Sindhi Media
سينيئر رڪن
ڪتاب: دينِ توحيد، واديءِ مهراڻ ۽ انسان جي اصل ڪهاڻي
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
باب 3: آدم عليه سلام کان ابليس تائين — توحيد ۽ بغاوت جي پهرين ڪهاڻي
www.facebook.com
3.1 آدم عليه سلام جي تخليق —
قرآن جي روشنيءَ ۾ الله پاڪ جڏهن انسان جي تخليق جو اعلان ڪيو ته فرشتن حيران ٿي پڇيو: ـ «أتجعل فيها من يفسد فيها ويسفك الدماء…؟» الله فرمايو: «إني أعلم ما لا تعلمون» — يعني انسان کي اهڙي شعور، اختيار ۽ روحاني قوت ڏيڻ ٿي رهي هئي جيڪا ڪنهن ٻئي مخلوق وٽ نه هئي.
3.2 روح جي فُوڪ ۔
انسان جي اصل عظمت قرآن ۾ انسان جي عظمت جو بنياد “روح” آهي: ـ «فإذا سوّيته ونفخت فيه من روحي فقعوا له ساجدين» اهو “روح” آدم کي ابليس کان ممتاز ڪيو، ۽ ان ئي روح کي چونڊڻ ۽ سچ کي سڃاڻڻ جي طاقت ڏني.
3.3 ابليس جو انڪار —
پهريون بغاوتي ابليس جنات مان هو، باهه مان ٺاهيل. جڏهن آدم کي سجدو ڪرڻ جو حڪم ٿيو ته انڪار ڪري چيو: ـ «أنا خير منه، خلقتني من نار وخلقته من طين» هن جي بغاوت جا ٻه بنياد:
1. نسلي غرور (مان بهتر، هو گهٽ)
2. الله جي حڪم خلاف دليل ڏيڻ اهي ٻه بيماريون اڄ تائين انسانيت کي ٽوڙين ٿيون.
3.4 پهريون امتحان — علم جا نالا سيکارڻ
آدم کي «الأسماء كلّها» سيکاريا ويا. هي علم آدم جي فضيلت ثابت ڪئي. فرشتا ڏسي تسليم ڪيو ته انسان جي اندر رب پاڪ جي خاص حڪمت آهي. هن علم ۾:
١۔ شيون
٢۔ حقيقتون
٣۔ روحاني اصول
٤۔ زميني زندگي جا ضابطا شامل هئا.
3.5 جنت جو ماحول ۽ پهريون وسوسو
ابليس آدم ۽ حوا کي وسوسو ڏنو: ـ «هل أدلّك على شجرة الخلد وملك لا يبلى؟» شجره شروع کان “ممنوع” نه هئي، پر مسئلو نافرماني هو. مقصد هو انسان کي آزاديءَ جو امتحان ڏيکارڻ.
3.6 آدم جي توبه — انسان جو پهريون روحاني اوسر
آدم غلطي ڪئي، پر فوراً معافي گهري: ـ «ربنا ظلمنا أنفسنا…» الله معاف ڪيو. اھو ٻڌائي ٿو ته انسان غلطي ڪري ٿو، پر واپسي جو دروازو کليل آهي. هي شيطاني بغاوت کان بلڪل مختلف آهي.
3.7 زمين تي لهڻ — اصل مشن جو آغاز
«إني جاعل في الأرض خليفة» اڳ ئي اعلان ٿي چڪو هو. آدم زمين تي آيو:
١۔ توحيد جي تعليم ڏيڻ
٢۔ نسل جو آغاز ڪرڻ
٣۔ اخلاقي ۽ روحاني نظام قائم ڪرڻ
٤۔ انسانيت لاءِ هدايت جو نقشو رکڻ
3.8 قابيل ۽ هابيل — انسانيت جي پهرين قتل جي ڪهاڻي
قابيل جو حسد، ابليس جي وسوسن سان ملي، پهريون قتل ڪرائي ڇڏيو. تواريخ ۾ قابيل جو رستو انهن سڀني قومن جو رستو ٿيو جيڪي:
١۔ غرور
٢۔ حسد
٣۔ طاقت جو غلط استعمال
٤۔ ناانصافي
٥۔ بت پرستي عام ڪيو.
3.9 سنڌ سان لاڳاپو — “آدم جي اولاد” جا ابتدائي رستا
قديم اسلامي ۽ سامي روايتن ۾ ذڪر آهي ته آدم جي اولاد دنيا جي وڏين وادين ۾ پکڙجي وئي. انهن ۾:
١۔ واديءِ مهراڻ (سنڌ)
٢۔ واديءِ نيل
واديءِ دجله-فرات مرڪزي مقام هئا. سنڌ جي قديم روايتن ۾ به “پهرين انسان”، “محسن روح”، “واحد رب” جا تصورات مليا آهن، جيڪي توحيد جي قديم ڇانيلن کي ظاهر ڪن ٿا.
