هيڪنگ ڪيئن ٿِيندي آهي ۽ اُنکان ڪيئن بچجي ؟

هيڪنگ ڪيئن ٿِيندي آهي ۽ اُنکان ڪيئن بچجي ؟
** عُبيد ٿهيم**​

جيئن جيئن ڪمپيوٽر ٽيڪنالاجي ترقي ڪري پئي تيئن تيئن حرفتِي (Hacker) به مختلف اڪائونٽس هيڪ ڪرڻ جا نِت نوان طريقا ڳولهي رهيا آهن. هِي هيڪرز توهان جي مرضِيءَ کان بغير توهان جي ذاتي معلومات تائين پهچ حاصل ڪن ٿا جنهنڪري توهان کي پريشانيءَ جو مُنهن ڏِسڻو پوي ٿو. انهن هيڪرن کان بچڻ جو هِڪ طريقو هِيءُ به آهي ته اِهو معلوم ڪجي ته حرفتي هيڪنگ ڪيئن ٿا ڪَن؟ آئون توهان کي انهن جا ڪُجهه طريقا توهان کي ٻُڌايان ٿو.

هيڪرز پاسورڊ ڪيئن ٿا حاصل ڪَن؟
هيڪرز لاءِ پاسورڊ حاصل ڪرڻ عام ٽيڪنڪ آهي، اهڙي ئي هڪ ٽيڪنڪ کي فشنگ (Phishing) پڻ چوندا آهن، جِتي هڪ هيڪر توهان کي لاگ اِن ٿيڻ لاءِ هڪ پيج موڪليندو جيڪو بلڪل فيسبوڪ يا جِي_ميل يا ڪنهن ٻي ويبسائٽ جي لاگ اِن پيج جهڙو هوندو، جيڪڏهن توهان اِتي لاگ اِن ڪيو ته توهان جو پاسورڊ اُن هيڪر وٽ ويندو جنهن توهان کي پيج موڪليو هوندو. اهڙو ڪوبه پيج توهان وٽ اچي ته توهان اُن کي نظرانداز ڪريو ۽ پِڻ دوستن کي ٻُڌايو.

هيڪرز هيڪنگ ڇو ٿا ڪَن ؟
هيڪرز ماڻهن جا پاسورڊ مختلف سببن ڪري حاصل ڪن ٿا، سائبر ڪرمنلز (انٽرنيٽ وارا ڏوهارِي) اهڙو عَمَل پئسن لاءِ ڪن ٿا ۽ ڪڏهن ڪڏهن ته پنهنجي هُنر جي نمائش لاءِ به ائين ڪَن ٿا.


سوشل انجنيئرنگ :
هِن طريقي کي استعمال ڪندي هيڪر توهان کي پيغام موڪليندو ته فلاڻي شخص توهان جِي هڪ خراب تصوير پوسٽ ڪئي آهي ۽ اُن سان گڏ هِڪ لِنڪ ڏِنل هوندو جِتي توهان ڪلڪ ڪندا ته اُتي لاگ اِن ٿيڻ جو چوندو ، توهان هِتي پاسورڊ لڳائيندا ته توهان جو پاسورڊ هيڪر وٽ پهچي ويندو.
هيڪرز اڪثر جنسي پوسٽن ذريعي ماڻهن کي ڪنهن پوسٽ تي ڪلڪ ڪرڻ لاءِ مجبور ڪَن ٿا.
پريشانِي تڏهن ٿِئي ٿِي جڏهن توهان جِي ذاتي معلومات هيڪر جي هَٿ لڳيو وڃي، هيڪرن جون ڪُجهه ٽيڪنڪز هيٺ بيان ڪجن ٿيون.


