Sindhi Media
سينيئر رڪن
ڪتاب: دينِ توحيد، واديءِ مهراڻ ۽ انسان جي اصل ڪهاڻي
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
www.facebook.com
باب 2: سام عليه سلام جي زمين — سنڌ جي تاريخي، توحيدي ۽ روحاني پڄاڻا
تمهيد
سنڌ کي “سام جي ڌرتي” سڏڻ فقط هڪ روايت يا لوڪ ڪهاڻي ناهي، بلڪه اسلامي مؤرخن، قديم تمدن جي آثارن، نسلي تحقيق ۽ توحيدي فڪر جي تسلسل جي بنياد تي تاريخي سچ پڻ آهي۔ سنڌ جي تهذيب ۽ قوم هميشه سامي نسل جي نشانين، توحيد جي فطري ميلاپ، انسانيت، امن، عدل ۽ غلامي مخالفت تي بيٺل رهي آهي۔
هي باب سام عليه سلام جي اولاد، سندن سفرن، سنڌ جي نسلن سان سندن تعلق، ۽ ان نسل جي توحيدي اثرن کي قرآن، حديث ۽ تاريخي ذخيرن جي روشني ۾ بيان ڪري ٿو۔
---
سب ٽائٽل 1: سام عليه سلام — نوح عليه السلام جي نسل جو توحيدي وارث
قرآن مجيد ۾ نوح عليه السلام جي نسل
قرآن چوي ٿو:
> "وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ" (الصافات)
ترجمو: “اسان نوح جي اولاد کي ئي باقي رکندڙ بڻايو.”
يعني زمين تي سڀ انساني نسل نوح عليه السلام جي ٽن پٽن مان وڌيا — سام، حام، ۽ يافث۔
سام جي نسل جون خصوصيتون
اسلامي روايتن مطابق سام جي نسل:
١۔ سنجيدگي
٢۔ توحيد پسندي
٣۔ حڪمت ۽ علم
٤۔ تمدن ۽ شهر سازي
٥۔ امن ۽ عدل سان سڃاتي وڃي ٿي۔
اهي سڀ خصوصيتون سنڌي تهذيب ۾ هزارين سالن کان موجود ملن ٿيون۔
---
سب ٽائٽل 2: اسلامي مؤرخن مطابق سنڌي قوم جو سلسلو نسب
ابن خلدون جو حوالو
ابن خلدون جلد 6 ۾ لکي ٿو:
> “سندهي قوم سام بن نوح جي اولاد مان آهي، ۽ واديءِ سنڌ سامي قومن جي قديم ترين وسند آهي.”
المسعودي جو بيان
المسعودي لکي ٿو:
> “واديء السند، ارضٌ قديمةٌ من نسل سام.”
نتيجو
اسلامي ذريعا واضح ڪن ٿا ته سنڌي قوم بنيادي طور سامي نسل مان آهي، نه هندو آريائي، نه منگولي، نه تاتاري۔
---
سب ٽائٽل 3: سامي نسل ۽ سنڌ جي قديم تمدن جو ميل۔ تمدني نشان
سامي نسل ۾:
١۔ زراعت
٢۔ پاڻيءَ جي حفاظت
٣۔ شهري نظام
٤۔واپار
٥۔ امن هزارين سال کان موجود رهيا۔
سنڌ جي تهذيب موهن جو دڙو ۽ مهر ڳڙهه انهن ئي خصوصيتن کي عروج تي ڏيکارين ٿيون۔
توحيد جي فطري موجودگي
سامي نسل “ايڪتا” (توحيد) جو قائل هو۔ سنڌ مان ڪيترا پراڻا مذهبي نشان ملن ٿا جيڪي ڪنهن هڪ مٿانهين طاقت جي تصور ڏانهن اشارو ڪن ٿا، بت پرستيءَ جي مڪمل غيرموجوجودگيءَ سان۔
---
سب ٽائٽل 4: سامي ۽ سنڌي لسانيت — هڪجهڙيون جڙون
سندي ٻولي ۾ ڪيترائي لفظ سامي ٻولين سان ملن ٿا، جيئن:
١۔ اَب (اب)
٢۔ اُم (ام)
٣۔ مانو/مَنُو (من)
٤۔ نيڪ/نقي (نقي)
٥۔ هي فقط اتفاق نه پر مشترڪ نسلي تاريخ جو ثبوت آهي۔
---
سب ٽائٽل 5: سنڌ جي قديم رهواسين جي توحيدي روايتون
قرآن جو اصول
> "وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ" (فاطر)
يعني: “هر قوم ڏانهن ڪو نه ڪو نذير موڪليو ويو.”
