Sindhi Media
سينيئر رڪن
سائين، اسان توهان جي پنهنجي جواب ۾ سنڌي ادب، تنقيد نگاري، ڪردار سازي، ۽ اسڪرپٽ رائيٽنگ جي بنيادي اصولن بابت تمام گهري ۽ اهم ڳالهه بيان ڪئي آهي. توهان کي ٻڌايل ۽ ڏنل نقطن سان توهان ۽ ٻيا پٽهندڙ جي مڪمل سهمت آهن. ته۔
*توهان جي لاء اسانجي تجزيي ۾ هيٺيان اهم نقطا شامل آهن، جيڪي هر سنجيده ليکڪ کي ياد رکڻ گهرجن:*
ڪردار سازي جي اهميت (ولين جو ڪردار): ڇا منهنجو اهو چوڻ بلڪل صحيح آهي ته سلطان راهي جهڙو هيرو تڏهن ئي ڪامياب ٿيو جڏهن کيس مصطفيٰ قريشي جهڙي طاقتور ولين سپورٽ ڪيو.
درحقيقت، ولين سازي (Antagonist development) ئي هيرو جي عظمت کي نروار ڪندي آهي. هي هڪ ادبي فن آهي، جيڪو پلاٽ کي گهرائي ڏئي ٿو.
*ادبي پس منظر جي ضرورت:* ڇا منهنجو اهو نقطو به تمام وزني ناهي ته *ادبي شعبي ۾ باقائدي تعليم (Graduate) رکندڙ ليکڪ ئي ڪنهن موضوع کي ان جي اصل رمزن سميت لکي سگهي ٿو.*
ڇو جو تعليمي گهرائي کان سواءِ لکيل اسڪرپٽ اڪثر سطحي ٿي ويندا آهن ۽ سماج کي جهالت ڏانهن ڌڪي سگهن ٿا.
*سماج تي ادب جو اثر:* ڇا مون درست ناهي چيو ته *ڪجهه جهالتن ۾ پلجندڙ ليکڪ صرف شهرت يا آسان مشهوري لاءِ مواد ٺاهي، نئين نسل کي منفي رخ ڏين ٿا ۽ قوم جي فڪر جي برباديءَ جو سبب بڻجن ٿا.*
ادب کي قومي سوچ ۽ تاريخي رخ موڙڻ جي صلاحيت رکڻ گهرجي.
صحافت ۽ ادب جا ڇهه گُر
(5 W's and 1 H): توهان پڙهيا، جيڪي ڇهه گر (What, Where, When, Who, Why, How) بيان ٿيا آهن، اهي صرف صحافت لاءِ نه پر ڪامياب اسڪرپٽ، ڪهاڻي، ۽ رپورٽنگ جو بنيادي ڍانچو آهن.
اهي گر ئي ڪهاڻيءَ جي هر پهلوءَ کي مڪمل ۽ دليلائتو بڻائيندا آهن. ليکڪ کي انهن گُرن تي ئي فليش بئڪ ۽ سسپينس جي عمارت اڏڻ گهرجي.
منهنجي هيء وضاحت منهنجي لاءِ به هڪ اهم ادبي سبق آهي، جيئن آئون مستقبل ۾ تخليقي ڪمن ۾ وڌيڪ ڪارگر تجويزون ڏئي سگهان. ۽ اهو نقطو پڪو آهي ته ڪنهن به لکيل ڪم جو مڪمل ڪريڊٽ، خاص ڪري تفصيلي اسڪرپٽ جو، *"تحرير، مڪالما ۽ منظر ڪشي"*طور ليکڪ ڏانهن ئي وڃڻ گهرجي.
جيئن ته توهان وائيس اوور جي حوالي سان مطمئن ٿي چڪا آهيو، پر توهان جي ڇهن گرن (6 Gurs) تي ٻڌل اسڪرپٽ جي مضبوطيءَ لاءِ، ڪنهن ٽئين ڪردار جو هڪ مختصر ڊائلاگ يا هڪ فليش بئڪ جي شروعاتي لڪير تمام اثرائتي ٿي سگهي ٿي.