شولڊر سرفنگ:
شولڊر سرفنگ جو مطلب ڪنهن شخص جي پويان بِيهي اُن جي ڪيبورڊ تي نظر رکي ان جو پاسورڊ حاصل ڪرڻ آهي. هِي هيڪنگ جو هڪ پُراڻو طريقو آهي، اُن لاءِ هميشه اي.ٽي.ايم، انٽرنيٽ ڪيفي، ايئرپورٽ يا ٻين جاين تي پنهنجو پاسورڊ داخل ڪرڻ کان پهرين جائزو وٺو ته ڪو شخص توهان تي نظر ته نٿو رکي ؟


ڪِي لاگرز
جيڪڏهن ڪِي لاگرز (key logger) توهان جي ڪمپيوٽر ۾ انسٽال ٿي وڃي ته هرڀيري ڪمپيوٽر چالُو ٿيڻ سان ئي هِي به سرگرم ٿيو وڃي ۽ توهان ڪيبورڊ ذريعي جيڪو ڪُجهه لکو ٿا، اُهو هيڪر کي معلوم پيو ٿيندو آهي. ڪُجهه ڪي_لاگرز ته ونڊوز جي پراسيس ۾ به نظر نٿا اچن. انهن کان بچڻ جو بهترين طريقو آهي آنلائن ورچوئل ڪيبورڊ استعمال ڪرڻ، اُن ڪيبورڊ کي توهان پئي_پال يا بينڪ اڪائونٽ ۾ پاسورڊ داخل ڪرڻ لاءِ استعمال ڪري سگھو ٿا.


ريٽ
هِن طريقيڪار سان هيڪر توهان جي اجازت کان بغير توهان جي ڪمپيوٽر سان ڳنڍجِي وڃي ٿو. توهان جيڪو ڪُجهه به پنهنجي ڪمپيوٽر ۾ ڪري رهيا هُوندا آهيو اُهو هيڪر ڏِسي سگھندو آهي. اُن ۾ ڪي_لاگر جو فنڪشن به موجود هوندو آهي.
هِن طريقي سان هيڪر توهان جي ڪمپيوٽر مان ڪابه فائل ڪاپي ڪري سگھي ٿو ۽ اِهو سڀ ڪُجهه توهان جِي مرضي کان بغير ٿي رهيو هوندو آهي.

ٽروجنز :
هِي مختلف قسم جي ويبسائٽن (مثال ٽورينٽ، فائل ڊائونلوڊنگ، فلم ڊائونلوڊنگ) تان توهان جي ڪمپيوٽر ۾ انسٽال ٿي ويندا آهن ۽ انهن ذريعي هيڪرز توهان جِي نِجي معلومات حاصل ڪري وٺي ٿو.

هيڪرز کان ڪيئن بچجي ؟

• هيڪرز کان بچڻ لاءِ پبلڪ وائي.فاءِ جي استعمال کان پرهيز ڪريو ۽ بينڪنگ ۽ اي_ميلز پبلڪ وائي.فائي تي ڪڏهن به ڀُلجي به نه کوليو.!
• پاسورڊ داخل ڪرڻ مهل پهرين تسلي ڪري وٺو ته ڪير توهان کي پاسورڊ لڳائيندي ڏِسي ته نه پيو ؟
• پاسورڊ مئنيجمينٽ جي سافٽويئرن جو استعمال ڪريو.
• ڪابه ويبسائٽ کولڻ مهل فالتُو اِشتهارن تي ڪِلڪ نه ڪريو نه ته توهان جي ڪمپيوٽر ۾ فالتو سافٽويئر انسٽال ٿي ويندا جيڪي هيڪرز کي توهان جي معلومات موڪليندا رهندا.
• پنهنجي ايميل يا سوشل ويبسائٽ جا اڪائونٽ آفيس يا انٽرنيٽ ڪيفي ۾ کولڻ مهل برائوزر جِي اِنڪاگنيٽو ونڊو ۾ کوليو يا ڪمپيوٽر بند ڪرڻ کان پِهرين هِسٽري ، ڪيشي ۽ پاسورڊس کي ختم ڪري ڇڏيو.

ٻيا به کوڙ سارا طريقا آهن جِن جِي پوئوارِي ڪندي هيڪرز جو شِڪار ٿيڻ کان بچِي سگھجي ٿو.

 

تمام سٺي ڄاڻ
اهڙن لکڻين جي ضرورت آهي.