انهيءَ آيت مان معلوم ٿئي ٿو ته سنڌ جي زمين تي به انبياء يا انهن جا وارث ضرور آيا۔
روايتن جا اشارا
سنڌ ۾ هڪ خدا واري عبادت جا قديم نشان۔
پاڻيءَ کي پاڪ سمجهڻ جو تصور — جيڪو توحيدي تمدنن ۾ ملندو آهي۔
ظلم خلاف نظام — جيڪو سامي تمدن جي خاصيت آهي۔
---
سب ٽائٽل 6: سنڌ کي سام جي ڌرتي قرار ڏيڻ جا غير اسلامي إضافي ثبوت
زرتشتي متن
پارسي متنن ۾ سنڌ کي “مهراڻ” ۽ “مقدس پاڻيءَ جي زمين” چيو ويو آهي۔
سنسڪرتي متن
“سندھو” کي “سڀني درياهن جو سردار” چيو ويو، جيڪو فقط طاقت نه پر پاڪائيءَ جي علامت هو۔
يوناني مؤرخ
هيروڊوٽ سنڌي نسل کي “اندرَوآs” يعني “پاڻيءَ جا ماڻهو” سڏيو۔
پاڻيءَ سان اهڙي نسبت سامي نسلن ۾ به ڏٺي وڃي ٿي۔
---
سب ٽائٽل 7: سنڌ جي فطرت — سامي خصوصيتن سان مڪمل مطابقت
سندهي قوم جي فطرت:
١۔ غلامي جي نفي
٢۔ امن پسندي
٣۔ توحيد پسندي
٤۔ گڏيل معاشرت
٥۔ واپار ۽ شهريت
٦۔ حڪمت ۽ علم
اهي سڀ سامي قومن جون خصوصيتون آهن ۽ سنڌ انهن تي پراڻي وقت کان قائم آهي۔
---
سب ٽائٽل 8: سامي نسل ۽ واديءِ سنڌ جو اسلامي مستقبل
نبوي پيش گوئي جو اثر
حديثن ۾ “مشرق ۾ روشني اڀرڻ” جو تصور ملي ٿو، ۽ اسلامي مؤرخ ان کي هند، سنڌ ۽ خراسان جي علائقن سان جوڙين ٿا۔
اسلام جو پهريون دروازو ڇو سنڌ؟
١۔ توحيد جي فطري قبوليت
٢۔ ظلم خلاف مزاحمت
٣۔ سامي فڪر سان ملندڙ معاشرت
٤۔ واپار ۽ علم جي آزادي
محمد بن قاسم جي اچڻ کان اڳ "السندي" مومنن جو، سنڌي قوم لاءِ توحيد ڪو نئون پيغام نه پر پراڻي فطرت جو احيا هو۔
---
باب 2 جو خلاصو
باب 2 ثابت ڪري ٿو ته:
١۔ سنڌ سام عليه سلام جي نسل ۽ زمين سان ڳنڍيل آهي۔
٢۔ سنڌ جي قوم بنيادي طور سامي، توحيدي ۽ فطرتي طور خدا پرست رهي آهي۔
٣۔ سنڌ جي سڄي تهذيب سامي تمدن جي اصولن تي بيٺل آهي۔
٤۔ اسلام هن ڌرتيءَ لاءِ اجنبي نه هو، بلڪه اصل فطرت جي واپسي هو۔
هي باب سنڌ جي مسخ ٿيل تاريخ مان اصل قومي، توحيدي ۽ تمدني حقيقتن کي ظاهر ڪري ٿو۔
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
Log in to Facebook
Log in to Facebook to start sharing and connecting with your friends, family and people you know.
