ساموئيءَ جا پَٽَ، سنڌ جي تاريخ جيان، ھر سنڌيءَ لاءِ ھڪ عجيب ڇڪَ ۽ ڪشش جو ڪارڻ رھيا آھن: اھي ئي پَٽَ ھئا، جتي سنڌين، عربن، تغلقن، غزنوين، غورين ۽ پوءِ ترڪن سان وڏا مامرا ۽ مقابلا ڪيا ھئا. ھت ڪوپن ۽ ڪونڌرن ثابت ڪيو ھو ته جيڪڏھن سنڌي پنھنجيءَ تي اچن، پنھنجا ويڇا وساري، فقط سنڌ جي ازلي ابدي رشتي ناتي ۾، ٻه ته ٻارنھن بڻجي، وڙھن ته ڪوبه ڌاريون ھنن جي اڳيان بيھڻ ۽ مقابلو ڪرڻ جو سَتُ ڪونه ساريندو. ھت ھر سنڌيءَ جي وڏڙن جا ھڏا، ھن ڌرتيءَ جي مٽيءَ کي مانُ ڏيئي، آزاديءَ جي گلن جو ڀاڻ بڻيا ھئا؛ ھر سنڌيءَ جي بزرگن پنھنجي رت سان ريج ڏيئي، ايندڙ نسلن جي ڇوٽڪاري جا فصل اُپايا ھئا. ھن پَٽَ جي مٽيءَ جي سڳند پنھنجي متوالن کي پريان ئي پڪاري وٺندي ھئي. جڏھن به ڪو سنڌي واٽھڙو بڻجي ھتان لنگھندو ھو ته ھن جا قدم اُتي بيھي ويندا ھئا، سندس نرڙ ۾ ان مٽيءَ کي سجدي ڪرڻ جي آرزو اُٿندي ھئي، ۽ ھو اُن مانائتيءَ مٽيءَ مان لپ ڀري، ڪا گھڙي ان ۾ گھوري نھاريندو ھو ڄڻ ان ۾ آزاديءَ جي آھوتيءَ کي ڳوليندو ھو. سندس اکين اڳيان تاريخ جا اھي ورق ورندا ھئا جن تي آزاديءَ لاءِ سنڌين پنھنجي رت سان اتھاس کي قلمبند ڪيو ھو.
