Sindhi Media
سينيئر رڪن
تمام بهترين ٿيو! ته انٽرني "سوليووڊ آنلائين ورچوئل اڪيڊمي" مان، جيئن ئي توهانکي هن هفتي جي هرڪلاس جو ليڪچر ڏيندو وڃان، ان کي MCQs کي مدنظر رکي سمجهندا وڃجو،
*هاڻي اسان هفتو 1 جي ٻئي ڏينهن تي وڌون ٿا*، جتي اسان ڪهاڻيءَ جي سڀ کان *اهم عنصر:* موضوع، پيغام، ۽ تڪرار کي سمجهنداسين.
*هيٺ تفصيلي ليڪچر نوٽس، سمجهاڻيون، مثال، ۽ عملي مشقون توهان جي گهربل فارميٽ ۾ ڏنل آهن.*
هفتو 1: ڪهاڻي جي تخليق، ٿي ويو۔
*ڏينهن 2: موضوع، پيغام ۽ تڪرار*
*عنوان:* ڪهاڻي جي روح کي سڃاڻڻ ۽ تڪرار جي اهميت
۽ A. موضوع (Theme) ۽ پيغام (Message)
*ليڪچر جا تفصيل/نوٽس:*
موضوع (Theme) ڇا آهي؟
موضوع ڪهاڻيءَ جو بنيادي خيال يا دائرو آهي. اها اها سوچ آهي جيڪا ليکڪ سڄي ڊرامي ۾ ڳولي ٿو.
مثال: 'محبت'، 'انتقام'، 'انصاف'، 'غداري'، 'خانداني عزت'، 'ڪرپشن'.
سٺي ڪهاڻي ۾، موضوع هڪ سادي سٽ ۾ بيان ڪري سگهجي ٿو.
*پيغام(Message) ڇا آهي؟*
پيغام اها خاص راءِ يا سبق آهي جيڪو ليکڪ موضوع بابت ڏسندڙن تائين پهچائڻ چاهي ٿو.
مثال (Theme: ڪرپشن): Message: "ڪرپشن آخر ۾ سٺن ماڻهن کي تباهه ڪري ڇڏيندي آهي، پر مايوسيءَ جي مقابلي ۾ ايمان ضروري آهي."
Theme جو سڄي ڪهاڻي تي اثر:
Theme فيصلو ڪري ٿو ته ڪردار ڪيئن عمل ڪندا، ڪهڙا واقعا ٿيندا، ۽ ڊرامي جو ماحول (Mood) ڪهڙو هوندو.
مثال/سمجهاڻي:
*سنڌي مثال:* جيڪڏهن ڪنهن ڊرامي جو موضوع 'ونگر' (بدلو) آهي، ته ان جو پيغام شايد اهو هجي ته "بدلو وٺڻ هڪ اهڙي باهه آهي جيڪا وٺندڙ کي پڻ ساڙي ٿي." ان پيغام کي مضبوط ڪرڻ لاءِ سڄي ڊرامي ۾ اهڙا واقعا ٿيندا، جتي بدلو وٺندڙ ڪردار به مصيبتن ۾ ڦاسندو.
*پريڪٽيڪل/مشق:*
ٽي Theme چونڊيو: (مثال: غربت، دوستي، يا مذهبي رواداري).
هر هڪ Theme جي باري ۾ پنهنجو ذاتي پيغام لکو، جيئن: "غريبت رڳو پئسي جي کوٽ ناهي، پر موقعن جي کوٽ آهي."
پنهنجي ڪنهن هڪ چونڊيل Theme لاءِ هڪ اهڙو ڪردار ٺاهيو جنهن جي سڄي زندگي ان Theme جي چوڌاري ڦري ٿي.
*۽ B. تڪرار (Conflict) جو تعارف*
ليڪچر جا تفصيل/نوٽس:
تڪرار ڪهاڻي جي جان آهي: تڪرار کان سواءِ ڪو به ڊرامو ناهي. تڪرار ئي ڪردارن کي مجبور ڪري ٿو ته اهي فيصلا ڪن ۽ ايڪشن وٺن.
تڪرار جو مقصد: ڏسندڙن کي ڪردار جي جدوجهد سان ڳنڍڻ.
ٽن مکيه قسمن جا تڪرار:
اندروني تڪرار (Internal Conflict - Man vs. Self):
جڏهن ڪردار کي پنهنجي ذات اندر ويڙهه ڪرڻي پوي ٿي (مثال: ضمير، خوف، يا ڪنهن لڪيل عادت/خواهش سان ويڙهه).
هي تڪرار ڪردار کي انسانيت ڏيکاري ٿو.