www.facebook.com
تمهيد
سنڌ کي “سام جي ڌرتي” سڏڻ فقط هڪ روايت يا لوڪ ڪهاڻي ناهي، بلڪه اسلامي مؤرخن، قديم تمدن جي آثارن، نسلي تحقيق ۽ توحيدي فڪر جي تسلسل جي بنياد تي تاريخي سچ پڻ آهي۔ سنڌ جي تهذيب ۽ قوم هميشه سامي نسل جي نشانين، توحيد جي فطري ميلاپ، انسانيت، امن، عدل ۽ غلامي مخالفت تي بيٺل رهي آهي۔
هي باب سام عليه سلام جي اولاد، سندن سفرن، سنڌ جي نسلن سان سندن تعلق، ۽ ان نسل جي توحيدي اثرن کي قرآن، حديث ۽ تاريخي ذخيرن جي روشني ۾ بيان ڪري ٿو۔
---
سب ٽائٽل 1: سام عليه سلام — نوح عليه السلام جي نسل جو توحيدي وارث
قرآن مجيد ۾ نوح عليه السلام جي نسل
قرآن چوي ٿو:
> "وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ" (الصافات)
ترجمو: “اسان نوح جي اولاد کي ئي باقي رکندڙ بڻايو.”
يعني زمين تي سڀ انساني نسل نوح عليه السلام جي ٽن پٽن مان وڌيا — سام، حام، ۽ يافث۔
سام جي نسل جون خصوصيتون
اسلامي روايتن مطابق سام جي نسل:
١۔ سنجيدگي
٢۔ توحيد پسندي
٣۔ حڪمت ۽ علم
٤۔ تمدن ۽ شهر سازي
٥۔ امن ۽ عدل سان سڃاتي وڃي ٿي۔
اهي سڀ خصوصيتون سنڌي تهذيب ۾ هزارين سالن کان موجود ملن ٿيون۔
---
سب ٽائٽل 2: اسلامي مؤرخن مطابق سنڌي قوم جو سلسلو نسب
ابن خلدون جو حوالو
ابن خلدون جلد 6 ۾ لکي ٿو:
> “سندهي قوم سام بن نوح جي اولاد مان آهي، ۽ واديءِ سنڌ سامي قومن جي قديم ترين وسند آهي.”
المسعودي جو بيان
المسعودي لکي ٿو:
> “واديء السند، ارضٌ قديمةٌ من نسل سام.”
نتيجو
اسلامي ذريعا واضح ڪن ٿا ته سنڌي قوم بنيادي طور سامي نسل مان آهي، نه هندو آريائي، نه منگولي، نه تاتاري۔
---
سب ٽائٽل 3: سامي نسل ۽ سنڌ جي قديم تمدن جو ميل۔ تمدني نشان
سامي نسل ۾:
١۔ زراعت
٢۔ پاڻيءَ جي حفاظت
٣۔ شهري نظام
٤۔واپار
٥۔ امن هزارين سال کان موجود رهيا۔
سنڌ جي تهذيب موهن جو دڙو ۽ مهر ڳڙهه انهن ئي خصوصيتن کي عروج تي ڏيکارين ٿيون۔
توحيد جي فطري موجودگي
سامي نسل “ايڪتا” (توحيد) جو قائل هو۔ سنڌ مان ڪيترا پراڻا مذهبي نشان ملن ٿا جيڪي ڪنهن هڪ مٿانهين طاقت جي تصور ڏانهن اشارو ڪن ٿا، بت پرستيءَ جي مڪمل غيرموجوجودگيءَ سان۔
---
سب ٽائٽل 4: سامي ۽ سنڌي لسانيت — هڪجهڙيون جڙون
سندي ٻولي ۾ ڪيترائي لفظ سامي ٻولين سان ملن ٿا، جيئن:
١۔ اَب (اب)
٢۔ اُم (ام)
٣۔ مانو/مَنُو (من)
٤۔ نيڪ/نقي (نقي)
٥۔ هي فقط اتفاق نه پر مشترڪ نسلي تاريخ جو ثبوت آهي۔
---
سب ٽائٽل 5: سنڌ جي قديم رهواسين جي توحيدي روايتون
قرآن جو اصول
> "وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ" (فاطر)
يعني: “هر قوم ڏانهن ڪو نه ڪو نذير موڪليو ويو.”
