. سکر جو شهر سکر بيراج جي ڪري پڻ مشهور آهي. انتظامي لحاظ سان سکر ضلعي جي حيثيت رکي ٿو ۽ هن وقت اتي ضلعي حڪومت پڻ ڪم ڪري رهي آهي.

اڳي جڏهن بکر وڏو شهر ۽ قلعو هو، تڏهن سکر انهيءَ جي ويجھو هڪڙو ننڍو ڳوٺ هو. سن 927هه يعني 1529ع ڌاري جڏهن مرزا شاهه بيگ ارغون سنڌ جو حاڪم هو، تڏهن بکر ۾ ڌاريجن ماڻهن فساد ڪيو هو. انهيءَ جي بند ڪرڻ لاءِ مرزا ٺٽي مان آيو ۽ بکر ڏانهن ويندي سکر ۾ منزل ڪيائين. سلطان محمود خان بکر واري، اڳيئي فساد بند ڪرائي ستاويهن ڌاريجن سردارن کي مارائي ڇڏيو هو. انهن فسادين جو لاشون پورائي انهن جي مٿان هڪڙو ٺلهه ٺهرائي ڇڏيائين، جنهن کي خوني ٺله يا منارو سڏيندا آهن. سن 983هه يعني 1575ع ۾ اڪبر بادشاهه ڪيسو خان کي موڪليو ته سلطان محمود خان جي جاءِ تي بکر جو حاڪم مقرر ٿي. جڏهن هو بکر آيو، تڏهن بادشاهه وٽان ٻيو حڪم آيو ته بکر ۽ لوهريي محب علي خان ۽ مجاهد خان جي حوالي ڪري ۽ پاڻ رڳو سکر هٿ ۾ رکي. سن 998هه يعني 1589ع ڌاري، جڏهن خان خانان ميان آدم شاه ڪلهوڙي وٽ آيو ۽ هن کي جاگير ڏئي ويو، تڏهن آدم شاهه ٿوري وقت لاءِ پنهنجي مرشد لال عيسن جي ملاقات لاءِ ويو. اتي گهڻا مريد وٽس گڏ ٿيا. تنهنڪري اتي جي زميندارن هن کي شهيد ڪرائي ڇڏيو. سندس وصيت موجب سندس لاش بکر ۾ آني سکر جي هڪڙي ٽڪريءَ تي رکيائون، جا اڃا تائين آدم شاهه جي ٽڪري ٿي سڏجي. سن 1168هه : 1755ع ۾ ميان نور محمد ڪلهوڙي پنهنجي پاران ديوان گدو مل کي احمد شاه دورانيءَ ڏي موڪليو ۽ اهو سکر ۾ هن کي اچي گڏيو ؛ پر بادشاهه ميان تي ڪاوڙيل هو ۽ ٽن ڏينهن تائين ديوان کي نه گڏيو. پوءِ بادشاهه نوشهري ويو. اتي ديوان گڏيس ۽ ميان جي فائدي ۾ حڪم ورتائين. سن 1258هه يعني 1842ع ۾ جڏهن سر چارلس نيپئر سنڌ جو ريزيڊنٽ مقرر ٿيو، تڏهن هو سکر ۾ آيو ۽ مير صوبدار ۽ ٻين انهيءَ پاسي جي ميرن اُتي اچي ساڻس ملاقات ڪئي.

 

تمام سهڻي ونڊ ڪئي آهي۔ ان کان اڳ مونکي سکر شهر بابت ايترو ڪجهه معلوم نه هيو، توهان جا قرب جو اهڙي ونڊ ڪرڻ تي اسان جي ڄاڻ ۾ واڌارو ٿيو، اميد ته سنڌ جي ٻين شهرن بابت تاريخي ڄاڻ فراهم ڪندا رهندا۔۔سدائين گڏ

 

ادا منظور عباسي صاحب توھان کي ھي منھنجو ليک بھتر لڳو ان لا مان اوھان جو ٿورائتو آھيان۔ انشااللھ ڪوشش ڪندس ته سنڌ جي ٻين شھرن بابت به اھڙي ڄاڻ اوھان تائين پھچي سگھي۔

 

قرب سائين جن جا۔

 

سائين سومرا صاحب سُٺي ڄاڻ ڏني اٿوَ ۔ چارلس نيپيئر جي ذڪر سان گڏ جي هن جي بنگلي جو به ذڪر ڪيو ها ته چڱو ٿئي ها ، اهو بنگلو اڄ به لوڪس پارڪ ۽ بولان هوٽل جي ڀِڪ ۾ موجود آهي جتان هن ظالم سکر واسين تي بندوقن جا منهن کولي ڇڏيا هيا ۔

 

سائين قبلا تمام خوبصورت تصويرون اپلوڊ ڪيون ويون آهن ۔ جي ٿي سگهي ته مسجد منزل گاهه جون تصويرون اپلوڊ ڪيو ته منهنجي مٿان احسان ٿيندا ۔​

​

​

 

جمالي صاحب لک لائق اوھان جا جو چارلس نيپيئر جو ذڪر ڪيومونکي ان جي باري ۾ ڄاڻ نه ھئي۔

 

سائين سليمان صاحب اوھان جا قرب جو اوھان سکر شھر جون ڪجھ تصويرن ونڊ ڪيون۔