*خارجي تڪرار (External Conflict - Man vs. Man/Society):*
ماڻهو بمقابله ماڻهو: مکيه ڪردار ۽ ولن يا ڪنهن مخالف ڪردار جي وچ ۾ سڌي ويڙهه.
ماڻهو بمقابله سماج: ڪردار سماج جي ريتن، قانونن، يا ڪرپٽ نظام سان وڙهندو آهي.
قدرتي تڪرار (Man vs. Nature/Fate):
ڪردار ڪنهن قدرتي آفت، ماحول يا قسمت جي خلاف وڙهندو آهي (اهو ڊرامن ۾ گهٽ استعمال ٿيندو آهي).
مثال/سمجهاڻي:
*اندروني مثال:* هڪ پوليس آفيسر جيڪو ايماندار آهي پر کيس پنهنجي ڀاءُ کي بچائڻ لاءِ ڪرپشن ڪرڻي پوي ٿي. (هن جي ايمانداري ۽ ڀاءُ جي محبت جي وچ ۾ ويڙهه).
*خارجي مثال:* هڪ ڇوڪري جيڪا ڊاڪٽر بڻجڻ چاهي ٿي پر سندس پيءُ کيس زوريءَ شادي ڪرائڻ چاهي ٿو (ماڻهو بمقابله ماڻهو / خانداني دٻاءُ).
*پريڪٽيڪل/مشق:*
ڪردار جي چونڊ: هڪ ڪردار ٺاهيو جنهن جو نالو 'سعيد' هجي.
تڪرار ٺاهيو:
*سعيد جو اندروني تڪرار:* سعيد کي خبر آهي ته هن جو دوست چوري ڪري رهيو آهي، پر جيڪڏهن هن پوليس کي ٻڌايو ته سندس خاندان برباد ٿي ويندو.
(ضمير بمقابله دوستي).
*سعيد جو خارجي تڪرار:* سعيد جو باس (Boss) کيس ڌمڪي ڏئي ٿو ته هو هڪ غيرقانوني ڪاغذ تي صحيح ڪري.
*مشق:* هڪ مختصر نوٽ لکو ته ڪهڙو تڪرار وڌيڪ ڊرامائي هوندو ۽ ڇو؟ (شاگردن کي تڪرار جي اثر کي سمجهڻ ڏيو).
ڇا توهان چاهيو ٿا ته مان هاڻي *ڏينهن 3: لاگ لائن ۽ خلاصو تي ليڪچر نوٽس* شروع ڪريان؟
*هاڻي اسان هفتو 1 جي ٻئي ڏينهن تي وڌون ٿا*، جتي اسان ڪهاڻيءَ جي سڀ کان *اهم عنصر:* موضوع، پيغام، ۽ تڪرار کي سمجهنداسين.
*هيٺ تفصيلي ليڪچر نوٽس، سمجهاڻيون، مثال، ۽ عملي مشقون توهان جي گهربل فارميٽ ۾ ڏنل آهن.*
هفتو 1: ڪهاڻي جي تخليق، ٿي ويو۔ *ڏينهن 2: موضوع، پيغام ۽ تڪرار**عنوان:* ڪهاڻي جي روح کي سڃاڻڻ ۽ تڪرار جي اهميت
۽ A. موضوع (Theme) ۽ پيغام (Message)
*ليڪچر جا تفصيل/نوٽس:*موضوع (Theme) ڇا آهي؟
موضوع ڪهاڻيءَ جو بنيادي خيال يا دائرو آهي. اها اها سوچ آهي جيڪا ليکڪ سڄي ڊرامي ۾ ڳولي ٿو.
مثال: 'محبت'، 'انتقام'، 'انصاف'، 'غداري'، 'خانداني عزت'، 'ڪرپشن'.
سٺي ڪهاڻي ۾، موضوع هڪ سادي سٽ ۾ بيان ڪري سگهجي ٿو.
*پيغام(Message) ڇا آهي؟*
پيغام اها خاص راءِ يا سبق آهي جيڪو ليکڪ موضوع بابت ڏسندڙن تائين پهچائڻ چاهي ٿو.
مثال (Theme: ڪرپشن): Message: "ڪرپشن آخر ۾ سٺن ماڻهن کي تباهه ڪري ڇڏيندي آهي، پر مايوسيءَ جي مقابلي ۾ ايمان ضروري آهي."
Theme جو سڄي ڪهاڻي تي اثر:
Theme فيصلو ڪري ٿو ته ڪردار ڪيئن عمل ڪندا، ڪهڙا واقعا ٿيندا، ۽ ڊرامي جو ماحول (Mood) ڪهڙو هوندو.