انهيءَ آيت مان معلوم ٿئي ٿو ته سنڌ جي زمين تي به انبياء يا انهن جا وارث ضرور آيا۔
روايتن جا اشارا
سنڌ ۾ هڪ خدا واري عبادت جا قديم نشان۔
پاڻيءَ کي پاڪ سمجهڻ جو تصور — جيڪو توحيدي تمدنن ۾ ملندو آهي۔
ظلم خلاف نظام — جيڪو سامي تمدن جي خاصيت آهي۔
---
سب ٽائٽل 6: سنڌ کي سام جي ڌرتي قرار ڏيڻ جا غير اسلامي إضافي ثبوت
زرتشتي متن
پارسي متنن ۾ سنڌ کي “مهراڻ” ۽ “مقدس پاڻيءَ جي زمين” چيو ويو آهي۔
سنسڪرتي متن
“سندھو” کي “سڀني درياهن جو سردار” چيو ويو، جيڪو فقط طاقت نه پر پاڪائيءَ جي علامت هو۔
يوناني مؤرخ
هيروڊوٽ سنڌي نسل کي “اندرَوآs” يعني “پاڻيءَ جا ماڻهو” سڏيو۔
پاڻيءَ سان اهڙي نسبت سامي نسلن ۾ به ڏٺي وڃي ٿي۔
---
سب ٽائٽل 7: سنڌ جي فطرت — سامي خصوصيتن سان مڪمل مطابقت
سندهي قوم جي فطرت:
١۔ غلامي جي نفي
٢۔ امن پسندي
٣۔ توحيد پسندي
٤۔ گڏيل معاشرت
٥۔ واپار ۽ شهريت
٦۔ حڪمت ۽ علم
اهي سڀ سامي قومن جون خصوصيتون آهن ۽ سنڌ انهن تي پراڻي وقت کان قائم آهي۔
---
سب ٽائٽل 8: سامي نسل ۽ واديءِ سنڌ جو اسلامي مستقبل
نبوي پيش گوئي جو اثر
حديثن ۾ “مشرق ۾ روشني اڀرڻ” جو تصور ملي ٿو، ۽ اسلامي مؤرخ ان کي هند، سنڌ ۽ خراسان جي علائقن سان جوڙين ٿا۔
اسلام جو پهريون دروازو ڇو سنڌ؟
١۔ توحيد جي فطري قبوليت
٢۔ ظلم خلاف مزاحمت
٣۔ سامي فڪر سان ملندڙ معاشرت
٤۔ واپار ۽ علم جي آزادي
محمد بن قاسم جي اچڻ کان اڳ "السندي" مومنن جو، سنڌي قوم لاءِ توحيد ڪو نئون پيغام نه پر پراڻي فطرت جو احيا هو۔
---
باب 2 جو خلاصو
باب 2 ثابت ڪري ٿو ته:
١۔ سنڌ سام عليه سلام جي نسل ۽ زمين سان ڳنڍيل آهي۔
٢۔ سنڌ جي قوم بنيادي طور سامي، توحيدي ۽ فطرتي طور خدا پرست رهي آهي۔
٣۔ سنڌ جي سڄي تهذيب سامي تمدن جي اصولن تي بيٺل آهي۔
٤۔ اسلام هن ڌرتيءَ لاءِ اجنبي نه هو، بلڪه اصل فطرت جي واپسي هو۔
هي باب سنڌ جي مسخ ٿيل تاريخ مان اصل قومي، توحيدي ۽ تمدني حقيقتن کي ظاهر ڪري ٿو۔