3.10 شيطان جو دائمي ڪم — توحيد کان ڀٽڪائڻ
ابليس قسم کنيو: ـ «لأغوينّهم أجمعين» شيطان جا چار طريقا:
1. گمراهي
2. وسوسو
3. غلط روايتون
4. نفسياتي ۽ جاگرافيائي فتنن ذريعي اثر
اهي ئي طريقا بعد ۾ سنڌ جي تواريخ کي مسخ ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيا:
١۔ اصلي قومن کي ٻيو نالو ڏيڻ
٢۔ موحد قومن کي “بت پرست” ظاهر ڪرڻ
٤۔ ٣۔ عرب-سندي مسلم واپارين کي غلط لقبن سان پيش ڪرڻ
٥۔ اصلي روايتون ختم ڪري عجمي روايتن کي غالب ڪرڻ
3.11 آدم جي تعليمات — بنيادي توحيد
اسلامي روايتن مطابق آدم جي تعليمات ۾ شامل هو:
١۔ واحد رب
٢۔ ڪائنات ۾ نظم
٣۔ خاندان جو قيام
٤۔ نسل جي پاڪيزگي
٥۔ ظلم کان روڪ
رزق جي حلال ذريعا اهي سڀ اصول بعد ۾ نوحن، ابراهيم، موسى ۽ محمد ﷺ تائين ساڳي لڙ ۾ منتقل ٿيا.
3.12 انسان ۽ شيطان جو جنگ — سنڌ جي تاريخ ۾ به
سنڌ جي تاريخ ۾ به انسان ۽ شيطان جي جنگ صاف نظر اچي ٿي:
١۔ توحيد جي روايتون
٢۔ انبيا جو سلسلو
٣۔ ابراهيم عليه سلام جي اثرن جا نشان
٤۔ سامي قومن جا رستا پر بعد ۾:
٥۔ تاتاري اثر
٦۔ عجمي سازشون
٧۔ پارسي ڪهنه روايتون
٨۔ برصغير جون سنسڪرتي گمراهيون انهن سڀني تاريخ بدلي.
3.13 باب جو خلاصو
باب 3 جو بنيادي نڪتو اهو آهي ته سنڌ جي اصل تاريخ کي سمجهڻ لاءِ آدم کان شروع ڪيل توحيد ۽ بغاوت جي ڪهاڻي اهم آهي. انسان جي اصل جنگ ابليس سان آهي، ۽ اها جنگ سنڌ جهڙين قديم وادين ۾ واضح نظر اچي ٿي.
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
باب 3: آدم عليه سلام کان ابليس تائين — توحيد ۽ بغاوت جي پهرين ڪهاڻي
Log in to Facebook
Log in to Facebook to start sharing and connecting with your friends, family and people you know.
www.facebook.com
قرآن جي روشنيءَ ۾ الله پاڪ جڏهن انسان جي تخليق جو اعلان ڪيو ته فرشتن حيران ٿي پڇيو: ـ «أتجعل فيها من يفسد فيها ويسفك الدماء…؟» الله فرمايو: «إني أعلم ما لا تعلمون» — يعني انسان کي اهڙي شعور، اختيار ۽ روحاني قوت ڏيڻ ٿي رهي هئي جيڪا ڪنهن ٻئي مخلوق وٽ نه هئي.
3.2 روح جي فُوڪ ۔
انسان جي اصل عظمت قرآن ۾ انسان جي عظمت جو بنياد “روح” آهي: ـ «فإذا سوّيته ونفخت فيه من روحي فقعوا له ساجدين» اهو “روح” آدم کي ابليس کان ممتاز ڪيو، ۽ ان ئي روح کي چونڊڻ ۽ سچ کي سڃاڻڻ جي طاقت ڏني.
3.3 ابليس جو انڪار —
پهريون بغاوتي ابليس جنات مان هو، باهه مان ٺاهيل. جڏهن آدم کي سجدو ڪرڻ جو حڪم ٿيو ته انڪار ڪري چيو: ـ «أنا خير منه، خلقتني من نار وخلقته من طين» هن جي بغاوت جا ٻه بنياد:
1. نسلي غرور (مان بهتر، هو گهٽ)
2. الله جي حڪم خلاف دليل ڏيڻ اهي ٻه بيماريون اڄ تائين انسانيت کي ٽوڙين ٿيون.
3.4 پهريون امتحان — علم جا نالا سيکارڻ
آدم کي «الأسماء كلّها» سيکاريا ويا. هي علم آدم جي فضيلت ثابت ڪئي. فرشتا ڏسي تسليم ڪيو ته انسان جي اندر رب پاڪ جي خاص حڪمت آهي. هن علم ۾:
١۔ شيون
٢۔ حقيقتون
٣۔ روحاني اصول
٤۔ زميني زندگي جا ضابطا شامل هئا.