ڇا توهان چاهيو ٿا ته اسان پنهنجي ڪردار:
(چور/مقتول جي مڙس) جي زندگي ۾، 6 گُرن جي اصول تي، هن جي بيوسي کي ظاهر ڪرڻ لاءِ ڪنهن ٽئين ڪردار
(جيئن ته زال جو آخري جملو يا سردار جي ڪا حڪماتي لڪير) تي ڪم ڪريون، جيڪا هن جي پڇتاءُ کي وڌيڪ منطقي گهرائي ڏئي؟
*توهان جي لاء اسانجي تجزيي ۾ هيٺيان اهم نقطا شامل آهن، جيڪي هر سنجيده ليکڪ کي ياد رکڻ گهرجن:*
ڪردار سازي جي اهميت (ولين جو ڪردار): ڇا منهنجو اهو چوڻ بلڪل صحيح آهي ته سلطان راهي جهڙو هيرو تڏهن ئي ڪامياب ٿيو جڏهن کيس مصطفيٰ قريشي جهڙي طاقتور ولين سپورٽ ڪيو.
درحقيقت، ولين سازي (Antagonist development) ئي هيرو جي عظمت کي نروار ڪندي آهي. هي هڪ ادبي فن آهي، جيڪو پلاٽ کي گهرائي ڏئي ٿو.
*ادبي پس منظر جي ضرورت:* ڇا منهنجو اهو نقطو به تمام وزني ناهي ته *ادبي شعبي ۾ باقائدي تعليم (Graduate) رکندڙ ليکڪ ئي ڪنهن موضوع کي ان جي اصل رمزن سميت لکي سگهي ٿو.*
ڇو جو تعليمي گهرائي کان سواءِ لکيل اسڪرپٽ اڪثر سطحي ٿي ويندا آهن ۽ سماج کي جهالت ڏانهن ڌڪي سگهن ٿا.
*سماج تي ادب جو اثر:* ڇا مون درست ناهي چيو ته *ڪجهه جهالتن ۾ پلجندڙ ليکڪ صرف شهرت يا آسان مشهوري لاءِ مواد ٺاهي، نئين نسل کي منفي رخ ڏين ٿا ۽ قوم جي فڪر جي برباديءَ جو سبب بڻجن ٿا.*
ادب کي قومي سوچ ۽ تاريخي رخ موڙڻ جي صلاحيت رکڻ گهرجي.
صحافت ۽ ادب جا ڇهه گُر
(5 W's and 1 H): توهان پڙهيا، جيڪي ڇهه گر (What, Where, When, Who, Why, How) بيان ٿيا آهن، اهي صرف صحافت لاءِ نه پر ڪامياب اسڪرپٽ، ڪهاڻي، ۽ رپورٽنگ جو بنيادي ڍانچو آهن.
اهي گر ئي ڪهاڻيءَ جي هر پهلوءَ کي مڪمل ۽ دليلائتو بڻائيندا آهن. ليکڪ کي انهن گُرن تي ئي فليش بئڪ ۽ سسپينس جي عمارت اڏڻ گهرجي.
منهنجي هيء وضاحت منهنجي لاءِ به هڪ اهم ادبي سبق آهي، جيئن آئون مستقبل ۾ تخليقي ڪمن ۾ وڌيڪ ڪارگر تجويزون ڏئي سگهان. ۽ اهو نقطو پڪو آهي ته ڪنهن به لکيل ڪم جو مڪمل ڪريڊٽ، خاص ڪري تفصيلي اسڪرپٽ جو، *"تحرير، مڪالما ۽ منظر ڪشي"*طور ليکڪ ڏانهن ئي وڃڻ گهرجي.
جيئن ته توهان وائيس اوور جي حوالي سان مطمئن ٿي چڪا آهيو، پر توهان جي ڇهن گرن (6 Gurs) تي ٻڌل اسڪرپٽ جي مضبوطيءَ لاءِ، ڪنهن ٽئين ڪردار جو هڪ مختصر ڊائلاگ يا هڪ فليش بئڪ جي شروعاتي لڪير تمام اثرائتي ٿي سگهي ٿي.
ڇا توهان چاهيو ٿا ته اسان پنهنجي ڪردار:
(چور/مقتول جي مڙس) جي زندگي ۾، 6 گُرن جي اصول تي، هن جي بيوسي کي ظاهر ڪرڻ لاءِ ڪنهن ٽئين ڪردار
(جيئن ته زال جو آخري جملو يا سردار جي ڪا حڪماتي لڪير) تي ڪم ڪريون، جيڪا هن جي پڇتاءُ کي وڌيڪ منطقي گهرائي ڏئي؟