مثال/سمجهاڻي:*سنڌي مثال:* جيڪڏهن ڪنهن ڊرامي جو موضوع 'ونگر' (بدلو) آهي، ته ان جو پيغام شايد اهو هجي ته "بدلو وٺڻ هڪ اهڙي باهه آهي جيڪا وٺندڙ کي پڻ ساڙي ٿي." ان پيغام کي مضبوط ڪرڻ لاءِ سڄي ڊرامي ۾ اهڙا واقعا ٿيندا، جتي بدلو وٺندڙ ڪردار به مصيبتن ۾ ڦاسندو.
*پريڪٽيڪل/مشق:*ٽي Theme چونڊيو: (مثال: غربت، دوستي، يا مذهبي رواداري).
هر هڪ Theme جي باري ۾ پنهنجو ذاتي پيغام لکو، جيئن: "غريبت رڳو پئسي جي کوٽ ناهي، پر موقعن جي کوٽ آهي."
پنهنجي ڪنهن هڪ چونڊيل Theme لاءِ هڪ اهڙو ڪردار ٺاهيو جنهن جي سڄي زندگي ان Theme جي چوڌاري ڦري ٿي.
*۽ B. تڪرار (Conflict) جو تعارف*
ليڪچر جا تفصيل/نوٽس:تڪرار ڪهاڻي جي جان آهي: تڪرار کان سواءِ ڪو به ڊرامو ناهي. تڪرار ئي ڪردارن کي مجبور ڪري ٿو ته اهي فيصلا ڪن ۽ ايڪشن وٺن.
تڪرار جو مقصد: ڏسندڙن کي ڪردار جي جدوجهد سان ڳنڍڻ.
ٽن مکيه قسمن جا تڪرار:
اندروني تڪرار (Internal Conflict - Man vs. Self):
جڏهن ڪردار کي پنهنجي ذات اندر ويڙهه ڪرڻي پوي ٿي (مثال: ضمير، خوف، يا ڪنهن لڪيل عادت/خواهش سان ويڙهه).
هي تڪرار ڪردار کي انسانيت ڏيکاري ٿو.
*خارجي تڪرار (External Conflict - Man vs. Man/Society):*
ماڻهو بمقابله ماڻهو: مکيه ڪردار ۽ ولن يا ڪنهن مخالف ڪردار جي وچ ۾ سڌي ويڙهه.
ماڻهو بمقابله سماج: ڪردار سماج جي ريتن، قانونن، يا ڪرپٽ نظام سان وڙهندو آهي.
قدرتي تڪرار (Man vs. Nature/Fate):
ڪردار ڪنهن قدرتي آفت، ماحول يا قسمت جي خلاف وڙهندو آهي (اهو ڊرامن ۾ گهٽ استعمال ٿيندو آهي).
مثال/سمجهاڻي:*اندروني مثال:* هڪ پوليس آفيسر جيڪو ايماندار آهي پر کيس پنهنجي ڀاءُ کي بچائڻ لاءِ ڪرپشن ڪرڻي پوي ٿي. (هن جي ايمانداري ۽ ڀاءُ جي محبت جي وچ ۾ ويڙهه).
*خارجي مثال:* هڪ ڇوڪري جيڪا ڊاڪٽر بڻجڻ چاهي ٿي پر سندس پيءُ کيس زوريءَ شادي ڪرائڻ چاهي ٿو (ماڻهو بمقابله ماڻهو / خانداني دٻاءُ).
*پريڪٽيڪل/مشق:*ڪردار جي چونڊ: هڪ ڪردار ٺاهيو جنهن جو نالو 'سعيد' هجي.
تڪرار ٺاهيو:
*سعيد جو اندروني تڪرار:* سعيد کي خبر آهي ته هن جو دوست چوري ڪري رهيو آهي، پر جيڪڏهن هن پوليس کي ٻڌايو ته سندس خاندان برباد ٿي ويندو.
(ضمير بمقابله دوستي).
*سعيد جو خارجي تڪرار:* سعيد جو باس (Boss) کيس ڌمڪي ڏئي ٿو ته هو هڪ غيرقانوني ڪاغذ تي صحيح ڪري.
*مشق:* هڪ مختصر نوٽ لکو ته ڪهڙو تڪرار وڌيڪ ڊرامائي هوندو ۽ ڇو؟ (شاگردن کي تڪرار جي اثر کي سمجهڻ ڏيو).
ڇا توهان چاهيو ٿا ته مان هاڻي *ڏينهن 3: لاگ لائن ۽ خلاصو تي ليڪچر نوٽس* شروع ڪريان؟