3.5 جنت جو ماحول ۽ پهريون وسوسو
ابليس آدم ۽ حوا کي وسوسو ڏنو: ـ «هل أدلّك على شجرة الخلد وملك لا يبلى؟» شجره شروع کان “ممنوع” نه هئي، پر مسئلو نافرماني هو. مقصد هو انسان کي آزاديءَ جو امتحان ڏيکارڻ.
3.6 آدم جي توبه — انسان جو پهريون روحاني اوسر
آدم غلطي ڪئي، پر فوراً معافي گهري: ـ «ربنا ظلمنا أنفسنا…» الله معاف ڪيو. اھو ٻڌائي ٿو ته انسان غلطي ڪري ٿو، پر واپسي جو دروازو کليل آهي. هي شيطاني بغاوت کان بلڪل مختلف آهي.
3.7 زمين تي لهڻ — اصل مشن جو آغاز
«إني جاعل في الأرض خليفة» اڳ ئي اعلان ٿي چڪو هو. آدم زمين تي آيو:
١۔ توحيد جي تعليم ڏيڻ
٢۔ نسل جو آغاز ڪرڻ
٣۔ اخلاقي ۽ روحاني نظام قائم ڪرڻ
٤۔ انسانيت لاءِ هدايت جو نقشو رکڻ
3.8 قابيل ۽ هابيل — انسانيت جي پهرين قتل جي ڪهاڻي
قابيل جو حسد، ابليس جي وسوسن سان ملي، پهريون قتل ڪرائي ڇڏيو. تواريخ ۾ قابيل جو رستو انهن سڀني قومن جو رستو ٿيو جيڪي:
١۔ غرور
٢۔ حسد
٣۔ طاقت جو غلط استعمال
٤۔ ناانصافي
٥۔ بت پرستي عام ڪيو.
3.9 سنڌ سان لاڳاپو — “آدم جي اولاد” جا ابتدائي رستا
قديم اسلامي ۽ سامي روايتن ۾ ذڪر آهي ته آدم جي اولاد دنيا جي وڏين وادين ۾ پکڙجي وئي. انهن ۾:
١۔ واديءِ مهراڻ (سنڌ)
٢۔ واديءِ نيل
واديءِ دجله-فرات مرڪزي مقام هئا. سنڌ جي قديم روايتن ۾ به “پهرين انسان”، “محسن روح”، “واحد رب” جا تصورات مليا آهن، جيڪي توحيد جي قديم ڇانيلن کي ظاهر ڪن ٿا.
3.10 شيطان جو دائمي ڪم — توحيد کان ڀٽڪائڻ
ابليس قسم کنيو: ـ «لأغوينّهم أجمعين» شيطان جا چار طريقا:
1. گمراهي
2. وسوسو
3. غلط روايتون
4. نفسياتي ۽ جاگرافيائي فتنن ذريعي اثر
اهي ئي طريقا بعد ۾ سنڌ جي تواريخ کي مسخ ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيا:
١۔ اصلي قومن کي ٻيو نالو ڏيڻ
٢۔ موحد قومن کي “بت پرست” ظاهر ڪرڻ
٤۔ ٣۔ عرب-سندي مسلم واپارين کي غلط لقبن سان پيش ڪرڻ
٥۔ اصلي روايتون ختم ڪري عجمي روايتن کي غالب ڪرڻ
3.11 آدم جي تعليمات — بنيادي توحيد
اسلامي روايتن مطابق آدم جي تعليمات ۾ شامل هو:
١۔ واحد رب
٢۔ ڪائنات ۾ نظم
٣۔ خاندان جو قيام
٤۔ نسل جي پاڪيزگي
٥۔ ظلم کان روڪ
رزق جي حلال ذريعا اهي سڀ اصول بعد ۾ نوحن، ابراهيم، موسى ۽ محمد ﷺ تائين ساڳي لڙ ۾ منتقل ٿيا.
3.12 انسان ۽ شيطان جو جنگ — سنڌ جي تاريخ ۾ به
سنڌ جي تاريخ ۾ به انسان ۽ شيطان جي جنگ صاف نظر اچي ٿي:
١۔ توحيد جي روايتون
٢۔ انبيا جو سلسلو
٣۔ ابراهيم عليه سلام جي اثرن جا نشان
٤۔ سامي قومن جا رستا پر بعد ۾:
٥۔ تاتاري اثر
٦۔ عجمي سازشون
٧۔ پارسي ڪهنه روايتون
٨۔ برصغير جون سنسڪرتي گمراهيون انهن سڀني تاريخ بدلي.
3.13 باب جو خلاصو
باب 3 جو بنيادي نڪتو اهو آهي ته سنڌ جي اصل تاريخ کي سمجهڻ لاءِ آدم کان شروع ڪيل توحيد ۽ بغاوت جي ڪهاڻي اهم آهي. انسان جي اصل جنگ ابليس سان آهي، ۽ اها جنگ سنڌ جهڙين قديم وادين ۾ واضح نظر اچي ٿي.